Спіс кіраўнікоў Навары

спіс артыкулаў у адным з праектаў Вікімедыя

Гэта спіс каралёў Памплоны, пасля Навары. Памплона, назва сталіцы, ужывалася як адзіная ці асноўная назва каралеўства да уніі з Арагонам (10761134). Аднак тэрытарыяльнае абазначэнне Навара ўвайшло ва ўжыванне ў якасці альтэрнатыўнага імя ў канцы X стагоддзя, хоць ужывалася значна радзей. Арагонскія каралі стварылі графства пад назвай Навара ў цэнтральнай частцы каралеўства Памплона. Пасля аднаўлення незалежнасці (з 1134 г.) каралеўства называлася Навара.

Герб каралёў Навары з 1212 г. У наш час ужываецца ў якасці герба французскай Ніжняй Навары і гарадка Данапалеу (Сен-Пале) у Ніжняй Навары (Пірэнеі Атлантычныя).

Дынастыя Іньігес (каля 824905) правіць

Дынастыя Іньігес

Дынастыя Іньігесаў заснавала Наварскае каралеўства (у Памплоне) каля 824 г. пасля паспяховага паўстання супраць намінальнай улады Франкскай імперыі Каралінгаў.

Дынастыя Хіменес

Дынастыя Хіменес мела ролю суправіцеляў Іньігесаў большую частку IX стагоддзя. Урэшце, Хіменесы самі занялі наварскі трон; гэтыя манархі пералічваюцца ніжэй.

  • ???—??? Хімена I, разам з Іньіга Арыста пасылаў паслоў да франкскаму двару ў 850 г.
  • 870882 Гарсія II, сын, кіраваў спачатку ў «іншай частцы каралеўства», відаць, у якасці суправіцеля Гарсіі I, а пасля яго смерці — кароль усёй Навары
  • 882905 Іньіга II, сын, суправіцель Фартуна Гарсеса
Партрэт Імя Гады жыцця Гады кіравання Каментарыі Спасылкі
Дынастыя Хіменес
  Санча I Гарсес каля 860 — 11 снежня 925 905—925 Сын Гарсіі II Хіменеса. Яго жонка Тода была ўнучкай караля Фартуна Гарсеса
  Хімена II Гарсес ? — 29 мая 931 925—931
  Гарсія I Санчэс каля 919 — 22 лютага 970 931—970
  Санча II Абарка не раней 935 — снежань 994 970—994
  Гарсія II Санчэс каля 964 — 29 ліпеня 1000[Да 1] 994—1000
  Санча III каля 985[Да 2] — 18 кастрычніка 1035 1004—1035
  Гарсія III ? — 15 верасня 1054 1035—1054
  Санча IV ? — 1076 1054—1076
With the assassination of Sancho IV, Navarre was partitioned by his cousins Alfonso VI of Castile and Sancho Ramirez of Aragon, and the latter made king, leading to more than half-a-century of Aragonese control.
  Санча V каля 1042/1043 — 4 чэрвеня 1094 1076—1094
  Педра I каля 1068/1069 — 27 верасня 1104 1094—1104
  Альфонса I Ваяўнік 1073 — 7 верасня 1134 1104—1134
The death of Alfonso led to a succession crisis in Aragon, and the nobles of Navarre took advantage to reestablish an independent monarchy, crowning a grandnephew (through an illegitimate brother) of the assassinated Sancho IV.
  Гарсія IV ? — 1150 1134—1150
  Санча VI ? — 27 чэрвеня 1194 1150—1194
  Санча VII ? — 1234 1194—1234
Дынастыя графаў Шампані
  Тэабальда I Вялікі 3/30 мая 1201 — 8 ліпеня 1253 1234—1253
  Тэабальда II 1238 — 4 снежня 1270 1253 — 4 снежня 1270
  Генрых I Тоўсты каля 1244 — 22 ліпеня 1274 1270 — 22 ліпеня 1274
  Іаана I 17 красавіка 1271 — 4 красавіка 1305 22 ліпеня 1274 — 4 красавіка 1305
Дынастыя Капетынгаў
  Філіп IV красавік/чэрвень 1268 — 29 лістапада 1314 1284—1305 [Да 3]
  Людовік X Сварлівы 4 кастрычніка 1289 — 5 чэрвеня 1316 4 красавіка 1305 — 5 чэрвеня 1316
  Іаан I Пасмяротны 15 лістапада 1316 — 20 лістапада 1316 15 лістапада 1316 — 20 лістапада 1316 Нарадзіўся праз некалькі месяцаў пасля смерці бацькі і адразу быў абвешчаны каралём, аднак кароль-немаўля памёр ужо праз 5 дзён адразу пасля хрышчэння. [1]
  Філіп V 17 лістапада 1291 — 3 студзеня 1322 20 лістапада 1316 — 3 студзеня 1322
  Карл I Прыгожы 18 чэрвеня 1294 — 1 лютага 1328 3 студзеня 1322 — 1 лютага 1328
  Жанна (Хуанна) II 28 студзеня 1312 — 6 кастрычніка 1349 1 лютага 1328 — 6 кастрычніка 1349
Дынастыя Эўро
  Філіп III 27 сакавіка 1306 — 23 верасня 1343 1 лютага 1328 — 23 верасня 1343 [Да 4]
  Карл II 10 кастрычніка 1332 — 1 студзеня 1387 6 кастрычніка 1349[Да 5] — 1 студзеня 1387
  Карл III 22 ліпеня 1361 — 8 верасня 1425 1 студзеня 1387 — 8 верасня 1425
  Бланка I 6 ліпеня 1387 — 1 красавіка 1441 8 верасня 1425[Да 6] — 1 красавіка 1441 [Да 7]
Дынастыя Трастамара
  Хуан II 29 чэрвеня 1397 — 20 студзеня 1479 1425—1479 (дэ-факта)
1425—1441 (дэ-юрэ)
[Да 8]
  Карл Віянскі 29 мая 1421 — 23 верасня 1461 1441—1461 [Да 9]
  Бланка II Наварская 9 чэрвеня 1424 — 2 снежня 1464 23 верасня 1461 — 2 снежня 1464 [Да 10]
  Элеанора Наварская 2 лютага 1426 — 12 лютага 1479 28 студзеня 1479 — 12 лютага 1479 Рэгентка ў 1455—1479 гадах
Дынастыя Фуа
  Францыск Феб 1467 — 30 студзеня 1483 12 лютага 1479 — 7 студзеня 1483
  Кацярына дэ Фуа 1468—1517 7 студзеня 1483 — 12 лютага 1517 [Да 11]
  Жан дэ Фуа 1450—1500 1483—1497 [Да 12]
  Гастон дэ Фуа 10 снежня 1489 — 11 красавіка 1512 1497 — 11 красавіка 1512
  Жэрмена дэ Фуа 1488 — 18 кастрычніка 1538 1512 — 18 кастрычніка 1538 [Да 13]
Дынастыя Альбрэ
  Жан III д’Альбрэ 1484—1516 [Да 14]
  Генрых II Наварскі 1503—1555 1516—1555
  Іаана III 1528—1572 1555—1572 [Да 15]
Дынастыя Бурбонаў
  Антуан дэ Бурбон 1518—1562 1555-1562
  Генрых III[Да 16] 1553—1610 1572—1610
  Людовік II[Да 17] 1601—1643 1610-1620

Генрых III Наварскі стаў каралём Францыі Генрыхам IV, і з гэтага часу карона Навары перайшла да каралёў Францыі. У 1620 г. Ніжняя Навара ўключана ў склад Францыі, хоць французскія каралі працягвалі насіць тытул Кароль Навары да 1791 г.; пасля ён быў адноўлены з 1814 па 1830 г. у перыяд Рэстаўрацыі.

Прэтэндэнты на трон Іспаніі з карлісцкай галіны Бурбонаў выкарыстоўвалі іспанскую Навару як апору ў гады т.з. Карлісцкіх войн, але яны таксама прэтэндавалі на ўсе тытулы іспанскай кароны.

Цяперашнія прэтэндэнты правіць

Хуан Карлас I, царствуючы кароль Іспаніі (якой належыць асноўная частка гістарычнай наварскай тэрыторыі), носіць тытул кароль Навары як частку яго пашыранай тытулатуры, атрыманай у спадчыну ад ранейшых манархаў Іспаніі (каралёў Кастыліі і Арагона).

Каментарыі правіць

  1. Па іншых даных, памёр у 1004 годзе.
  2. Некаторыя крыніцы прыводзяць 970 год, іншыя — 992 год.
  3. Сумесна з Іаанай I
  4. Сумесна з Жаннай (Хуаннай) II
  5. Каранаваны 27 чэрвеня 1350
  6. Каранавана 15 мая 1429
  7. Разам з мужам Іаанам II Вялікім (1425—1479), ён жа кароль Арагона
  8. да 1441 г. сумесна з Бланкай
  9. Старэйшы сын і спадчыннік караля Хуана II Арагонскага, які канфліктаваў з ім за права называцца каралём Навары
  10. Тытулярная каралева Навары, была дачкой Хуана II Арагонскага і Бланкі I Наварскай, акрамя гэтага, у шлюбе, яна была інфантай Кастыліі і Леона
  11. Шляхам шлюбу перадала наварскую карону ў дом Альбрэ, што прывяло да грамадзянскай вайны і акупацыі значнай часткі каралеўства іспанцамі.
  12. Прэтэндэнт на Наварскі прастол. Не прызнаў каралевай Кацярыну высылаючыся на Салічны закон. У 1497 адмовіўся ад сваіх прэтэнзій на карысць сына.
  13. Абапіраючыся на яе правы, яе муж Фердынанд II, кароль Арагона прэтэндаваў на Наварскі прастол і быў каранаваны каралём Навары ў 1512, заваяваўшы большую яе частку.
  14. Сумесна з Кацярынай. У 1512 г. ён быў пераможаны Фердынандам II Арагонскім, які пасля гэтага далучыў паўднёвую Навару да ўладанняў Арагонскай кароны і каранаваўся яе каралём. Гэту лінію гл. у спісах каралёў Арагона і Іспаніі.
  15. Разам з мужам Антуанам дэ Бурбон (1555—1562), ён жа герцаг Вандомскі
  16. Ён жа кароль Францыі Генрых IV, сын Іааны
  17. Ён жа кароль Францыі Людовік XIII

Зноскі

  1. Ален Деко. Иоанн I Посмертный // Великие загадки истории / зав. І. Алчеева. — М.: Вече, 2004, 2006. — С. 178—204. — 480 с. — (Великие тайны). — 5 000 экз. — ISBN 5-9533-0229-0.

Спасылкі правіць