Фаўн Барберыні

Фаўн Барберыні ці П'яны сатыр — мармуровая статуя эліністычнай эпохі, створаная невядомым скульптарам пергамскай школы каля 200 г. да н.э. і якая адлюстроўвае ў натуральную велічыню фаўна, які заснуў у даволі непрыстойнай паставе. Не выключана, што гэта рымская копія высокай якасці. Твор названы па імі яго першага ўладальніка, кардынала Франчэска Барберыні.

скульптар пергамскай школы
Фаўн Барберыні. каля 200 г. да н.э.
Матэрыял	мармур
Памеры	215 гл × {{{шырыня}}} см
Гліптатэка, Мюнхен
(інв. Inv. 218.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Статуя была выяўлена ў 1620-я гг. у Рыме, каля маўзалея Адрыяна (цяпер замак Святога Анёла), і паступіла ў прыватны збор Папы Урбана VIII з сямейства Барберыні. Вінкельман выказаў здагадку, што гэту статую, у ліку іншых, зрынулі са сцен маўзалея яго абаронцы падчас аблогі Рыма готамі ў 537 г. (пра такі своеасаблівы спосаб абароны згадвае гісторык Пракопій). Лічыцца, што Адрыян, які ўвайшоў у гісторыю як паклоннік Антыноя, меў слабасць да гомаэратычнага мастацтву.

Нягледзячы на ўсю сваю выразнасць, пры паступленні ў папскі збор статуя была моцна пашкоджана: не хапала правай нагі, некаторых фрагментаў рук і галовы. Часткі, якія адсутнічалі, былі адноўлены некалькімі пакаленнямі разьбяроў XVII і XVIII стст. Экспрэсіўная пастава збліжае «Фаўна» з барочнымі творамі Караваджа і Берніні настолькі, што доўгі час лічыўся, што яе аднаўленнем займаўся менавіта Берніні. Да 1799 г. статуя размяшчалася ў рымскім палацца Барберыні, дзе паражала госцяў Рыма сваёй нечуванай непрыстойнасцю: ногі фаўна здаюцца знарочыста рассунутымі, каб погляд гледача накіроўваўся на геніталіі. Магчыма, гэты эфект быў узмоцнены падчас рэстаўрацыі.

У 1799 годзе скульптар Вінчэнца Пацэці звярнуўся да Люсьена Банапарта з прапановай набыць у яго статую. Барберыні аспрэчылі правы Пацэці на распараджэнне скульптурай і пасля шумнага судовага працэсу і забароны на вываз статуі з Італіі (за які горача выказваўся сам Канова) самі ж прадалі «Фаўна» баварскаму прынцу Людвігу, які, не чакаючы яго дастаўкі ў Мюнхен, даручыў Леа фон Кленцэ вылучыць у гліптатэцы, якая яшчэ будавалася, адменнае памяшканне для яго размяшчэння. У 1827 г. «Фаўн» і «Апалон» з барберыніеўскай калекцыі занялі ганаровае месца ў мюнхенскай гліптатэцы.

Па ўсёй Еўропе раскіданы шматлікія копіі знакамітай статуі. Сярод іх вылучаецца сваёй высокай якасцю луўрская копія працы Бушардона (1726), у якой, у адрозненне ад арыгінала, прысутнічае левая рука. Вялікі каскад фантанаў у Пецяргофе ўпрыгожвае пазалочаная копія «П'янага сатыра».

Літаратура

• Francis Haskell and Nicholas Penny, 1991. Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture 1500—1900 (Yale University Press). Cat. no. 33, pp 202–05.
• Brill’s New Pauly: Encyclopaedia of the Ancient World. — Leiden - Boston, 2006. — С. 269-271. — 638 с. — ISBN 90 04 14221 5.