Адукацыя ў Верхнядзвінскім раёне
На 2020 год у Верхнядзвінскім раёне функцыянавала 34 установы адукацыі.
Гісторыя правіць
Да 60-х гадоў XIX стагоддзя школ для сельскага насельніцтва як у Віцебскай губерні, так і ў Дрысенскім павеце не існавала. У 1868 годзе штатных вучылішчаў, якія былі больш ці менш забяспечаны матэрыяльна і мелі пэўны штат служачых, у Дрысенскай воласці было шэсць.
У 1889 годзе ў павеце мелася 17 вучылішчаў Міністэрства народнай адукацыі, у якіх вучыўся 641 вучань, і 10 царкоўна-прыходскіх вучылішчаў, дзе займалася звыш 200 дзяцей.
Настаўнікам прыходзілася працаваць у даволі цяжкіх умовах, якія ўскладняліся тым, што на кожнага з іх прыпадала вялікая колькасць навучэнцаў. На 1 снежня 1924 года мелася 11 настаўнікаў у Дрысе, 27 на сяле, пры гэтым, калі ў школе Дрысы на 1 настаўніка прыходзілася 40 вучняў, то на сяле — 49.
У 1924—1925 навучальным годзе школы раёна былі забяспечаны падручнікамі, сшыткамі, паперай для малюнкаў. Вучні атрымалі 900 буквароў на беларукай мове, 450 іншых падручнікаў, 4 тыс. сшыткаў, 6 пудоў паперы.
Навучаннем было ахоплена ўсяго каля 50 % дзяцей раёна, і ў аддзел народнай адукацыі ад сялян паступалі заявы з просьбамі адчыніць школы ў той ці іншай вёсцы.
У 1925—1926 навучальным годзе на тэрыторыі раёна акрамя 20 беларускіх мелася 2 польскія і 1 яўрэйская школы.
У 30-я гады паступова павялічвалася колькасць вучняў. У 80 школах райна вучылася 7144 чалавекі і працавала 168 настаўнікаў, у тым ліку 75 беларускіх, 4 яўрэйскія і 1 польскі.
Увядзенне ў 1934 годзе абавязковага сямігадовага навучання дазволіла пашырыць сетку сямігадовых школ. Ужо на 31 студзеня 1934 года мелася адна дзевяцігадовая школа, 15 сямігадовых беларускіх школ, 1 сямігадовая і 3 пачатковыя яўрэйскія школы, 3 беларуска-польскія і 58 беларускіх пачатковых школ. Большая частка школ мела свае бібліятэкі.
Паступова ў раёне пашыралася сетка сярэдніх агульнаадукацыйных школ, будаваліся новыя школьныя памяшканні. Значная частка школ была падрыхтавана да калгасаў, якія аказвалі дапамогу ва ўтрыманні школ, забеспячэнні іх палівам.
Па раёне ў 1940 годзе мелася 118 школ з 12,3 тыс. навучэнцамі, працавала 517 настаўнікаў, 8 дашкольных устаноў наведвала 280 дзяцей.
Установы дашкольнай адукацыі правіць
- яслі-сад № 2;
- санаторны яслі-сад № 3;
- яслі-сад № 4;
- Асвейскі яслі-сад;
- Прыдзвінска-Бароўскі яслі-сад;
- Бігосаўскі яслі-сад;
- Антонаўскі дзіцячы сад;
- Бялькоўшчынскі дзіцячы сад;
- Валынецкі дзіцячы сад;
- Вусцянскі дзіцячы сад;
- Лявонішынскі дзіцячы сад;
- Прудзінкаўскі дзіцячы сад;
- Сакалоўшчынскі дзіцячы сад;
- Сар’янскі дзіцячы сад;
- Шайцераўскі дзіцячы сад.
Установы агульнай сярэдняй адукацыі правіць
- Верхнядзвінская гімназія;
- сярэдняя школа № 2;
- Асвейская сярэдняя школа;
- Бігосаўская сярэдняя школа;
- Боркавіцкая дзіцячы сад-сярэдняя школа;
- Валынецкая сярэдняя школа;
- Галубаўская базавая школа;
- Дзёрнавіцкая дзіцячы сад-базавая школа;
- Каханавіцкая дзіцячы сад-сярэдняя школа;
- Нураўская дзіцячы сад-пачатковая школа;
- Прыдзвінска-Бароўская сярэдняя школа;
- Сар’янская сярэдняя школа;
- Шайцераўская сярэдняя школа.
Акрамя сярэдніх, базавых і пачатковых школ у раёне функцыянуюць правіць
- УА «Боркавіцкі прафесійна-тэхнічны ліцэй сельскагаспадарчай вытворчасці»;
- ДУА «Сацыяльна-педагагічны цэнтр Верхнядзвінскага раёна»;
- цэнтр карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі;
- цэнтр пазашкольнай работы;
- ДУДА «Верхнядзвінскі раённы цэнтр дзяцей і моладзі»;
- сацыяльны прытулак.
Літаратура правіць
- Как сделать образование качественным, доступным и современным // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). — 2017. — 12 верас. — С. 1, 4-5.
- Образование // Верхнедвинский район : справочно-информационные материалы / Отдел идеологической работы Верхнедвинского райисполкома; фото В. Л. Соловьева. — Новополоцк : О. В. Молодечкин, 2007. — С. 15.