Азёры (Гродзенскі раён)

аграгарадок у Гродзенскім раёне Гродзенскай вобласці Беларусі

Азёры[2] (трансліт.: Aziory, руск.: Озёры) — аграгарадок (да 2009 г. вёска)[3] у Гродзенскім раёне Гродзенскай вобласці, на заходніх берагах азёраў Рыбніца і Белае. Адміністрацыйны цэнтр Азёрскага сельсавета.

Аграгарадок
Азёры
Царква і касцёл
Царква і касцёл
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Вышыня цэнтра
118 м[1]
Насельніцтва
  • 2 705 чал. (2009)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 152
Паштовыя індэксы
231753
Аўтамабільны код
4
Азёры на карце Беларусі ±
Азёры (Гродзенскі раён) (Беларусь)
Азёры (Гродзенскі раён)
Азёры (Гродзенскі раён) (Гродзенская вобласць)
Азёры (Гродзенскі раён)

Знаходзяцца за 28 км на ўсход ад Гродна, за 17 км на поўнач ад Скідзеля, на аўтадарогах Р41 і Р145.

Гісторыя

правіць

Каля вёскі (1—3 км) знаходзіцца археалагічныя помнікі: стаянкі і селішча.

Упершыню згадваецца ў 1398 годзе як «двор князя Вітаўта». У XV—XVII стагоддзях — велікакняжацкае ўладанне, цэнтр воласці. У 1518 годзе Жыгімонт Стары аддаў Азёры ў заставу (арэндны залог) гарадзенскаму старасце Юрыю Радзівілу. У 1555 годзе азёрскім каралеўскім намеснікам (т. б. да таго часу Азёры ізноў перашлі дзяржаве) стаў Себасцян Дыбоўскі. У адпаведнасці з прывілеем 1568 года вялікага князя Жыгімонта Аўгуста ў Азёрах праводзіліся штотыднёвыя таргі. У 1679 годзе на Рынку быў пабудаваны новы драўляны касцёл імя Маткі Боскай Ружанцовай, замест спаленага маскоўскім войскам. Касцёл гэты быў адноўлены ў 1779 годзе коштам караля Станіслава Аўгуста. У канцы XVIII стагоддзя Азёры набыў вядомы навуковец, авантурыст і філантроп Міхал Валіцкі. Ён заснаваў у Азёрах суконную фабрыку (1807) і папяровую фабрыку (1809). Пасля паўстання 1863—1864 гадоў маёнтак быў канфіскаваны, а яго ўладальнік — граф Леапольд Валіцкі — сасланы ў Сібір. У XVIII стагоддзі у Азёрах была пабудавана драўляная сінагога, а у пачатку XIX стагоддзя — малітоўная яўрэйская школа (не захаваліся). У 1878 годзе Азёры мелі 1013 жыхароў, сярод іх 508 яўрэяў. У пачатку XX стагоддзя замест старой драўлянай праваслаўнай царквы пабудавалі мураваную царкву Ушэсця. Каля Азёр помнікі археалогіі: 2 стаянкі першабытнага чалавека (VIII—V і III тысячагоддзі да н.э.) і курганныя магільнікі.

У 1919—1939 гадах — у складзе Польскай Рэспублікі, цэнтр гміны ў Гродзенскім павеце Беластоцкага ваяводства.

11 лютага 1972 года да вёскі далучана суседняя вёска Камчатка[4].

Насельніцтва

правіць
  • XIX стагоддзе: 1830 год — 426 муж., з іх шляхты 7, духоўнага саслоўя 2, мяшчан-іўдзеяў 235, мяшчан-хрысціян і сялян 181[5]; 1878 год — 1013 чал., з іх 508 яўрэяў[6]; 1897 год — 3283 чал.
  • XX стагоддзе: 1921 год — 1755 чал.[7]; 1989 год — 2447 чал.[8]

Славутасці

правіць
 
У цэнтры вёскі
 
Касцёл Хрыста Валадара
 
Свята-Духаўская царква

Страчаная спадчына

правіць
  • Царква
  • Сінагога

Вядомыя асобы

правіць

Крыніцы

правіць
  1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
  2. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
  3. Решение Гродненского районного Совета депутатов от 17.03.2009 № 163 «О преобразовании некоторых населенных пунктов Гродненского района в агрогородки» (руск.)
  4. Рашэнне выканаўчага камітэта Гродзенскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 11 лютага 1972 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1972, № 8 (1346).
  5. Соркіна 2010, с. 412.
  6. SgKP 1882, s. 580.
  7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom V: Województwo Białostockie. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924.
  8. ЭГБ 1993, с. 69.

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць