Элі Жазеф Картан

французскі матэматык

Элі Жазеф Картан (фр.: Élie Joseph Cartan; 9 красавіка 1869, Далам’ё, Ізер, Францыя — 6 мая 1951, Парыж) — французскі матэматык, член Парыжскай АН (1931). Бацька матэматыка Анры Картана.

Элі Жазеф Картан
фр.: Élie Cartan
Дата нараджэння 9 красавіка 1869(1869-04-09)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 6 мая 1951(1951-05-06)[3][1][…] (82 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Жонка Марыя-Луіза Картан[d]
Дзеці Анры Картан, Жан Картан[d], Элен Картан[d] і Луі Картан[d]
Род дзейнасці матэматык, выкладчык універсітэта, фізік
Навуковая сфера дыферэнцыяльная геаметрыя, АТА і матэматыка[5]
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Жан Гастон Дарбу[9] і Софус Лі
Вядомыя вучні Палет Ліберман[d] і Шыінг-Шэн Чэрн
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія правіць

Скончыў Вышэйшую нармальную школу (1891, Парыж), з 1912 года прафесар Парыжскага ўніверсітэта. Вучань Гастона Дарбу і Софуса Лі.

Асноўныя працы — па тэорыі бесперапынных груп, дыферэнцыяльных ураўненняў і дыферэнцыяльнай геаметрыі.

У 1894 годзе заклаў асновы алгебраічнай тэорыі груп Лі. У 1913 годзе пабудаваў тэорыю прадстаўленняў паўпростых груп Лі з дыферэнцыяльнай геаметрыяй і тапалогіяй. У 1899—1902 гадах стварыў так званы метад знешніх форм, які дазволіў яму вырашыць праблему сумеснасці сістэм пфафавых ураўненняў. У дыферэнцыяльнай геаметрыі шматмерных прастор ім пабудаваны абагульненыя прасторы афіннай, праектыўнай і канформнай складнасці і, акрамя таго, дадзены агульны метад рухомага рэпера, які ў злучэнні з метадам вонкавых форм з’яўляецца эфектыўным сродкам рашэння геаметрычных праблем.

Аўтар шэрагу важных работ у галіне матэматычнай фізікі.

Зноскі

  1. а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
  2. Elie Joseph Cartan // Léonore databaseministère de la Culture. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Картан Эли Жозеф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  4. а б Картан Эли Жозеф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  6. а б https://books.google.cat/books?id=_8eaAwAAQBAJ — С. 7.
  7. https://books.google.cat/books?id=_8eaAwAAQBAJ — С. 8.
  8. а б Матэматычная генеалогія — 1997.
  9. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.