Тадэвуш Корзан
Тадэ́вуш Сільве́стр Ко́рзан (польск.: Tadeusz Korzon; 28 кастрычніка 1839, Мінск — 8 сакавіка 1918, Варшава) — польскі гісторык і публіцыст.
| Тадэвуш Корзан | |
|---|---|
| польск.: Tadeusz Korzon | |
 | |
| Дата нараджэння | 9 лістапада 1839 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 18 сакавіка 1918 (78 гадоў) ці 8 сакавіка 1918 (78 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | гісторык, бібліятэкар |
| Навуковая сфера | гісторыя |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў Мінску ў 1839 г. Навучаўся ў мінскай гімназіі.
- 1855—1859 гг. вучыўся ў Маскоўскім універсітэце на юрыдычным факультэце. Ужо тады звярнуў на сябе ўвагу, апублікаваўшы ў 1859 г. артыкул «Параўнанне карных працэдураў: французскай і англійскай». Меў прапановы застацца ў Маскве, ва ўніверсітэце, але адмовіўся і з’ехаў у Коўна.
- 1859—1861 — выкладае гісторыю ў Ковенскай гімназіі.
- 1863 г. — бярэ ўдзел у паўстанні. Быў высланы ў цэнтральную Расію.
- 1863 — 1867 гг. — жыве спачатку ва Уфе, а пасля ў Арэнбургу.
- 1867 г. — пераяжджае ў Пётркаў (Лодзьскае ваяводства, Польшча).
- 1869 г. — з’яжджае ў Варшаву. Адразу набывае аўтарытэт, як сур’ёзны гісторык і востры публіцыст, друкуючыся ў розных польскіх выданнях таго часу. Працягвае выкладаць.
- 1897 г. — пераходзіць на пасаду бібліятэкара ў бібліятэцы Замойскіх.
Тадэвуш Корзан — адзін з выбітнейшых гісторыкаў Польшчы канца ХІХ — пач. ХХ ст. Ён першы, хто ў сваіх працах звярнуў увагу і прааналізаваў адміністрацыйныя, эканамічныя, дэмаграфічныя ўмовы ў якіх развіваўся народ у мінулым.
Творы правіць
- Kurs historyi wieków średnich (Варшава, 1871),
- Nowe dzieje starożytnej Mezopotamii i Iranu (1872),
- Historycy pozytywiści i Poranek filozofii greckiej (Bibl. Warszawska),
- Ludzie prehistoryczni (Tygodn. Illustrow.),
- Historyja starożytna (Warszawa, 1876),
- Stan ekonomiczny Polski w latach 1782—1792 (Ateneum, 1877),
- O życiu umysłowym Grecyi (Tygodn. Illustrow.),
- Historyk wobec swego narodu i wobec ludzkości (1878)
- Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764—94, badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego (Kraków, tom I, 1882; tom II, 1883; tom III, 1884; tom IV, część 1., 1885; tom IV, część 2. i zamknięcie, 1886; wydanie drugie w 7 tomach z zamknięciem, Warszawa, 1897—1899),
- «Grunwald, ustęp z dziejów wojennych Polski» (Warszawa, 1910)
- «Dzieje wojen i wojskowości w Polsce» (Kraków 1912)
- «Kościuszko. Bibliografia z dokumentów wysnuta»(Kraków 1894)
- «Mój pamiętnik przedhistoryczny» (Kraków 1912).
Найважнейшая праца Корзана — «Унутраная гісторыя Польшчы пры Станіславе Аўгусце» («Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława-Augusta, 1764—1794») (1882—1886). У ёй гісторык дэталёва прааналізаваў эканамічныя і статыстычныя фактары развіцця Рэчы Паспалітай перад яе знікненнем.
Цікавыя факты правіць
У 1908 г. Тадэвуш Корзан апублікаваў невялікую брашуру «Mińsk w połowie XIX wieku : ze wspomnień osobistych» у якой апісаў свае дзіцячыя ўспаміны з Мінску.
Зноскі
Літаратура правіць
- КОРЗАН Тадэвуш Сільвестр // Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.
- Віталь Макарэвіч. Тадэвуш Корзан і яго Мінск у сярэдзіне ХІХ ст. — частка 1, частка 2, частка 3 // ARCHE № 3, 2010 г.