Што? Дзе? Калі? (спартыўная версія)

Спартыўная версія гульні «Што? Дзе? Калі?» (ШДК) з'явілася ў 1989 годзе, пасля ўстаноўчага кангрэса МАК у Марыупале[1].

Гульня з'явілася на аснове існуючай з 1975 года аднайменнай тэлевізійнай гульні, аднак мае шэраг асаблівасцяў, галоўная з якіх - спаборніцтва каманд адзін супраць аднаго на адных і тых жа пытаннях.

Віды правіць

  • Вочная - ўсе каманды гуляюць у адным зале, пытанні зачытвае адзін і той жа вядучы (прыклады - фінал і некаторыя адборачныя этапы чэмпіянату свету і чэмпіянату Расіі, чэмпіянаты гарадоў, розныя фестывалі).
  • Сінхронная - адны і тыя ж пытанні выконваюцца на розных гульнявых пляцоўках (у розных гарадах і часам - краінах) з рознымі вядучымі (прыклады - Адкрыты кубак Расіі, Адкрыты Усерасійскі сінхронны чэмпіянат, Кубак гарадоў, Кубак правінцый).
  • Тэлефонная, або онлайн-гульня - пры дапамозе розных сродкаў сувязі пытанні задаюцца камандам-удзельніцам, якія знаходзяцца ў розных месцах, і гэтак жа прымаюцца іх адказы (прыклады - Тэлефонны турнір МАК - «тэлефонка», Інтэрнэт Гран-пры). Такі спосаб гульні супярэчыць кодэксу спартыўнага ЧГК, у прыватнасці, з-за немагчымасці кантраляваць колькасць удзельнікаў у камандзе.

Правілы правіць

Асноўныя правілы, рэкамендаваныя МАК для ўсіх турніраў, апісаны ў кодэксе ШДК[2]. Тут прыведзены ключавыя з іх:

  • У камандзе не дапушчаецца адначасовы ўдзел у гульні больш за шэсць чалавек (абмежавання знізу няма: вядомы выпадкі, калі гульцы выступалі ў адзіночку). Дазваляецца наяўнасць абмежаванай колькасці запасных гульцоў у камандзе і замены гульцоў паміж турамі.
  • На абмеркаванне кожнага пытання выдзяляецца 1 хвіліна (для бліц-пытанняў, якія складаюцца з адвольнай колькасці пытанняў, сумарны час абмеркавання складае таксама 1 хвіліну).
  • Адказы здаюцца ў пісьмовым выглядзе.
  • Асноўны паказчык, па якім вызначаецца месца каманды, - колькасць правільных адказаў.
  • Калі адказ не ў дакладнасці супадае з аўтарскім, ён можа быць залічаны альбо ігравым журы (на гульні), альбо апеляцыйным журы (у выпадку падачы апеляцыі).
  • Апеляцыйнае журы разглядае апеляцыі двух тыпаў: патрабаванні заліку адказу, які задавальняе ўсім умовам пытання (так званая «дуаль»), а таксама патрабаванні зняцця пытання (у выпадку наяўнасці ў ім фактычнай памылкі ці сур'ёзнай фактычнай памылкі, у залежнасці ад рэгламенту канкрэтнага турніру).

Пытанні правіць

Для правільнага адказу на пытанне ШДК («ўзяцця» пытання) павінны патрабавацца адзін або некалькі лагічных крокаў, інтуітыўны пошук, «азарэнне» і г.д. Пытанні, якія патрабуюць ад гульцоў прамога ведання малавядомых фактаў, успрымаюцца негатыўна, а пытанні, якія не патрабуюць нічога, акрамя прамога ведання, наогул знаходзяцца за рамкамі гульні (сярод рускамоўных гульцоў распаўсюджаная абрэвіятура ЧЗВЧГКНЯ — «чистое знание вопросом ЧГК не является»).

Распаўсюджанымі прыёмамі для напісання пытанняў спартыўнага «Што? Дзе? Калі?» з'яўляюцца «пропускі» (патрабуецца аднавіць прапушчаныя словы ў нейкім тэксце) і «замены» (патрабуецца зразумець, якія словы былі замененыя).

У некаторых пытаннях выкарыстоўваецца раздатачны матэрыял (як правіла, надрукаваныя малюнак або тэкст).

Па пабудове пытання могуць быць вылучаныя такія разнавіднасці, як аднахадоўкі і шматхадоўкі (у залежнасці ад колькасці неабходных для ўзяцця лагічных хадоў), «мазаікі» (аб аб'екце пытання паведамляюцца розныя факты, па якіх трэба вызначыць аб'ект) і інш.

Да няякасных пытанняў адносяць «труны» (пытанні, якія з-за іх недахопаў або празмернай для турніру дадзенага ўзроўню складанасці не змагла ўзяць ні адна каманда з гуляючых на турніры; зрэшты, некаторыя «труны» з'яўляюцца вельмі якаснымі), «дзіцячыя пытанні» або «гайкі» (пытанні, якія ўзялі ўсе каманды), «свечкі» («засвечаныя» пытанні - гэта значыць тыя, якія цалкам або часткова паўтараюць тыя, якія гулялі раней), пытанні з дуальнымі адказамі (гэта альбо альтэрнатыўныя адказы, якія цалкам задавальняюць ўсім фактам пытання і, такім чынам, павінны быць залічаны, альбо «лагічныя дуалі» - адказы, якія гэтак жа лагічны, як і аўтарскі адказ, але прама супярэчаць фактам пытання, і таму не павінны залічвацца), некарэктныя пытанні (якія базуюцца на ілжывых фактах - такія пытанні могуць быць знятыя апеляцыйным журы, калі рэгламент турніру прадугледжвае гэта).

Гл. таксама правіць

Зноскі

Гл. таксама правіць

Спасылкі правіць

  • Партал спартыўнага «Што? Дзе? Калі?» — спіс сайтаў камандаў, клубаў і федэрацый, найбуйнейшых турніраў, спасылкі на «Летапіс» і базу пытанняў.
  •   chgk і   ru_chgk — найбольш папулярныя супольнасці гульні «Што? Дзе? Калі?» ў Жывым часопісе.