Рэкі Азербайджана

Па тэрыторыі Азербайджана працякаюць 8400 буйных і дробных рэк, 850 маюць даўжыню больш за 10 км, 24 ракі маюць даўжыню больш за 100 км. Агульная даўжыня рэк складае каля 45 000 км. Рэкі Азербайджана з'яўляюцца прытокамі буйных рэк Паўднёвага Каўказа — Аракса і Куры.

Рака Кура (Кюр)

Рака Тэртэр

Рака Аракс

Рака Зарчай

Рака Охчучай

Рэкі

Рэкі ў Азербайджане дзеляцца на тры групы:

1). Рэкі, якія адносяцца да басейна ракі Куру. (Ганых, Габыры, Турыянчай, Акстафа, Шэмкір, Тэртэр і інш.)

2). Рэкі, якія адносяцца да басейна ракі Аракс (Арпа, Нахчывань, Охчу, Акер, Кендэлен інш.)

3). Рэкі, непасрэдна якія ўпадаюць у Каспійскае мора (Самур, Кудыял, Велвеле, Віляш, Ленкарань і інш.)

Рэкі Кура і Аракс самыя буйныя рэкі Каўказу, з'яўляюцца асноўнымі крыніцамі арашэння і гідраэнергіі.

Рака Кура бярэ пачатак на паўночна-ўсходнім схіле гары Гызылгядык, на ўчастку максімальнай вышыні 2740 метраў. Кура працякае па тэрыторыі Грузіі, уваходзіць на тэрыторыю Азербайджана. Працякаючы па Кура-Араксінскай нізіне, упадае ў Каспійскае мора. Агульная працягласць Куры — 1515 км, на тэрыторыі Азербайджанскай Рэспублікі яе даўжыня дасягае 906 км. Плошча басейна — 188 тысяч квадратных кіламетраў. На рацэ Кура былі ўзведзены Мінгечаурскае, Шамкірскае і Енікендскае вадасховішча, плаціны, гідраэлектрастанцыі. Па Верхне-Карабахскім і Верхне-Шырванскім каналах, праведзеным з Мінгячэвірскага вадасховішча, аброшваецца землі Кура-Араксінскай нізіны. Кура мае таксама суднаходнае значэнне.

Рака Аракс бярэ пачатак на тэрыторыі Турцыі на Бінгельскім хрыбце, паблізу горада Сабірабада (сяло Сугавушан) зліваецца з Курой. Яе працягласць складае 1072 км, плошча басейна — 102 тыс.км².

Самур — самая буйная рака на паўночным усходзе Азербайджана. Яна бярэ пачатак на тэрыторыі Дагестана, на вышыні 3600 метраў і ўпадае ў Каспійскае мора. Яе працягласць роўная 216 км, плошча басейна — 4,4 тысячы квадратных кіламетраў.

У Азербайджане мноства горных рэк, большасць з іх сілкуюцца за кошт снегу і дажджоў. Дробныя ракі Балакянчай, Талачай, Катэхчай, Кюрмюкчай, Кішчай і іншыя, рэчышча якіх пачынаецца з Вялікага Каўказа, на Алазань-Айрычайскай даліне злучаюцца з Алазань і Айрычаем.

Якія бяруць пачатак з Малога Каўказа Агстафачай, Тавузчай, Асрыкчай, Зяямчай, Шамкірчай, Гянджачай, Кюракчай, Тэртэрчай злучаюцца з Курой. Акерычай, Охчучай і Арпачай на тэрыторыі Нахчыванскай АР, Нахчыванчай, Алинджачай, Гиланчай, Ордубадчай ўпадаюць у Аракс.

Гл. таксама

• Геаграфія Азербайджана

Літаратура

• Горны энцыклапедычны слоўнік: у 3 т. / Пад рэд. В. С. Бялецкага. — Данецк: Усходні выдавецкі дом, 2001-2004. ISBN 966-7804-19-4

Спасылкі

• Рэкі Азербайджана (руск.)
• Міністэрства экалогіі і прыродных рэсурсаў Азербайджана(недаступная спасылка) (азерб.) (англ.)
• Прырода Азербайджана (руск.)
• КСАМ (прырода Азербайджана) (руск.)
• Азербайджан. Энцыклапедыя Кругасвет (руск.)
• Геаграфія Азербайджана (карты ў агракліматычных атласе) (руск.)