1-ы Беларускі фронт
Першы Беларускі фронт — фарміраванне (аб’яднанне) РЧСА Узброеных Сіл СССР, адзін з франтоў Чырвонай Арміі, на заключным этапе Вялікай Айчыннай вайны. Утвораны 24 лютага 1944 года, скасаваны 5 красавіка, але ўжо 16 красавіка адноўлены і праіснаваў да канца вайны. Вызваляў Беларусь, Польшчу, прымаў вырашальны ўдзел у Бітве за Берлін.
| 1-ы Беларускі фронт | |
|---|---|
 | |
| Краіна | |
| Уваходзіць у | Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія |
| Тып | Фронт |
| Удзел у | |
.svg){kind=small}
Першае фарміраванне правіць
Фронт першага фарміравання сфарміраваны на заходнім напрамку 24 лютага 1944 года на падставе дырэктывы Стаўкі ВГК ад 17 лютага 1944 года шляхам перайменавання Беларускага фронту першага фарміравання. У склад фронту ўвайшлі:
- упраўленне;
- 3-я, 10-я, 48-я, 50-я, 61-я, 65-я арміі і 16-я паветраная армія;
- злучэнні і часці.
Камандуючым войскамі фронту прызначаны генерал арміі К. К. Ракасоўскі, членам Ваеннага савета — генерал-лейтэнант К. Ф. Цялегін, начальнікам штаба — генерал-палкоўнік М. С. Малінін.
На пачатку 1944 года войскі фронту вялі аперацыі мясцовага значэння ў Беларусі. 21—26 лютага войскі правага крыла фронту правялі Рагачоўска-Жлобінскую аперацыю і, захапіўшы плацдарм на правым беразе Дняпра, вызвалілі Рагачоў.
5 красавіка 1944 года на падставе дырэктывы Стаўкі ВГК ад 2 красавіка 1944 года фронт зноў перайменаваны ў Беларускі фронт другога фарміравання.
Другое фарміраванне правіць
Фронт другога фарміравання утвораны 16 красавіка 1944 года на падставе дырэктывы Стаўкі ВГК ад 12 красавіка 1944 года перайменаваннем Беларускага фронту другога фарміравання. У склад фронту ўвайшлі 3-я, 47-я, 48-я, 60-я, 61-я, 65-я, 69-я, 70-я арміі і 16-я паветраная армія. У наступным у склад фронту ўваходзілі таксама 8-я гвардзейская армія (з 15 чэрвеня), 3. (З 31 снежня) і 5-я (з 30 кастрычніка) ударныя арміі, 28-я (з 27 мая па 15 верасня) і 33-я (з 19 кастрычніка) арміі, 1-я (з 22 лістапада 1944 года па 8 сакавіка 1945 года і зноў з 28 сакавіка) і 2-я (з 20 лістапада) гвардзейскія танкавыя арміі, 2-я танкавая армія (з 15 чэрвеня па 6 верасня, зноў з 30 кастрычніка, лістапада 20 ператворана ў 2-ю гвардзейскую танкавую армiю), 6-я паветраная армія (з 29 красавіка па 8 верасня), 1-я і 2-я арміі Войска Польскага. У аператыўным падначаленні фронту знаходзілася Дняпроўская ваенная флатылія.
Камандуючым фронтам па лістапада 1944 быў генерал арміі, з чэрвеня 1944 года Маршал Савецкага Саюза К. К. Ракасоўскі, а з лістапада і да канца вайны — Маршал Савецкага Саюза Г. К. Жукаў. Членам Ваеннага савета па май 1944 года і з лістапада 1944 года да канца вайны — генерал-лейтэнант К. Ф. Цялегін, а з мая па лістапад 1944 года — генерал-лейтэнант, з ліпеня 1944 г. генерал-палкоўнік М. А. Булганін. Начальнікам штаба — генерал-палкоўнік М. С. Малінін.
У ходзе Беларускай стратэгічнай аперацыі 24-29 чэрвеня 1944 года войскі фронту правялі Бабруйскую аперацыю, у выніку якой акружылі і знішчылі больш за 6 дывізій праціўніка. З 29 чэрвеня па 4 ліпеня 1-ы Беларускі фронт часткай сіл ўдзельнічаў у правядзенні Мінскай аперацыі. З 18 ліпеня па 2 жніўня войскі фронту правялі Люблін-Брэсцкую аперацыю, падчас якой фарсіравалі Віслу, захапілі на яе левым беразе Магнушаўскі і Пулаўскі плацдармы, вызвалілі гарады Брэст, Сядлец, Люблін.
У жніўні-снежні войскі фронту вялі баявыя дзеянні па ўтрыманні і пашырэнню плацдармаў на Вісле і рыхтаваліся да зімовага наступу. З 14 студзеня па 3 лютага 1945 года, удзельнічаючы ў Вісла-Одэрскай стратэгічнай аперацыі, правялі Варшаўска-Пазнаньскую аперацыю і, вызваліўшы цэнтральную частку Польшчы з Варшавай, выйшлі на Одэр, захапіўшы на левым беразе ракі плацдарм паўночней і паўднёвей Кюстрына.
10 лютага — 4 красавіка войскі правага крыла фронту, удзельнічаючы ва Усходне-Памеранскай стратэгічнай аперацыі, вызвалілі паўночную частку Польшчы. Адначасова вяліся баявыя дзеянні па ўтрыманні і пашырэнню плацдармаў на Одэры.
16 красавіка — 8 мая фронт удзельнічаў у правядзенні Берлінскай стратэгічнай аперацыі, падчас якой войскі фронту ва ўзаемадзеянні з войскамі 1-га Украінскага і пры садзейнічанні войскаў 2-га Беларускага франтоў штурмам авалодалі сталіцай Германіі — Берлінам.
Зводная калона фронту ўдзельнічала ў Парадзе Перамогі.
Расфарміраванне правіць
10 чэрвеня 1945 года, на падставе дырэктывы Стаўкі ВГК ад 29 мая 1945 года, фронт быў расфарміраваны, а палявое ўпраўленне фронту рэарганізавана ва ўпраўленне створанай на тэрыторыі зрынутай Германіі Групы савецкіх акупацыйных войскаў у Германіі. Туды ж увайшла большасць часцей і злучэнняў, якія раней уваходзілі ў 1-ы Беларускі фронт.