Яўсей Яўсеевіч Майсеенка
Яўсей Яўсеевіч Майсеенка (15 [28] жніўня 1916, Уваравічы, Магілёўская губерня Расійская імперыя, цяпер Буда-Кашалёўскі раён Гомельскай вобласці Беларусі — 29 лістапада 1988, Ленінград) — беларускі савецкі жывапісец, графік і педагог, прафесар.
| Яўсей Яўсеевіч Майсеенка | |
|---|---|
| руск.: Yevsey Yevseyeviç Moiseyenko | |
| Дата нараджэння | 15 (28) жніўня 1916 ці 28 жніўня 1916[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 29 лістапада 1988[3] (72 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | мастак |
| Вучоба | |
| Мастацкі кірунак | рэалізм[d] і графіка |
| Уплыў на | Q120679503? і Q124646403? |
| Прэміі |
  |
| Узнагароды |
       |
.svg){kind=small}
Акадэмік AМ СССР (1973; член-карэспандэнт 1962). Народны мастак СССР (1970). Герой Сацыялістычнай Працы (1986). Лаўрэат Ленінскай прэміі (1974) і Дзяржаўнай прэміі СССР (1983).
Біяграфія і творчасць правіць
Скончыў сямігодку і паехаў у Маскву, дзе ў 1931 годзе паступіў у Мастацка-прамысловае вучылішча імя М. І. Калініна, на аддзяленне роспісу па метале і пап’е-машэ. У 1931—1935 гадах вучыўся ў гэтым вучылішчы ў Ланге, Філімонава, Мікалаева. Скончыў вучылішча па аддзяленні роспісу па пап’е-машэ. Дыпломны твор — папка-адрас «Чапаеў».
У 1935 годзе Майсеенка паступіў у ІЖСА ў Ленінградзе. Сярод яго педагогаў там былі І. І. Бродскі і В. М. Якаўлеў. Вялікі ўплыў на фарміраванне мастака меў А. А. Асмёркін, у чыёй майстэрні ён навучаўся.
Навучанне перапыніла 2-я сусветная вайна — 5 ліпеня 1941 года Майсеенка пайшоў добраахвотнікам у народнае апалчэнне. На подступах Ленінграда разам са сваім падраздзяленнем трапіў у акружэнне і палон. Да красавіка 1945 года быў у канцэнтрацыйным лагеры ў Альтэнграбаве. Калі вязняў вызвалілі саюзнікі, Я. Майсеенка адправілі ў СССР, вайну ён скончыў у складзе 3-га гвардзейскага кавалерыйскага корпуса.
Пасля дэмабілізацыі ў 1945 годзе вярнуўся ў інстытут і ў 1947 годзе скончыў яго па майстэрні А. А. Асмёркіна з наданнем кваліфікацыі мастака жывапісу. Дыпломны твор — карціна «Генерал Даватар»[4].
Майстар пейзажу, нацюрморта. Вядомасць мастаку прынеслі станковыя карціны на тэмы Грамадзянскай і Айчыннай войнаў «Чырвоныя прыйшлі» (1961), «Маці, сёстры» (1967), «Чарэшні» (1969), «Перамога» (1972), «9 Мая» (1975)[5]. У гэтых творах аўтар па-філасофску пераасэнсоўвае вайну.
За карціны «Першая конная», «Чырвоныя прыйшлі», «Веснікі», «Чарэшні» ўганараваны званнем Народнага мастака СССР (1970).
У апошнія гады жыцця звяртаецца да евангельскіх сюжэтаў («Распяцце», 1988).
Кіраваў майстэрняй у Акадэмічным інстытуце жывапісу, скульптуры і архітэктуры ім. Рэпіна, выхаваў некалькі пакаленняў мастакоў.
Для манеры Я. Майсеенкі ўласціва вострая графічнасць, якая даходзіць часам да экспрэсіі ў спалучэнні са свабоднай работай пэндзлем, майстэрская кампазіцыя, яркія, чыстыя колеры.
Пахаваны ў Санкт-Пецярбургу на Літаратарскіх мастках Волкаўскіх могілак.
Памяць правіць
- На доме ў Санкт-Пецярбургу, дзе у 1953—1988 гадах жыў і працаваў Яўсей Майсеенка (Сувораўскі праспект, 56), устаноўлена мемарыяльная дошка.[6]
- У Гомельскай вобласці, у горадзе Буда-Кашалёва 25 жніўня 2007 года адкрылі карцінную галерэю імя Я. Я. Маісеенкі.[7]
- У лютым 2016 года карціну Майсеенкі «Свабода!» са сваёй калекцыі прадпрымальнік Андрэй Філатаў перадаў на доўгатэрміновае экспанаванне ў ізраільскі Мемарыял Яд ва-Шэм[8].
Узнагароды і званні правіць
- Герой Сацыялістычнай Працы (1986)
- ордэн Леніна (1986)
- ордэн Працоўнага Чырвонага Сцягу
- ордэн Дружбы народаў
- Ленінская прэмія (1974) за цыкл карцін «Гады баявыя» («Чырвоныя прыйшлі», «Таварышы», «Чарэшня», «Перамога»)
- Дзяржаўная прэмія СССР (1983) за серыю карцін «Памяць» («З дзяцінства», «Ветэраны», «Песня», «Памяць», «Жнівень»)
- Дзяржаўная прэмія РСФСР імя І. Я. Рэпіна (1966) за карціну «Чырвоныя прыйшлі»
- Народны мастак СССР (1970)
- Народны мастак РСФСР (1965)
- Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1963)
- Правадзейны член АМ СССР (1973)
- Член-карэспандэнт АМ СССР (1962)
- Серебряная медаль АМ СССР (1962)
Вучні правіць
- Дзмітрый Аляксандравіч Шувалаў
- Шалва Яўгенавіч Бедоеў
- Андрэй Пятровіч Выстропаў
- Жумакын Кажакынавіч Кайрамбаеў
- Сяргей Дзмітрыевіч Кічко
- Алена Львоўна Арлова-Афінагенава
- Аляксандр Іванавіч Пятроў
- Мікалай Аляксандравіч Раманаў
- Вольга Мікалаеўна Хорашава
- Аляксей Леанідавіч Худзякоў
- Валянцін Васілевіч Чыкаў
- Андрэй Аляксеевіч Якаўлеў
- Мамедаў Мамед, удзельнік творчага аб’яднання «Сямёрка»
Зноскі
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ Моисеенко Евсей Евсеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 26 лютага 2017.
- ↑ Jevsej Moisejenko // The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ Юбилейный Справочник выпускников Санкт-Петербургского Государственного академического института живописи, скульптуры и архитектуры имени И. Е. Репина Российской Академии художеств. 1915—2005. — СПб, 2007. С. 58.
- ↑ Художник № 2, 1976. — С. 8.
- ↑ Майсеенка Я. Я., мемарыяльная дошка
- ↑ Карцінная галерэя імя Я. Я. Майсеенкі Архівавана 30 чэрвеня 2019.
- ↑ «Свабода!» у Яд ва-Шэм Архівавана 24 лютага 2016. // Агенцтва яўрэйскіх навін, 16 лютага 2016
Літаратура правіць
- Земская М. За правду жизни и большую мысль. К итогам осенней выставки ленинградских художников // Смена, 1954, 18 декабря.
- Бродский В. Жизнеутверждающее искусство // Ленинградская правда, 1957, 11 октября.
- Шведова В. Над чем работают ленинградские художники // Художник. 1959, № 9.
- Герман М. Первые впечатления. Заметки о живописи и графике на осенней выставке // Вечерний Ленинград, 1961, 23 сентября.
- Григорьева Н. Всесоюзная художественная // Ленинградская правда, 1963, 26 декабря.
- Бетхер-Остренко И. Художественная летопись истории // Вечерний Ленинград, 1964, 28 января.
- Аникушин М. Солнце на полотнах // Ленинградская правда, 1964, 3 ноября.
- Колесова О. Две тысячи встреч. На выставке «Ленинград» // Ленинградская правда, 1964, 4 ноября.
- Буткевич О. От находок к открытиям. Заметки с выставки «Ленинград» // Советская культура, 1964, 26 декабря.
- Кривенко И. «Ленинград» (раздел живописи) // Художник. 1965, № 3. С.27-36.
- Вторая Республиканская художественная выставка «Советская Россия». Живопись. Скульптура. Графика. Монументально-декоративное и театрально-декорационное искусство. Каталог. — М: Советский художник, 1965. — с.6,27.
- Леонова Н. Живописец Моисеенко // Художник. 1965, № 7. С.13-19.
- Иванов П. Лицо современника // Искусство. 1965, № 8. С.5-10.
- Третья Республиканская художественная выставка «Советская Россия». Каталог. — М., МК РСФСР, 1967. C.38.
- Аникушин М. О времени и о себе // Вечерний Ленинград, 1967, 17 октября.
- Щеглов Е. Эпоха Ленина в творчестве художников России // Советская культура, 1970, 28 февраля.
- Колесова О. Широка страна моя… Творческий отчёт ленинградских художников, посвящённый 50-летию образования СССР // Ленинградская правда, 1972, 23 сентября.
- Богданов А. Славя страну труда. // Вечерний Ленинград, 1972, 10 октября.
- Арбузов Г. С мыслью о родине // Ленинградская правда, 1972, 10 октября.
- Богданов А. Ярче, но и глубже // Вечерний Ленинград, 1973, 25 декабря.
- Яковлева Л. Величие подвига // Вечерний Ленинград, 1975, 27 мая.
- Губарев А. На полотнах — человек труда. Выставка «Наш современник» // Ленинградский рабочий, 1975, 11 октября.
- Дмитренко А. Мир современника // Ленинградская правда, 1975, 12 октября.
- Леняшин В. Думая о будущем. Время. Художник. Творчество // Вечерний Ленинград, 1976, 26 января.
- Изобразительное искусство Ленинграда. Каталог выставки. — Л: Художник РСФСР, 1976. — с.23,73.
- Выставка произведений ленинградских художников, посвященная 60-летию Великого Октября. — Л: Художник РСФСР, 1982. — с.3,17.
- Кекушева-Новосадюк, Г. В. Евсей Евсеевич Моисеенко. — Л., 1977
- Дмитренко А. Человек на своей земле // Ленинградская правда, 1977, 20 ноября.
- Леняшин В. Поиски художественной правды // Художник. 1981, № 1. С.8-17.
- Левандовский С. Живопись на Ленинградской зональной // Искусство. 1981, № 2. С.62.
- Кекушева, Г. В. Евсей Моисеенко. Альбом. — М.: Сов. художник, 1981
- Нехорошев Ю. Романтика трудных дорог // Художник. 1981, № 9. С.18-28.
- Евсей Евсеевич Моисеенко. Каталог выставки. — Л., Художник РСФСР, 1982. — 84 с.
- Герман, М. Евсей Моисеенко // Искусство Советского Союза. Альбом. — Л.: Аврора, 1985. — 514—529
- Кекушева, Г. В. Картина Е. Е. Моисеенко «Матери, сёстры». Путь к картине / Альбом. — Л.: Художник РСФСР, 1982.
- Моисеенко Е. В неустанном поиске и совершенствовании // Искусство. 1986, № 5. С.14
- Справочник членов Ленинградской организации Союза художников РСФСР. — Л: Художник РСФСР, 1987. — с.87.
- Юрьева Т. Самоотверженность // Советская культура, 1987, 15 октября
- Горчакова Э. Жду разговора трудного // Советская культура, 1988, 19 января
- Каменский, А. А. Романтический монтаж. — М.: Сов. художник, 1989. — С. 317—318
- Леонова Н. Г. Евсей Моисеенко. Л., 1989
- Иванов С. Неизвестный соцреализм. Ленинградская школа. — СПб., НП-Принт, 2007. С.9, 15, 19-21, 371, 387, 388, 390—399, 401—403, 405—407. ISBN 5-901724-21-6, ISBN 978-5901724217.
- Дмитренко, А. Чтобы помнили… // Петербургские искусствоведческие тетради. — СПб, 2007, вып. 9. — С. 195—202.
- Шаманов, Б. Уроки мастера // Петербургские искусствоведческие тетради. — СПб, 2007, вып. 9. — С. 187—194.
- Юбилейный Справочник выпускников Санкт-Петербургского Государственного академического института живописи, скульптуры и архитектуры имени И. Е. Репина Российской Академии художеств. 1915—2005. — СПб, 2007. С. 58.
- Литовченко Е. Н. Е. Е. Моисеенко. «Коллекция из мастерской». Живопись, рисунок. — Спб.: «Историческая иллюстрация», 2012. — 240 с.
- Кудреватый, М. Г. К вопросу о творческом методе Е. Е. Моисеенко // Петербургские искусствоведческие тетради. Вып. 33. СПб: 2015. С. 96—110.
Гл. таксама правіць
Спасылкі правіць
Яўсей Яўсеевіч Майсеенка на сайце «Героі краіны»