Язэп Францавіч Камаржынскі

Язэп Францавіч Камаржынскі (1899, Дзвінск, цяпер Латвія — 1965, Даўгаўпілс) — артыст, рэжысёр, культурна-грамадскі дзеяч беларускай дыяспары ў Латвіі міжваеннага перыяду.

Язэп Францавіч Камаржынскі
Дата нараджэння	1899
Месца нараджэння	Дзвінск, Дзвінскі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1965
Месца смерці	Даўгаўпілс, Латвійская ССР, СССР
Месца пахавання	Каталіцкія могілкі ў Даўгаўпілсе[d]
Член у	Таварыства беларускага тэатра
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Дзвінская ініцыятыўная група па падрыхтоўцы Беларускіх вечароў у 1922. Злева направа: Пётра Мірановіч, Кастусь Александровіч, Язэп Камаржынскі, Алесь Махноўскі

Удзельнічаў у тэатральных пастаноўках трупы Дзвінскага чыгуначнага тэатра пад кіраўніцтвам М. Канстанцінава. Падчас 1-й сусветнай вайны ў эвакуацыі на Смаленшчыне. Працаваў у рабочай драматычнай дружыне Рослаўля. У 1919—1920 гадах акцёр драмы, сябра Смаленскага аддзялення Усерасійскага прафесійнага саюза работнікаў мастацтва. Летам 1920 года вярнуўся ў Дзвінск, скончыў беларускія настаўніцкія курсы. У 1922 годзе як рэжысёр узначаліў створаную з ініцыятывы К. Езавітава і Э. Будзькі беларускую тэатральную трупу Дзвінска. Беларускія спектаклі ставіліся ім у латгальскім клубе «Саўле» і святліцы чыгуначнікаў. Калектыў выязджаў з пастаноўкамі ў Прыдруйшчыну, Ізабелінаўшчыну, інш. рэгіёны пражывання беларускага этнасу. Увосень 1929 года Беларускі аддзел пры Міністэрстве асветы Латвіі запрасіў Камаржынскага ў Рыгу, дзе ён працаваў настаўнікам у беларускай школе на Маскоўскім фарштаце, а затым быў прызначаны дырэктарам Беларускага народнага тэатра. Выступаў як акцёр і рэжысёр. Ставіў п’есы У. Галубка, Я. Купалы, Р. Блаўмана. 3 утварэннем Таварыства беларускага тэатра ў Латвіі Камаржынскі быў дзейсны яго сябра. У 1936 годзе беларуская грамадскасць Латвіі шырока адзначыла 20-годдзе яго творчай дзейнасці.

Я. Камаржынскі ў камічнай ролі

Удзельнічаў у культурна-грамадскай рабоце латышскіх беларусаў і падчас Другой сусветнай вайны. У 1945 годзе ў ліку іншых культурна-асветных беларускіх працаўнікоў С. Сахарава, С. Сіцько, П. Масальскага (П. Сакола) арыштаваны і высланы ў Сібір. Пасля рэабілітацыі ў 1955 годзе вярнуўся ў Дзвінск (Даўгаўпілс), удзельнічаў у пастаноўках спектакляў у Даўгаўпілскім гарадскім Доме культуры. Загінуў, збіты машынай па дарозе на рэпетыцыю.

Пахаваны на каталіцкіх могілках у Даўгаўпілсе.

Літаратура

• КАМАРЖЫНСКІ Язэп Францавіч // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 1 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2004.