Свята-Мікалаеўскі сабор (Брэст)

Свята-Мікалаеўскі сабор — праваслаўны храм на тэрыторыі Брэсцкай крэпасці. Помнік архітэктуры руска-візантыйскага стылю.

Праваслаўны храм
Свята-Мікалаеўскі сабор
52°04′57,84″ пн. ш. 23°39′18,40″ у. д.
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Брэст
Канфесія	праваслаўе
Епархія	Брэсцкая і Кобрынская епархія
Тып будынка	Сабор
Архітэктурны стыль	Neo-Byzantine architecture in the Russian Empire[d]
Архітэктар	Д. І. Грым
Будаўніцтва	1856—1879 гады
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000005
Матэрыял	цэгла
Стан	Дзеючы
Сайт	forts.by
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Пабудаваны ў 1856—1879 гг. з цэглы паводле праекта Д. І. Грыма, з’яўляўся архітэктурна-кампазіцыйным цэнтрам.

Сродкі ў 30000 залатых чырвонцаў былі сабраны афіцэрамі брэсцкага гарнізона і вайсковым духавенствам. У 1919 годзе перароблены пад гарнізонны касцёл Святога Казіміра (паводле іншых звестак Святой Тройцы) паводле праекта архітэктара Лісецкага, у 1928 годзе перабудаваны намаганнямі ксяндза А. Мацяйкевіча. Храм цалкам страціў свой праваслаўны фасад і нагадваў выгляд суседняга касцёла аўгусцінцаў. Храм моцна пашкоджаны ў гады Вялікай Айчыннай вайны, да якой выкарыстоўваўся як гарнізонны клуб. У 1972 годзе будынак закансерваваны і ўключаны ў мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой». 22 чэрвеня 1991 г. упершыню за пасляваенны час адбылося ўрачыстае набажэнства. У 1994 годзе вернуты вернікам. Адрэстаўраваны.

Дзмітрый Мядзведзеў і Аляксандр Лукашэнка ў Мікалаеўскім саборы ў 2008 г.

У 2014 годзе пабудаваны прыхадскі дом са званіцай па праекце архітэктара У. Н. Казакова.

Архітэктура

Прыхадскі дом са званіцай

Звон на марцы 2007 г.

Размяшчэнне храма на тэрыторыі абарончага збудавання не дазваляла яго вышынную трактоўку. Таму 3-нефная базіліка, ступеньчатая кампазіцыя якой перакрыта цыліндрычнымі дахамі-бочкамі, атрымала прысадзісты характар. Складаецца з прамавугольнага ў плане асноўнага аб’ёму, завершанага магутным, але нізкім паўсферычным купалам на 16-гранным барабане аб’ёму, да якога па падоўжнай восі далучана паўкруглая апсіда. Галоўны фасад у выглядзе паўкруглай аркі: 1-ы ярус вылучаны арачным уваходным парталам, 2-і — 5 пралётнай аркатурай, над якой размешчаны гадзіннік-куранты. Аналагічную трактоўку атрымалі тарцы бакавых прыдзелаў. Гарызантальную развітасць архітэктурнай кампазіцыі падкрэсліваюць 3- і 5-часткавыя размежаваныя калонамі аконныя праёмы бакавых фасадаў. Вуглы храма крапуюць калонны ў 3 ярусы. Крапоўку масіўных аб’ёмаў храма ўзбагачаюць закамары, аркатура, крыжы-нішы, зубчастыя фрызы, карнізы на сухарыках і інш. Унутры нефы размежаваны магутнымі аркадамі, перакрыты цыліндрычнымі скляпеннямі.

Літаратура

• Свята-Мікалаеўскі сабор, Брэст // Кулагін, А. М. Праваслаўныя храмы на Беларусі: энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін. — Мн., 2001. — С. 27.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Свята-Мікалаеўскі сабор (Брэст)
• Свята-Мікалаеўскі сабор (Брэст) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
• Свята-Мікалаеўскі сабор (Брэст) на сайце Radzima.org
• Свята-Мікалаеўскі сабор (Брэст) на сайце «Архіварта»