Рубяжэвічы

Рубяжэвічы
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Раён	Стаўбцоўскі
Сельсавет	Рубяжэвіцкі
Каардынаты	53°41′ пн. ш. 26°52′ у. д.HGЯO
Насельніцтва	227 чалавек (2009)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 177
Паштовы індэкс	222142
Аўтамабільны код	5
	Рубяжэвічы на Вікісховішчы

Рубяжэ́вічы^[1] (трансліт.: Rubiaževičy, руск.: Рубежевичи) — аграгарадок у Стаўбцоўскім раёне Мінскай вобласці Беларусі. Адміністрацыйны цэнтр Рубяжэвіцкага сельсавета. Насельніцтва 323 чал. (1999).

Геаграфія правіць

Аграгарадок знаходзяцца за 38 км у напрамку на паўночны ўсход ад горада Стоўбцы, за 20 км ад чыгуначнай станцыі Койданава; на скрыжаванні аўтамабільных дарог на Стоўбцы, Івянец, Дзяржынск, паміж рэкамі Сула і Перакуль.

Гісторыя правіць

Рубяжэвічы — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны.

Першы пісьмовы ўспамін пра Рубяжэвічы як уладанне князя Васіля Вярэйскага датуецца 1483 годам. У 1550 годзе вялікі князь Жыгімонт Аўгуст перадаў паселішча Мікалаю Радзівілу. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) мясцовасць увайшла ў склад Менскага павета Менскага ваяводства.

Касцёл Св. Антонія па захопе МП

У XVI—XVII стст. Рубяжэвічы сталі цэнтрам Няўборскіх уладанняў Радзівілаў. У XVII ст. апошнія фундавалі тут Мікалаеўскую царкву, якой надалі вёску Марозавічы і 60 дзесяцінаў зямлі. У 1652 Багуслаў Радзівіл перадаў Рубяжэвічы ў арэнду Покусам і Аборскім. У 1769 годзе мястэчка перайшло да Рутынскіх і Лопацяў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Рубяжэвічы апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, дзе сталі цэнтрам воласці Менскага павета Мінскай губерні. Мястэчка перайшло ў валоданне Вітгенштэйнаў. У XVIII—XIX стст. тут праводзіліся вялікія кірмашы. Па здушэнні нацыянальна-вызваленчага паўстання (1863—1864) расійскія ўлады гвалтоўна перарабілі тутэйшы касцёл у царкву Маскоўскага патрыярхату. Станам на 1909 год — 144 двары, царкоўна-прыходская школа; царква, 2 сінагогі, будуецца касцёл. Увесну 1906 г. расійская паліцыя выкрыла ў маёнтку падпольную польскую школу. Настаўнікі былі пакараны^[2].

У 1919—1920 гг. Рубяжэвічы знаходзіліся пад часовай польскай адміністрацыяй, у Менскім павеце Мінскай акругі Грамадскай управы Усходніх земляў. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) мястэчка апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе зрабілася цэнтрам гміны Стаўбцоўскага павета Навагрудскага ваяводства. У 1921—1922 гг. тут на барацьбу з бальшавікамі фарміраваліся беларускія ваенныя аддзелы генерала С. Булак-Балаховіча.

У 1939 годзе Рубяжэвічы ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 г. сталі цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1999 год тут было 145 двароў.

Мястэчка на старых здымках
Панарама
Новы касцёл
Новы касцёл, прэзбітэры
Плябанія

Насельніцтва правіць

XVII стагоддзе: 1650 — 2 тыс. чал.
XIX стагоддзе: 1897 — 1482 чал.^[3]
XX стагоддзе: 1909 — 1102 чал.^[3]; 1921 — 1509 чал.^[4]; 1999 — 923 чал.^[5]
XXI стагоддзе: 2001 — 308 жыхароў, 143 двары^[3].

Інфраструктура правіць

У Рубяжэвічах працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, бальніца, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя правіць

Помнік землякам, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну^[3].

Славутасці правіць

Касцёл Св. Іосіфа (1907—1911)
Млын вадзяны (XIX ст., цяпер у руінах)
Могілкі яўрэйскія
Свята-Мікалаеўская царква (2000)

Страчаная спадчына правіць

Касцёл Св. Антонія Падуанскага (1799, драўляны; зруйнаваны савецкімі ўладамі ў 1972)
Сінагога (XVIII ст.)
Царква могілкавая (1861—1862)
Царква Св. Мікалая (XVII ст.)

Галерэя правіць

Краявіды Рубяжэвічаў
Касцёл
Касцёл, брама
Касцёл, з боку апсіды
«Шлях смутку»

Вядомыя асобы правіць

Іван Муляр

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
↑ Dariusz Tarasiuk: Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905–1918. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 34. ISBN 978-83-227-2629-7.
↑ ^а ^б ^в ^г БелЭн 2001.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część I: Województwo Nowogródzkie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
↑ Анатоль Валахановіч. Рубяжэвічы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. С. 125.

Літаратура правіць

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
Валахановіч А. І. Рубяжэвічы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 425. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
Rubieżewicze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IX: Poźajście — Ruksze (польск.). — Warszawa, 1888. S. 877—878.
Dariusz Tarasiuk: Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905—1918. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 211. ISBN 978-83-227-2629-7
Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Минская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2009. — С. 25. — 60 с. — 20 000 экз. — ISBN 978-985-508-174-7. (руск.)

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рубяжэвічы
г. п. Рубяжэвічы на Radzima.org
Рубяжэвічы. Парафія Св. Іосіфа

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)

[2] Dariusz Tarasiuk: Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905–1918. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 34. ISBN 978-83-227-2629-7.

[FOOTNOTEБелЭн2001-3] а ^б ^в ^г БелЭн 2001.

[4] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część I: Województwo Nowogródzkie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.

[5] Анатоль Валахановіч. Рубяжэвічы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. С. 125.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]