Сяргей Аляксеевіч Панамароў

Сяргей Аляксеевіч Панамароў (1908, в. Мікалаеўка, Магілёўская губерня, Расійская імперыя; цяпер Буда-Кашалёўскі раён, Гомельская вобласць — 1968, в. Азяраны, Рагачоўскі раён, Беларускай ССР, СССР) — савецкі ваенны. Удзельнік вызваленчага паходу ў Заходнюю Беларусь і Вялікай Айчыннай вайны. Герой Савецкага Саюза (1945). Маёр міліцыі.

Сяргей Аляксеевіч Панамароў
Дата нараджэння 18 (31) снежня 1908
Месца нараджэння
Дата смерці 17 кастрычніка 1968(1968-10-17) (59 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Прыналежнасць Сцяг СССР СССР
Род войскаў стралковыя войскі
Гады службы 1930—1932, 1939, 1941—1946
Званне
Маёр
Маёр
маёр
Часць
  • Заходні фронт (1941—1942)
  • Паўночна-Заходні фронт (1942)
  • 446-ы стралковы полка 397-й стралковай дывізіі
Бітвы/войны Польскі паход РЧСА
Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Медаль «Залатая Зорка»
Ордэн Леніна Ордэн Чырвонага Сцяга Ордэн Айчыннай вайны I ступені Ордэн Айчыннай вайны 2 ступені
Ордэн Чырвонай Зоркі

Біяграфія правіць

Сяргей Аляксеевіч Панамароў нарадзіўся 31 снежня (18 снежня — па старым стылі) 1908 года ў вёсцы Мікалаеўка Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні Расійскай імперыі (цяпер сяло, адміністрацыйны цэнтр Мікалаеўскага сельскага савета Буда-Кашалёўскага раёна Гомельскай вобласці Рэспублікі Беларусь) у сялянскай сям’і. Беларус. Скончыў 5 класаў школы ў 1921 годзе. Да прызыву на ваенную службу быў сялянінам. У 1930—1932 гадах С. А. Панамароў праходзіў тэрміновую службу ў шэрагах Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі. Пасля дэмабілізацыі працаваў у органах АГПУ і НКВД СССР, служыў участковым упаўнаважаным Жлобінскага райаддзела міліцыі. З 6 верасня 1939 года па 15 студзеня 1940 года знаходзіўся ў камандзіроўцы ў Беларускай асобай ваеннай акрузе. Удзельнічаў у аперацыі па далучэнні тэрыторыі Заходняй Беларусі да СССР.

У баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі лейтэнант С. А. Панамароў з 27 чэрвеня 1941 года. Ваяваў на Заходнім фронце. У пачатку верасня 1941 года быў паранены. З лютага 1942 года ваяваў на Паўночна-Заходнім фронце. У тым жа годзе Сяргея Аляксеевіча накіравалі на вучобу на Харкаўскія бранятанкавыя курсы ўдасканальвання каманднага саставу запасу, эвакуіраваныя ў тыл, па заканчэнні якіх восенню 1942 года ён атрымаў прызначэнне ў 2-ю рэзервавую армію, у складзе якой ішло фарміраванне 397-й стралковай дывізіі. 27 красавіка 1943 года на базе 2-й рэзервовай арміі была сфарміравана 63-я армія  (руск.)[1], якая 29 красавіка 1943 года была ўключана ў склад Бранскага фронту. З 22 мая 1943 года лейтэнант С. А. Панамароў удзельнічаў у абарончых баях на паўночным фасе арлоўска-курскай дугі ў якасці штабнога афіцэра 1-га стралковага батальёна 446-га стралковага палка. У яго абавязкі ўваходзілі арганізацыя падвозу боепрыпасаў на пярэдні край і вядзенне ўліку асабістага складу, ўзбраення і іншай ваеннай маёмасці. У ліпені-жніўні 1943 года Сяргей Аляксеевіч удзельнічаў у Арлоўскай наступальнай аперацыі  (руск.) Курскай бітвы. У канцы жніўня полк вёў баі на навлинском кірунку. 28 жніўня 1943 года ў баі за вёску Мураўлеўка Наўлінскага раёна Арлоўскай вобласці[2] ён быў паранены, але не пакінуў поля бою. Дзякуючы яго самаахвярнасці і выдатнай арганізацыі дастаўкі боепрыпасаў батальён выканаў пастаўленую баявую задачу.

Падчас асенне-зімовай кампаніі 1943 года С. А. Панамароў удзельнічаў у Бранскай  (руск.) і Гомельска-Рэчыцкай аперацыі Бранскага (з 20 кастрычніка 1943 года — Беларускага) фронту. Яго ўсё часцей прыцягвалі да планавання і правядзенні баявых аперацый батальёна. У пачатку 1944 года Сяргея Аляксеевіча прызначылі на пасаду старшага ад’ютанта 1-га стралковага батальёна 446-га стралковага палка. 11 лютага 1944 года С. А. Панамароў падчас контратакі немцаў добра пабудаваў абарону батальёна, у выніку чаго пераўзыходзячыя сілы праціўніка былі адкінуты. Пры гэтым было знішчана 3 станковых кулямёта  (руск.), 5 ручных кулямётаў  (руск.) і больш за 80 салдат і афіцэраў ворага.

18 лютага 1944 года 63-я армія была расфармаваная. 397-я стралковая дывізія была ўключана ў склад 61-й арміі і вяла наступ ўздоўж паўднёвага берага Прыпяці на столінскім напрамку. З 25 лютага[3] 1944 года 61-я армія дзейнічала на 2-м Беларускім фронце. Старшы лейтэнант С. А. Панамароў зноў вызначыўся ў ходзе Палескай наступальнай аперацыі  (руск.) 16-18 сакавіка 1944 года. У баях за вёску Тэрэбежуў-Гура[4] дзякуючы правільнай і дакладнай арганізацыі бою з яго боку, своечасоваму падвозу боепрыпасаў на пярэдні край і бесперапыннаму дзеянню сувязі з падраздзяленнямі 1-ы стралковы батальён 446-га стралковага палка адбіў 8 контратак буйных сіл праціўніка, знішчыўшы больш за 200 салдат і афіцэраў вермахта.

17 красавіка[5] 1944 года 61-я армія была падпарадкавана 1-му Беларускаму фронту і пачала падрыхтоўку да аперацыі «Баграціён». У ліпені-жніўні 1944 года С. А. Панамароў удзельнічаў у Люблін-Брэсцкай аперацыі, вызваляў гарады Столін і Пінск. У канцы ліпеня 1944 года 61-я армія была выведзена ў рэзерв Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандавання і 13 верасня ўключылася ў Рыжскую аперацыю  (руск.) ў складзе 3-га Прыбалтыйскага фронту. З 17 кастрычніка 1944 года армія дзейнічала на 1-м Прыбалтыйскім фронце і ўдзельнічала ў блакадзе групы армій «Поўнач» на Курляндском паўвостраве. 25 снежня 1944 года яна зноў вярнулася на 1-ы Беларускі фронт і была ўведзена на Магнушэўскі плацдарм  (руск.).

Старшы ад’ютант 1-га стралковага батальёна 446-га стралковага палка 397-й стралковай дывізіі 61-й арміі капітан С. А. Панамароў асабліва вызначыўся ў ходзе Варшаўска-Познанскай франтавой аперацыі  (руск.) — часткі Вісла-Одэрскай стратэгічнай аперацыі. 14 студзеня 1945 года 61-я армія ў складзе ўдарнай групы 1-га Беларускага фронту перайшла ў наступ з Магнушэўскага плацдарма. Пры прарыве значна ўмацаваных ліній абароны на рацэ Адтуль, у раёне Жырардува і Кутна і пераследзе адступаючага ворага капітан С. А. Панамароў распрацаваў і ажыццявіў план бою батальёна, забяспечыў дакладнае ўзаемадзеянне ўсіх родаў войскаў з надыходзячай пяхотай, арганізаваў бесперапынную сувязь паміж падраздзяленнямі. Дзякуючы выразна пастаўленым задачам і ўмеламу кіраўніцтву батальёнам капітан Панамароў дамогся выканання баявых заданняў з мінімальнымі стратамі асабістага складу і тэхнікі. Пры гэтым батальён знішчыў 194 варожых салдата і захапіў шмат трафеяў. Падчас правядзення аперацыі Сяргей Аляксеевіч неаднаразова дэманстраваў асабістую мужнасць, асабістым прыкладам натхняў байцоў і спрыяў дасягненню пастаўленых кіраўніцтвам мэтаў. Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 27 лютага 1945 года капітану Панамарову Сяргею Аляксеевічу было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Разграміўшы нямецкую групу армій «Вісла» у ходзе Усходне-Памеранскай аперацыі  (руск.), войскі 1-га Беларускага фронту зноў засяродзіліся на берлінскім напрамку. 61-я армія для наступлення на Берлін заняла пазіцыі на поўдзень ад горада Цедэн. 17 красавіка 1945 года 446-й стралковы полк 397-й стралковай дывізіі пад агнём праціўніка фарсіраваў Одэр каля пасёлка Хоэнвутцэн. У баях за ўтрыманне і пашырэнне плацдарма, а таксама пры прарыве варожай абароны капітан С. А. Панамароў забяспечыў добрую кіруемасць баявымі падраздзяленнямі батальёна. 21 красавіка 1945 года ў баі за паўднёвую ўскраіну пасёлка Нідэрфінаў  (руск.) і аднайменную чыгуначную станцыю выйшаў са строю камандзір батальёна, і Сяргей Аляксеевіч прыняў камандаванне батальёнам на сябе. 1 мая 1945 года каля населенага пункта Мальхаў 1-ы стралковы батальён пад камандаваннем капітана С. А. Панамарова быў контратакаваны пераўзыходзячымі сіламі праціўніка. Дзякуючы добра арганізаванай абароне немцы былі адкінуты і разагнаны, страціўшы пры гэтым больш за 150 чалавек забітымі. Яшчэ 153 чалавекі былі ўзятыя ў палон. Батальёнам былі захоплены 3 склады з боепрыпасамі і 3 склады з ваеннай маёмасцю. Зламаўшы супраціўленне ворага, падраздзяленні 61-й арміі абыйшлі Берлін з поўначы і да 7 мая 1945 года выйшлі да Эльбы на паўднёвым-ўсходзе ад горада Вітэнбэргу. Тут капітан С. А. Панамароў скончыў свой баявы шлях.

Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны Сяргей Аляксеевіч працягваў службу ва узброеных сілах СССР да 1946 года. Пасля звальнення ў запас ён вярнуўся на працу ў органы МУС СССР. У адстаўку ён выйшаў у 1956 годзе ў званні маёра. Жыў у вёсцы Азяраны Беларускай ССР. Працаваў начальнікам лесаўчастку Рагачоўскага лесазавода. 17 кастрычніка 1968 года на шасцідзясятым годзе жыцця Сяргей Аляксеевіч памёр. Пахаваны ў вёсцы Азяраны Рагачоўскага раёна Гомельскай вобласці Рэспублікі Беларусь.

Узнагароды правіць

Зноскі

  1. 2-га фарміравання.
  2. Да 1944 года Наўлінскі раён уваходзіў у склад Арлоўскай вобласці.
  3. На працягу аднаго дня 24 лютага 1944 года ўваходзіла ў склад 1-га Беларускага фронта.
  4. Вёска Тэрэбежуў-Гура (польск.: Terebiezow-Gora) знаходзілася ў Лунінецкім раёне Брэсцкай вобласці Беларускай ССР
  5. У перыяд з 6 красавіка па 17 красавіка 1944 года армія ўваходзіла ў склад Беларускага фронта 2-га фармавання.

Літаратура правіць

  • Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
  • Навечно в сердце народном. - 3-е изд., доп. и испр.. — Минск: Белорусская Советская Энциклопедия, 1984.

Спасылкі правіць