75-ы грэнадзёрскі полк СС (1-ы беларускі)
75-ы грэнадзёрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі) (ням.: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)) — падраздзяленне войскаў СС, складзенае з беларусаў. Адзінае канчаткова сфармаванае падраздзяленне 30-й грэнадзёрскай дывізіі СС (1-й беларускай)[1]. У беларускай эміграцыйнай літаратуры таксама вядомы як 1-ы беларускі нацыянальны полк або 1-ы беларускі полк.
| 75-ы грэнадзёрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі) | |
|---|---|
| ням.: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1) | |
| Гады існавання | 15 студзеня — 15/20 красавіка 1945 |
| Краіна |
.svg){kind=small} Нямеччына |
| Уваходзіць у | 30-я грэнадзёрская дывізія СС (1-я беларуская) |
| Тып | Полк |
| Колькасць | 1094 |
| Дыслакацыя |
Айзенштайндорф (Чэхія) Цвізель (Баварыя) |
| Мянушкі |
1-ы беларускі нацыянальны полк 1-ы беларускі полк |
| Войны | Другая сусветная вайна |
Назва правіць
Беларуская брыгада СС складалася толькі з 1-га беларускага грэнадзёрскага палка (ням.: Waffen-Grenadier-Regiment der SS nr 1 (weissruthenische)).
10 лютага 1945 года полк брыгады атрымаў новую назву — 86-ы грэнадзёрскі полк СС (1-ы беларускі) (ням.: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 86 (we-issruthenische nr l))[1].
9 сакавіка у сувязі з пераводам брыгады ў дывізію полк змяніў назву на 75-ы грэнадзёрскі полк СС (ням.: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)). Гэта было выклікана тым, што 86-ы полк ужо існаваў у 32-й танкава-грэнадзёрскай дывізіі СС «30-га студзеня»[1].
Шлях палка правіць
На базе 75-га палка былой 30-й дывізіі (2-й рускай) ствараўся 3-і батальён, а з 76-га палку — 1-ы і 2-і батальёны палка. У кожным батальёне знаходзілася пэўная колькасць немцаў, якія выконвалі ролю інструктараў[1].
25-27 сакавіка Астроўскі наведаў дывізію і прыняў удзел ва ўрачыстасцях на гонар гадавіны абвяшчэння БНР. У межах святкаваньня адбыўся парад падраздзяленняў дывізіі[2].
3 красавіка Кушаль прыехаў у дывізію і адзначаў, што ішло раззбраенне беларусаў, а побач з кожным батальёнам стаяў нямецкі атрад з 50 узброеных чалавек[3].
25 красавіка 1945 года 3-і батальён палка[3] прыбыў у мястэчка Айзенштайндорф (Чэхія), дзе 28 красавіка ўсе батальёны былі сабраныя, а на чале палка неафіцыйна стаў Францішак Кушаль[1].
30 красавіка дывізія ў складзе гэтага палка здалася 5-й арміі ЗША разам з дывізіяй Мальцава ў Цвізелі.
Склад правіць
У склад палка ўваходзілі:[1]
- Штаб;
- Штабная рота;
- 1-ы фюзілерскі батальён;
- 2-і й 3-і грэнадзёрскі батальён.
Камандны склад правіць
Нямецкі камандны склад правіць
- 1-ы батальён — гаўптштурмфюрар або штурмбанфюрар Альберт Лёфлер.
- 2-і батальён — штурмбанфюрар Райнгольд Ніпель.
- 3-і батальён - гаўптштурмфюрар Райнгольд Беўсель.
Беларускі камандны склад правіць
- Штаб палка
- Камандовец палка — штурмбанфюрар Франц Генінтфельд (з 1 сакавіка 1945 г. — штурмбанфюрар Ганс Остэррэйх).
- Ад’ютанты — оберштурмфюрар Хведар Данілюк, оберштурмфюрар Якуб Бабіч.
- Штабная рота — оберштурмфюрар Янка Юзафовіч.
- Намеснік камандоўца па гаспадарчых справах — штурмбанфюрар Вінцэнт Паплаўскі.
- Афіцэр вайсковай падрыхтоўкі — оберштурмфюрар Аляксей Грыцук.
- 1-ы фюзілерскі батальён
- Камандовец — штурмбанфюрар Сцяпан Шнэк, штурмбанфюрар Антон Сокал-Кутылоўскі.
- 1-я рота — гаўптштурмфюрар Янка Яфімчык.
- 2-я рота — оберштурмфюрар Юры Кушніровіч.
- 3-я рота — оберштурмфюрар Міхась Сасіновіч.
- 1-я супрацьтанкавая рота — оберштурмфюрар Сымон Раманчук.
- Гаспадарчы звяз — унтэрштурмфюрар Уладзімір Каспяровіч.
- 2-і грэнадзёрскі батальён
- Камандовец — штурмбанфюрар Пятро Касацкі, гаўптштурмфюрар Зміцер Чайкоўскі.
- 4-я рота — оберштурмфюрар Яўген Трусаў.
- 5-я рота — оберштурмфюрар Уладзімір Дудка.
- 6-я рота — унтэрштурмфюрар Мікалай Атрахімовіч.
- 2-я супрацьтанкавая рота — унтэрштурмфюрар Канстанцін Акінчыц.
- Гаспадарчы звяз — унтэрштурмфюрар Сяргей Рашкін.
- 3-і грэнадзёрскі батальён
- Камандовец — гаўптштурмфюрар Юры Сабіла, гаўптштурмфюрар Туміла.
- 7-я рота — оберштурмфюрар Лявон Сурнік.
- 8-я рота — оберштурмфюрар Пятро Яўстаф’еў.
- 9-я рота — унтэрштурмфюрар Анатоль Ражко.
- 3-я супрацьтанкавая рота — оберштурмфюрар Янка Чысцік.
- Гаспадарчы звяз — оберштурмфюрар Аляксандр Малаўкс.
Зноскі
- ↑ а б в г д е Ю. Грыбоўскі. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць. — 11.01.2009. Архівавана з першакрыніцы 18 сакавіка 2012.
- ↑ Роман Понамаренко. Эсэсовцы поневоле: создание новой «белорусской» дивизии(руск.) // warspot.ru. — 14 июня 2019.
- ↑ а б Францішак Кушаль. Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі // Беларускі Гістарычны Агляд. — 1998.
Спасылкі правіць
- Ю. Грыбоўскі. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць. — 11.01.2009. Архівавана з першакрыніцы 18 сакавіка 2012.