Траецкая царква «Куліч і Пасха»
помнік архітэктуры (федэральны)
Траецкая царква «Куліч і Пасха» (руск.: Троицкая церковь «Кулич и Пасха») — дзеючая праваслаўная царква у Санкт-Пецярбургу, размешчаная па адрасе праспект Абухаўскай Абароны, д. 235. Пабудавана ў стылі рускага класіцызму. Поўная назва — Царква Святой Тройцы Жываначальнай, вядомая таксама пад назвай «Куліч і Пасха», якая дадзена ёй па архітэктурнаму рашэнню — ансамбль царквы выкананы ў форме велікодных страў — куліча і пасхі.
| Праваслаўны храм | |
| Царква Святой Тройцы Жываначальнай «Куліч і Пасха» | |
|---|---|
| руск.: Троицкая церковь «Кулич и Пасха» | |
 Выгляд з паўднёвага ўсходу | |
| 59°51′48,33″ пн. ш. 30°28′21,43″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Расія |
| Горад | Санкт-Пецярбург, Праспект Абухаўскай Абароны, д. 235 |
| Канфесія | праваслаўе |
| Епархія | Санкт-Пецярбургская |
| Благачынне | Неўская |
| Архітэктурны стыль | класіцызм |
| Архітэктар | М. А. Львоў |
| Заснавальнік | А. А. Вяземскі |
| Дата заснавання | 1790 |
| Будаўніцтва | 1785—1790 гады |
| Рэліквіі і святыні | абраз Усіх Тужлівых Радасць з грошыкамі |
| Статус |
 Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 7810335001 |
| Стан | Дзейнічае |
| Сайт | куличипасха.рф |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Траецкая царква была пабудавана у 1785—1790 годзе, архітэктар — М. А. Львоў)
Ідэя надаць пабудове форму куліча і пасхі належыць не архітэктару, а заказчыку будаўніцтва генерал-пракурору А. А. Вяземскаму, уладальніку сяла Аляксандраўскае, месца ўзвядзення царквы.
У гэтай царкве хрысцілі будучага адмірала А. В. Калчака. Дакумент аб яго нараджэнні сведчыць:
…у метрычнай 1874 кнізе Траецкай царквы с. Аляксандраўскага Санкт-Пецярбургскага павета пад № 50 паказана:Марской артылерыі ў штабс-капітана Васіля Іванавіча Калчака і законнай жонкі яго Вольгі Ільінічны Калчак, абодвух праваслаўных і першашлюбных, сын Аляксандр нарадзіўся 4 лістапада, а ахрышчаны 15 снежня 1874 г. Хроснымі яго былі: штабс-капітан марскі Аляксандр Іванавіч Калчак і ўдава калежскага сакратара Дар’я Піліпаўна Іванова. — [1]
Царква ў савецкі час правіць
Царква была адным з нямногіх храмаў Ленінграда, які доўгі час функцыянаваў у савецкі час. 10 кастрычніка 1937 года яе настаяцель протаіерэй Леанід Дыяканаў быў арыштаваны і 5 снежня расстраляны[2]. У сакавіку 1938 царква была зачынена і стала выкарыстоўвацца пад клуб. Пры гэтым усё яе ўбранне было знішчана; у тым ліку бясследна знік абраз Святой Тройцы, які быў на працягу многіх гадоў галоўнай святыняй храма (гэты абраз быў ахвяраваны сялянамі сяла Аляксандраўскае ў 1824 годзе). Праз восем гадоў, 17 красавіка 1946 года, царква зноў адкрылася для набажэнстваў. Урачыстае асвячэнне храма здзейсніў 1 чэрвеня мітрапаліт Ленінградскі і Наўгародскі Рыгор (Чукаў).
Сучаснасць правіць
Храм адносіцца да Санкт-Пецярбургскай епархіі Рускай праваслаўнай царквы, з’яўляецца цэнтрам Неўскай добрапрыстойнай акругі. Настаяцель — протаіерэй Віктар Андрэевіч Голубеў.
Усе святыні, якія цяпер захоўваюцца ў царкве, сабраны з іншых храмаў. Так, сіні з золатам іканастас сярэдзіны XVIII стагоддзя быў перададзены з Дабравешчанскай царквы на Васільеўскім востраве, з ў імя Зачацця Іаана Прадцечы, які знаходзіўся на хорах гэтай царквы.
У цяперашні час у храме знаходзіцца асабліва шанаваны вобраз Божай Маці «Усіх Тужлівых Радасць», які быў перанесены 14 чэрвеня 1946 года са Спаса-Праабражэнскага сабора.
Абраз Свяціцеля Мікалая Цудатворца, таксама асабліва шанаваны, які знаходзіцца на левым клірасе, раней захоўваўся ў Мікольскай могілкавай царкве горада Колпіна і быў перададзены ў храм у снежні 1947 года жыхаркамі Колпіна сёстрамі Піскаровымі, у якіх ён захоўваўся ў гады вайны.
У 2011 годзе, без ўзгаднення з КДІАП, у ахоўнай зоне храма — помніка федэральнага значэння — быў надбудаваны другім паверхам царкоўны дом, пабудаваны 20-ю гадамі раней на месцы драўлянага хлява[3].
Архітэктура правіць
Сама царква, якая імітуе куліч, уяўляе сабой ратонду з каланадай з 16-ці калон іанічнага ордару, якія падтрымліваюць антаблемент. Завяршаецца нізкім купалам без падкупальнага барабана. Вонкавыя сцены выфарбаваныя ў жоўта-карычняваты «пецярбургскі» колер, купал — у зялёны. На другім ярусе ўладкаваныя авальныя вокны, верхняя частка сцен завяршаецца фрызам. Купал увенчаны яблыкам з крыжам. З-за адсутнасці падкупальнага барабана алтарная частка храма слаба асветлена; акрамя таго, узмацняецца ілюзія памераў будынка — знутры ён выглядае значна больш, чым звонку.
Нягледзячы на ўсю сваю арыгінальнасць храм, пабудаваны як сядзібны, апынуўся нязручным для набажэнстваў у якасці парафіяльнага. Для павелічэння плошчы храма ў 1858 годзе да ўваходных часткі быў прыбудаваны бабінец, а да алтарнай — тамбур.
-
Царква, якая імітуе куліч -
.JPG)
.JPG)
Інтэр’ер правіць
У інтэр’еры сцены круглай залы пафарбаваны ў блакітны колер і дэкараваны пілястрамі карынфскага ордару, над алтарнай апсідай — фігуры анёлаў, якія лётаюць. Блакітны купал, імітуючы неба, стварае адчуванне лёгкасці і лёгкасці.
Званіца правіць
Званіца, якая імітуе пасху, уяўляе сабой чатырохграневую піраміду, пакрытую металічнымі лістамі і падзеленую на два яруса. Ярусы на фасадах аддзеленыя адзін ад аднаго карнізам. У ніжнім ярусе размяшчаецца хрысцільня, у верхнім — званіца са званамі. У хрысцільні, у верхняй частцы ўсіх чатырох сцен, маецца па два маленькіх акна. Званіца ўладкаваная наступным чынам: у якасці праёмаў з чатырох бакоў званіцы ў сценах зроблены невялікія аркі, у ніжняй частцы агароджаныя металічнымі рашоткамі. Таўшчыня арак павялічваецца па меры нахілу сцены, верх арак упрыгожвае сандрык. Вышэй званіцы на ўсіх сценах будынка намаляваныя невялікія цыферблаты (пры гэтым кожны з іх «паказвае» розны час). Вянчае званіцу, як і царкву, яблык з крыжам.
Настаяцелі царквы правіць
| Настаяцелі | |
|---|---|
| Даты | Настаяцель |
| …—1806 | святар Ілія Пятроў |
| 1806—1810 | святар Міхаіл Дабранравін |
| …—1822 | святар Мікіта Арлоўскі |
| 1822—1828 | святар Пётр Паўлавіч Вінаградаў |
| …—1835 | святар Смірноў |
| 1835?—1851 | святар Мацвей Цвяткоў |
| … — кастрычнік 1872 | святар Павел Антонавіч Стралінскі (каля 1822—1872) |
| снежань 1872 — 24 сакавіка 1911 | протаіерэй Васіль Яўхімавіч Кітаеў (1835—1911) |
| 25 красавіка 1911 — 29 верасня 1915 | святар Іаан Карпавіч Калеснікаў |
| 29 верасня 1915—1917 | протаіерэй Мікалай Аляксеевіч Клерыкаў |
| 1919—1924 | протаіерэй Уладзімір Парфіравіч Базаранінаў (1874—пасля 1934) |
| 1924—1928 | протаіерэй Міхаіл Мікалаевіч Вертаградскі (1887—пасля 1934) |
| 1935 — 19 лютага 1936 | протаіерэй Васіль Рыгоравіч Спірыдонаў (1869—1942) |
| 22 ліпеня 1936 — снежань 1937 | протаіерэй Леанід Васільевіч Дзьяканаў (1878—1937) |
| 1938—1946 | храм не дзейнічаў |
| 1946 — 20 сакавіка 1947 | протаіерэй Міхаіл Аляксандравіч Смірноў (1888—1962) |
| 1 мая 1947 — 14 лютага 1948 | протаіерэй Мікалай Іаанавіч Ламакін (1890—1965) |
| 20 лютага 1948 — 28 снежня 1949 | протаіерэй Іаан Мікалаевіч Пціцын (1891—1964) |
| 28 снежня 1949 — 24 студзеня 1952 | протаіерэй Модест Павлович Лавров (1875—1967) |
| 12 студзеня 1952— 9 кастрычніка 1963 | протаіерэй Феадор Андрэевіч Цыбулькін (1913—1990-е) |
| 9 кастрычніка 1963 — 20 снежня 1973 | протаіерэй Андрэй Іаанавіч Крылоў (1893—1983) |
| снежань 1973 — сапраўдны час | протаіерэй Віктар Андрэевіч Голубеў(род. 1930) |
У культуры правіць
1 сакавіка 2010 года Ашчадбанк Расіі выпусціў у абарачэнне памятную манету наміналам 3 рублі з выявай царквы Святой Тройцы («Куліч і Пасха») у серыі «Помнікі архітэктуры Расіі». Манета выраблена з срэбра 925-й пробы тыражом 10000 асобнікаў і вагой 31,1 грамм[4].
Зноскі
- ↑ [С.В. Дроков. Исторические портреты: Александр Васильевич Колчак // Вопросы истории. № 1. 1991. С. 50]
- ↑ Дьяконов Леонид Васильевич(недаступная спасылка) (руск.)
- ↑ Казинцев М. Побойтесь Бога, батюшка! // Санкт-Петербургские ведомости. 2012, № 145 от 06.08.2012 (руск.)
- ↑ Памятные монеты | Банк России (руск.)