Статыстыка Фермі — Дзірака

Статы́стыка Фе́рмі—Дзіра́ка — фізічная статыстыка, якая апісвае ўласцівасці сістэм тоесных часціц з паўцэлым спінам (ферміёнаў); адна з квантавых статыстык.

Статыстычная фізіка

$S=k_{B}\,\ln \Omega$

Тэрмадынаміка Кінетычная тэорыя газаў Статыстыкі Максвела-Больцмана Бозэ — Эйнштэйна · Фермі — Дзірака Парастатыстыка · Эніённая статыстыка Статыстыка кос Ансамблі Мікракананічны · Кананічны Вялікі кананічны Ізатэрма-ізабарычны Ізаэнтальпі-ізабарычны Адкрыты Тэрмадынаміка Ураўненне стану · Цыкл Карно · Закон Дзюлонга — Пці Мадэлі Мадэль Дэбая · Эйнштэйна · Мадэль Ізінга Патэнцыялы Унутраная энергія · Энтальпія Свабодная энергія Гельмгольца Патэнцыял Гібса · Вялікі тэрмадынамічны патэнцыял Вядомыя вучоныя Максвел · Гібс · Больцман

Прапанавана Э.Фермі (1926), у тым жа годзе П.Дзірак высветліў яе квантавамеханічны сэнс.

Аснова статыстыкі — размеркаванне Фермі—Дзірака. Квантавы стан сістэмы характарызуецца хвалевай функцыяй, антысіметрычнай адносна перастановак каардынат і імпульсаў кожнай пары тоесных часціц.

Паводле статыстыкі Фермі—Дзірака ў кожным квантавым стане не можа быць больш за адну часціцу (гл. прынцып Паўлі). Са статыстыкі Фермі—Дзірака вынікае магчымасць існавання квантавага выраджэння фермі-газу (гл. выраджаны газ), аднак у адрозненне ад бозе-газу гэтая з'ява не звязана з фазавым пераходам. На падставе статыстыкі Фермі—Дзірака тлумачацца фізічныя ўласцівасці металаў і паўправаднікоў, а таксама з'явы звышправоднасці і звышцякучасці (гл. эфект Купера).

Гл. таксама

• Статыстыка Бозе—Эйнштэйна

Літаратура

• Фермі—Дзірака статыстыка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. С. 360.