Хрызаберыл

Хрызаберы́л — мінерал падкласа складаных аксідаў, аксід берылію і алюмінію. Змяшчае да 19,8 % BeO, да 80,2 % Al₂O₃, прымесі аксідаў жалеза, тытану, хрому. Крышталізуецца ў рамбічнай сінганіі. Утварае таблічастыя, кароткапрызматычныя крышталі, зорчатыя трайнікі прарастання. Колер жоўты, зеленавата-жоўты, аліўкава-зялёны, зрэдку бясколерны. Валодае моцным дыхраізмам: зялёны пры сонечным і чырвоны пры штучным святле (гл. александрыт), цымафан (т.зв. «кашачае вока») апалесцыруе. Цвёрдасць — 8,5. Шчыльнасць 3,5—3,8 г/см³. Палігенны, трапляецца ў гранітах, гранітных пегматытах, слюдзяных сланцах, у россыпах і інш. Александрыт і цымафан — каштоўныя камяні 2-га парадку. Радовішчы ў Бразіліі, ЗША, Канадзе, Расіі, М’янме. Атрымліваюць і штучна.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).