Акіра Курасава

Японскі кінарэжысёр

Акіра Курасава (яп.: 黒澤 明 Курасава Акіра, 23 сакавіка 1910, Токіа6 верасня 1998, Токіа) — вядомы японскі кінарэжысёр, сцэнарыст і кінапрадзюсар. Лічыцца адным з самых уплывовых кінарэжысёраў за ўсю гісторыю кіно.

Акіра Курасава
黒澤明
Дата нараджэння 23 сакавіка 1910(1910-03-23)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 6 верасня 1998(1998-09-06)[1][2][…] (88 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства  Японія
Жонка Ёка Ягуці[d]
Дзеці Кадзука Курасава[d] і Hisao Kurosawa[d]
Прафесія кінарэжысёр, кінапрадзюсар, сцэнарыст, мантажор, пісьменнік, рэжысёр, прадзюсар
Кар’ера 19431993
Узнагароды

«Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове
(1952 г., «Расёмон» і 1975 г., «Дэрсу Узала»),
«Залатая пальмавая галіна» (1980 г., «Цень воіна»)

Кавалер ордэна Ганаровага легіёна
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Вялікі афіцэр Ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Вялікі афіцэр Ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Ордэн Дружбы народаў  — 1991
IMDb ID 0000041
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Курасава стварыў 30 фільмаў за 57 гадоў сваёй творчай дзейнасці. Ён па праву лічыцца класікам японскага кіно, чыя творчасць самым істотным чынам паўплывала не толькі на нацыянальны, але і на сусветны кінематограф. Прычым за мяжою ён заўсёды быў больш папулярны, чым у сябе на радзіме.

Жыццё і творчасць правіць

Дзяцінства і юнацтва правіць

Нарадзіўся ў сям’і самурая, малодшае дзіця ў сям’і, дзе акрамя яго было шасцёра дзяцей — тры сястры і тры брата. У школе меў аўтарытэт сярод таварышаў, з часам яго абралі старастам, ён адзначаўся ў каліграфіі і кэндо, чым быў асабліва задаволены яго бацька, які, жадаючы перадаць традыцыі старажытнага самурайскага роду сваім дзецям, спрабаваў выхаваць у сыноў прыхільнасць да вайсковай службы. Аднак у яго гэта не атрымалася.

Старэйшы брат Акіры, Хейга, насуперак волі бацькі, выступаў падчас сеансаў нямога кіно каментатарам (бенсі) пад псеўданімам Тэймей Цуда, быў прыкметнай асобай Такійскага бамонду. Акіра ўпотай ад бацькі наведваў яго, разам яны наведвалі йосе (традыцыйную японскую эстраду) і кінатэатры. Ва ўзросце 27 гадоў, Хейга разам са сваёй сяброўкай, сыйшоў у горы і там яны здзейснілі двайное самазабойства. У гэты час Акіра ўжо быў членам Усеяпонскай асацыяцыі пралетарскага мастацтва, яго працы, прысвечаныя класавай барацьбе, выстаўляліся ў рамках выставак асацыяцыі. Нягледзячы на тое, што ў 1928 ён праваліўся на іспыце ў мастацкую школу, яго праца «Seibutsu» была прызнана крытыкай і выстаўлена на Nika Exhibition, што можна лічыць кропкай адліку ў яго мастацкай кар’еры. Аднак, матэрыяльнай выгады гэта не прыносіла і ў 1936 годзе, А. Курасава, прайшоўшы цяжкі конкурс (прыкладна 100 чалавек на месца), атрымаў месца памочніка рэжысёра ў кампаніі PCL («Photo Chemical Laboratories»), якая, аб’яднаўшыся з трыма іншымі, у 1937 годзе становіцца студыяй «Toho».

Каб хоць неяк зарабіць, Курасава піша адзін кінасцэнарый за другім, аднак іх пастаноўку давяраюць не яму, а другарадным рэжысёрам студыі. Затое яго роля ў стварэнні фільмаў Ямамота становіцца ўсё больш прыкметнай. На здымках нашумелага фільма «Конь» на некаторых этапах ён фактычна замяшчае рэжысёра і яго праца становіцца вядомай.

Першыя пасляваенныя гады правіць

Падчас Другой сусветнай вайны, калі Японія ўжо спазнала паражэнні, а дух мілітарызму ў мастацтве саслабеў і з’явілася магчымасць зняць выключна забаўляльнае кіно, у 1943 Курасава ставіць свой першы самастойны фільм — «Сугата Сансіра» («Паданне пра дзюдо»), паводле ўласнага сцэнарыя, напісанага на аснове аднайменнага рамана Цунеа Таміта. Камерцыйны поспех фільма быў настолькі вялікі, што праз 2 гады кінакампанія «ТОНО» вымусіла Курасаву зняць працяг — «Сугата Сансіро 2» або «Новая сага пра дзюдо» (1945). Паміж гэтымі дзвюма фільмамі Курасава здымае сучасны фільм паводле ўласнага арыгінальнага сцэнарыя «Самыя пяшчотныя» (1944). Карціна не была ўхвалена цэнзурай, але ў пракат усё-такі выйшла. Адну з галоўных роляў у фільме выканала яго будучая жонка Ёга Якуці. Вяселле адбылося 21 мая 1945, а 20 снежня ў іх нарадзіўся сын — Хісаа Курасава.

Наступная карціна «Наступаючыя тыгру на хвост» (1945) — экранізацыя спектакля «Кандзінтэ», надоўга адбіла ў Курасавы любоў да тэатра «Кабукі». Нягледзячы на погляды сваёй маладосці, Курасава ў гэты неспакойны час не захапляўся палітыкай, палітычная тэма таксама з’яўляецца ў яго творчасці — у фільме «Не шкадую за сваё юнацтва» (1946), які расказвае пра студэнтаў антымілітарыстаў, і ў карціне «Вясёлая нядзеля» (1947), дзе рэжысёр паказаў аб’ёмную і жывую карціну пасляваеннага грамадства. Усё больш Курасава спрабаваў проста рабіць сваё кіно, па магчымасці абыходзячы цэнзурныя заслоны. Фільм «Творцы заўтрашняга дня» (1946), зроблены паводле заказу прафсаюза працаўнікоў «ТОНО» і складаўся з трох навел, кожную з якіх здымаў іншы рэжысёр, нават не ўключаецца ў фільмаграфіі Курасавы. Гэтая праца пераконвае Курасаву ў немагчымасці для сябе калектыўнай творчасці. Пазней гэта адзначаецца і ўсімі тымі, каму давялося працаваць з Курасавай — ён належыць да пароды рэжысёраў-дэспатаў, якія падпарадкоўваюць свайму погляду ўвесь астатні калектыў і здымаюць іменна «аўтарскую» версію фільма.

Пераход да самастойнай працы правіць

Пераломным у жыцці і творчасці Курасавы стаў 1948 год. 8 лютага 1948 года памёр яго бацька Ісаму Курасава. І ў гэтым жа годзе Курасава сустрэў акцёра Тасіра Міфунэ, які насыціў сваёй энергетыкай вялікія карціны Курасавы. Курасава лічыў яго за «другое я», іх першая сумесная праца — «П’яны анёл» (1948) стала, па словах Курасавы, першай яго сапраўды незалежнай карцінай. Неўтаймаваную энергентыку Міфунэ гарманічна ўраўнаважваў яго партнёр — таленавіты і глыбокі японскі акцёр Такасі Сімура, які працаваў з Курасавай яшчэ з самога першага фільма рэжысёра — «Сугата Сансіро». Таксама менавіта з «П’янага анёла» пачынаецца супрацоўніцтва Курасавы з кампазітарам Хаясакай, іх творчы саюз прынёс у свет кінамузыкі шмат новага і беззваротна змяніў яе.

З гэтай цудоўнай камандай Курасава адразу ставіць чатыры карціны: «Таемная дуэль» (1949), «Бяздомны сабака» (1949) і «Скандал» (1950). Наступны фільм — «Расёмон» (1950) прынёс Курасаве сусветную вядомасць. У аснову сцэнарыя пакладзеныя псіхалагічныя навелы вялікага японскага навеліста пачатку 20 ст. Руноскэ Акутагавы «У гушчары» і «Брама Расемон». Фільм апавядае аб неспасціжнасці ісціны. Аднак, у год здымак у Японіі абдыўся сур’ёзны канфлікт паміж незалежнымі кінематаграфістамі і манапалістамі, таму на радзіме аўтара фільм прайшоў незаўважаным. Але Джуліяна Страмінджолі, кіраўнік «Уніталія фільм», убачыўшы карціну ў Токіа, без ведама аўтара павёз яе на кінафестываль у Венецыю. Фільм атрымаў галоўны прыз — Залатога льва Святога Марка. Але не ўсе былі згодныя з аб’ектыўнасцю рашэння журы. Напрыклад, японскія крытыкі сцвярджалі, што Курасава — не чыста японскі мастак, а касмапаліт і працы яго арыентаваныя на заходнюю публіку. Некаторыя заходнія крытыкі тлумачылі поспех фільма яго экзатычнасцю. Аднак, насуперак падобным выказванням, у 1952, пасля поспеху ў амерыканскім пракаце, карціна атрымала «Оскара» як найлепшы замежны фільм, а ўжо ў 1982 «Расемон» атрымлівае яшчэ адну ўзнагароду — Льва Львоў Венецыянскага кінафестывалю. Сёння мала хто сумняваецца, што гэты фільм з’яўляецца скарбам сусветнага кінематографа.

У наступнай працы Курасава звяртаецца да рускай класікі і экранізуе раман Дастаеўскага. Фільм «Ідыёт» (1951), у некаторых сваіх інтэрв’ю, Курасава называе сваёй найлепшай працай. Дзеянне рамана перанесена ў сучасную Японію на самы паўночны востраў Хакайда, і адзінае, што нагадвае пра Расію ў карціне — гэта снег. Найярчэйшая роля зноў за Тасіра Міфунэ — Рагожын, які носіць у карціне, як і іншыя персанажы, японскае імя — Акама. Фільм быў высока ацэнены шматлікімі даследчыкамі творчасці Дастаеўскага, у тым ліку і рускімі (Б. Бурсаў). Аднак на радзіме гэты фільм зноў быў падвергнуты самай жорсткай крытыцы за яго неадпаведнасць жанру традыцыйнай меладрамы, на якім спецыялізавалася фірма «Сетыку» з якой Курасава супрацоўнічаў, здымаючы гэту карціну. Рэжысёру прыйшлося вярнуцца на «ТОНО».

4 лістапада 1952 года памерла маці Акіры Курасавы, Шыма Курасава. У гэтым жа годзе ён здымае адзін з сваіх самых сумных фільмаў — «Жыць» (арыгінальная назва — «Ікіру») пра апошнія дні жыцця чыноўніка, у якога лекары выявілі невылечную хваробу. Галоўную ролю бліскуча выканаў Такасі Сімура. Фільм удастоіўся прэміі Срэбны мядзведзь на Берлінскім кінафестывалі (1954). 29 красавіка 1954 у Курасавы нарадзілася дачка — Казука.

Адзін з найвядомейшых фільмаў Курасавы «Сем самураяў» (1954) задумваўся аўтарам як хроніка аднаго дня з жыцця самурая, які завяршаецца абрадам харакіры з-за нязначнага промаху зробленага на працягу дня. Аднак, добрага сцэнарыя з гэтай гісторыі ніяк не атрымлівалася, і рэжысёр загадаў здымачнай групе заняцца пошукамі гістарычных фактаў з эпохі старажытнай Японіі. Тады і з’явіўся сюжэт пра самурая, які наняўся абараняць сялян ад разбойнікаў за ежу і жыллё. Шматлікія даследчыкі творчасці рэжысёра лічаць гэты фільм самым лепшым яго творам. Упершыню ў сусветным кіно была выкарыстана вельмі папулярная сёння тэхніка адначасовай здымкі трыма рознапланавымі камерамі. Тут жа і прыём здымкі рапідам, геніяльна развіты пасля ў сваёй творчасці Джонам Ву. Біяграфіі кожнага з сямі самураяў былі запісаныя ў асобны нататнік, фільм незвычайна рэалістычны і ўключае ў сябе 284 эпізоды (у «Расемоне» іх, напрыклад, было 57). Поўная версія доўжыцца 3:23, але для сусветнага праката і Венецыі фільм быў зрэзаны да 2:40.

«Сем самураяў» атрымлівае «Сярэбранага льва».[4] Апроч таго, у адрозненне ад «Расёмона», фільм карыстаўся нябачаным поспехам і ў Японіі, што было вельмі дарэчы, бо да выхаду карціны кампанія «ТОНО» была на грані банкруцтва, з-за таго, што вытворчасць карціны заняла ў чатыры разу больш часу, чым планавалася. У працэсе здымак прадзюсары і Курасава абменьваліся гнеўнымі тэлеграмамі. Прадзюсары выказвалі сваё незадавальненне зацягнутым ходам здымак, а Курасава прасіў іх альбо звольніць яго, альбо даць магчымасць працягваць сваю працу. Але ў выніку задаволеныя засталіся ўсе. Менавіта тады японскія журналісты за складаны і прамы характар празвалі Курасаву «Імператарам».

У 1955 годзе, за месяц да прэм’еры іх апошняй сумеснай працы «Хроніка аднаго жыцця», памірае паплечнік Курасавы па мастацтве, кампазітар Фуміа Хаясака. Працу над карцінай завяршае яго вучань Масару Сата. Ён з гэтага часу становіцца новым кампазітарам Курасавы.

У фільме «Трон у крыві, або Павуковы замак» (1957) Курасава зноў звяртаецца да шэдэўра сусветнай класікі. Гэтым разам ён экранізуе «Макбета» Шэкспіра. Курасава піша арыгінальны сцэнарый, пераносячы дзеянне ў сярэдневяковую Японію, шмат што змяняе, а стыль фільма вызначае традыцыямі тэатра «Но»: пераважна выкарыстоўвае агульны план, а акцёраў просіць паказваць традыцыйныя маскі тэатра. Усімі вядучымі шэкспіраведамі свету адзначаецца фенаменальная адпаведнасць стужкі шэкспіраўскаму духу. Ізноў фільм карыстаецца поспехам у Японіі і за мяжой.

Наступная карціна «На дне» (1957) пераносіць дзеянне п’есы М. Горкага ў старажытны горад Эда — стары Токіа. На першы план выходзіць любоўная драма Пепла (Сутэкіці), ролю якога, як заўсёды бліскуча, выканаў Тасіра Міфунэ. У карціне выкарыстоўваецца музыка Чайкоўскага. Наступны фільм «Тры нягоднікі ва ўтоенай крэпасці» (1958), па задуме Курасавы, мусіў скласці з папярэднімі двума гістарычную трылогію, мэтай якой было пакончыць з псеўдагістарызмам традыцыйных японскіх гістарычных фільмаў («дзідайгэкаў»). У адрозненне ад сваіх калег, Курасава вельмі ўважліва ставіўся да гістарычнай верагоднасці адлюстраванага на экране.

У гэты час кантракт з «ТОНО» падышоў да канца і Курасава адважыўся на стварэнне ўласнай кінакампаніі. «Курасава Про» (Kurosawa Pro) была заснавана ў красавіку 1959 года. Першай карцінай, знятай Курасавай на ўласныя сродкі была «Злыя застаюцца жывымі» (1960) — вельмі вольная інтэрпрэтацыя «Гамлета» пра карупцыю.

Аднак, падобныя стужкі не прыносілі вялікі касы, а кампанія павінна была неяк існаваць. У 1961 Курасава здымае дасціпны і дынамічны баявік «Целаахоўнік» («Yojinbo») аб пра роніна (самурая без сюзерэна), найміце з аповядаў Сюгора Ямамота. Фільм меў вялікі касавы поспех і праз год Курасава зняў працяг карціны — «Адважны Сандзюро» («Sanjuro») (1962). За ролю ў «Целаахоўніку» Тасіра Міфунэ атрымаў званне найлепшага артыста на фестывалі ў Венецыі. Абодва фільмы аказалі вялізны ўплыў на жанр баявіка.

Наступная праца Курасавы «Рай і пекла» (1963) па аповесці Эда Макбейна «Каралеўскі выкуп» закранае сацыяльныя праблемы. У студзені 1965 ён атрымлівае чарговую ўзнагароду — Asahi Culture Award.

Медыцынская драма «Чырвоная барада» (1965) па рамане Сюгора Ямамота «Шпіталь Чырвонай барады» стала апошняй працай Курасавы з Тасіра Міфунэ ў галоўнай ролі[5]. Фільм, здымкі якога доўжыліся амаль два гады, нягледзячы на прызнанне, не прынёс чаканага прыбытку. Кампанія Курасавы стаяла на грані банкруцтва.

Праца ў Амерыцы правіць

Апынуўшыся на фінансавай мелі, рэжысёр спрабаваў прыцягнуць да супрацоўніцтва над сваімі праектамі іншыя кампаніі. Галівуд хутка адгукнуўся на гэта, запрасіўшы Курасаву ў Амерыку. Уся яго каманда хутка была разабрана японскімі рэжысёрамі — суровая школа Курасавы была найлепшым атэстатам прафесіяналізму кінаработнікаў. Курасава паехаў у Галівуд адзін. У чэрвені 1966 было абвешчана аб пачатку працы над новым фільмам — «Цягнік уцякачоў» у супрацоўніцтве з Abco Embassy Pro, але гэтым планам не наканавана было спраўдзіцца. Курасава расказваў, што хацеў зрабіць глыбокі філасофскі фільм, а яму прапаноўвалі здымаць сцэны з аголенымі жанчынамі. Пазней, у 1967, Курасава згадзіўся на прапанову супрацоўніцтва з фірмай «20 Век-Фокс». Яму прапаноўвалі ставіць японскія эпізоды блокбастара аб нападзенні на Пёрл-Харбар «Тора! Тора! Тора!». Са свайго боку амерыканцы абяцалі рэжысёра, з працамі якога Курасава быў знаёмы — Дэвіда Ліна, Курасава падпісаў кантракт.

Першае, што ўразіла Курасаву ў амерыканскай кінавытворчасці — гэта цвёрдая сістэма кантрактаў. У яго дагаворы рэгламентавалася ўсё — аж да колькасці спіртнога, якое ён меў права выпіваць у суткі. Па кожным пункце здымак патрабавалася падрабязная справаздача. І самае галоўнае — амерыканскія эпізоды фільма даручылі рэжысёру калібрам ніжэй, чым той, з якім ехаў працаваць Курасава. Сітуацыя станавілася ўсё больш прыкрай. Курасава захварэў. Знайшліся тыя, хто абвінаваціў яго ў псіхічнай дэпрэсіі. Ён быў вымушаны прайсці кансіліум трох лекараў, зняпраўдзіўшых чуткі пра яго непрацаздольнасць і псіхічную хваробу. У студзені 1969 Курасава адмаўляецца працягваць супрацоўніцтва з «20 Век-Фокс» і, выплаціўшы няўстойку, вяртаецца ў Японію.

Вяртанне ў Японію правіць

У ліпені 1969 года, прадаўшы свой дом, Курасава, разам з трыма іншымі японскімі рэжысёрамі (Кейсуке Кінашыта, Масакі Кабаяшы і Кон Ічыкава), заснаваў кінакампанію «Чатыры вершнікі». Праз год выходзіць яго першая каляровая праца «Дадэскадэн» («Пад гук трамвайных колаў») (1970) па рамане Сюгора Ямамота «Горад без пор года». Сюжэт апавядае аб насельніках сметніка, сярод якіх недаразвіты хлопчык, які ўпадабаў трамваі і бегае сярод гор смецця імітуючы стук колаў: «Да-дэс-ка-дэн, да-дэс-ка-дэн». Фільм быў зняты ў рэкордныя тэрміны — за 28 дзён, дэкарацыі былі дабудаваныя сярод сапраўднага сметніка, таму каштавалі нядорага. Ствараючы кампанію, рэжысёры планавалі, каб іх першы фільм быў асабліва касавым. Аднак, фільм не быў запатрабаваны публікай і з аглушальным трэскам праваліўся ў пракаце. Больш «Чатыры вершнікі» не знялі ні аднае карціны. У студзені 1971 года Курасава быў узнагароджаны прэзідэнтам Югаславіі Ціта. У снежні 1971, зачыніўшыся ў ваннай, узрэзаў сабе вены, але яго паспелі выратаваць.

У сакавіку 1973 года Курасава пачынае працу над сцэнарыем савецкага фільма «Дэрсу Узала» па аднайменным творы Арсеньева пра неабходнасць жыцця ў гармоніі з прыродай. Адначасова з ім сцэнарый піша Юрый Нагібін, каб потым, склаўшы іх разам, вылучыць з абедзвюх прац лепшае. Больш за два гады доўжылася праца над фільмам. На галоўную ролю запрашаўся Тасіра Міфунэ, аднак ён не знайшоў у сваім графіку свабоднага месца для павольных тэмпаў працы Курасавы, зняўшыся за гэты час у трох касавых фільмах. Замест яго зняўся бурацкі артыст Максім Мунзук. У 1975 «Дэрсу Узала» выйшаў у пракат, у тым жа годзе ён атрымаў Залаты прыз Маскоўскага міжнароднага кінафестывалю, а праз год быў прызнаны найлепшым замежным фільмам у Амерыцы, атрымаўшы «Оскара» (1976).

Вярнуўшыся ў Японію, Курасава зноў сустрэўся з фінансавымі праблемамі. З-за гэтага ён быў вымушаны здымаць рэкламу японскага віскі ў сябе ў загарадным доме, а ў некаторых роліках здымаўся асабіста. У гэты жа час ён выпускае дзве кнігі — «Спроба аўтабіяграфіі» (1978) і «Кагемуся» (1979) — сцэнарый і яго ўласныя малюнкі да фільма.

Сродкі на здымкі «Кагемуся» Курасаве дапамаглі дастаць Фрэнсіс Форд Копала і Джордж Лукас. Фільм «Кагемуся» (1980) апавядае пра зладзюжку, які ў сілу акалічнасцей тры гады мусіў гуляць ролю кіраўніка магутнага клана. Структура сюжэта фільма адпавядае традыцыям тэатра «Но». Фільм атрымаў «Залатую пальмавую галіну» у Канах, «Сезара» і высоўваўся на «Оскара» у дзвюх намінацыях. Гэта апошняя праца ў Курасавы акцёра Такасі Сімуры, які пайшоў з жыцця 11 лютага 1982 ва ўзросце 76 гадоў. У скарочаным для амерыканскага пракату варыянце карціны яго роля была поўнасцю выразанай.

У 1983 у Ёкагаме была пабудавана студыя «Курасава Фільм». 1 лістапада 1983 адбылося яе адкрыццё. У снежні 1985 выйшаў фільм Крыса Маркера «АК: партрэт Акіры Курасавы». 1 лютага 1986, ва ўзросце 63 гадоў, памірае жонка Курасавы Ёга Якуці, маладзейшая за яго на 12 гадоў, выканаўца адной з галоўных роляў у адным з яго першых фільмаў.

У наступнай працы Курасава зноў вяртаецца да Шэкспіра. На гэты раз ён піша сцэнарый паводле «Караля Ліра». Дзеянне фільма «Ран» (1985) перанесена ў Японію, у эпоху феадальных войнаў, а Лір ператвораны ў феадала Хідэтору. Аднак, японскія даследчыкі ўгледзелі ў сюжэце карціны разнастайныя запазычанні з японскіх легенд (напрыклад, эпізод з урокам трох стрэлаў), якія не адносяцца да твора Шэкспіра. Гэты фільм з’яўляецца чарговым вялікім творам мастацтва, стаяць па-за нацыянальнасцямі і часам. У 1986 год фільм быў намінаваны па чатырох намінацыях на «Оскар», і ўпершыню адна з іх была за рэжысуру.

У сакавіку 1990 года Курасава ўсё-ткі атрымлівае «персанальнага» «Оскара» — Ганаровую ўзнагароду Амерыканскай Кінаакадэміі «за дасягненні, якія натхнілі, прывялі ў захапленне і ўзбагацілі кінематаграфістаў ва ўсім свеце». У 1990 выходзіць яго новая праца, спрадзюсіраваная Стывенам Спілбергам «Сны Акіры Курасавы». Восем цалкам асобных сюжэтаў, «сноў» рэжысёра, прапаноўваюць паразважаць аб сэнсе смерці і сіле жыцця, неабходнасці творчасці і чалавечай прыродзе. У адной з навел у ролі Вінцэнта ван Гога зняўся папулярны рэжысёр Марцін Скарсэзэ.

Наступная праца «Жнівеньская рапсодыя» (1991) па рамане Кійоку Мурасе «Nabe no naka» апавядае аб атамным выбуху ў Нагасакі, убачаным вачамі сучасных людзей: дзяцей, якім пра трагедыю расказвае бабуля, і іх багатага амерыканскага сваяка. У ролі амерыканца японскага паходжання — Рычард Гір. Дзеянне фільма недынамічнае, кадр, у лепшых традыцыях японскай культуры, статычны і дазваляе не спяшаючыся нацэўыцца яго прыгажосцю. Курасава нарэшце можа дазволіць сабе зняць тое, што хоча.

У красавіку 1993 года кампанія «ТОНО» выпусціла 31 фільм Курасавы на відэакасетах і лазерных дысках. У 1993 выйшаў і яго апошні фільм «Не, яшчэ не» пра сяброўства паміж пісьменнікам і яго вучнямі. Назва фільма — цытата з дыялогу: «Ці гатовы ты перайсці ў іншы свет?» — «Не, яшчэ не…».

Памёр 6 верасня 1998 года, ва ўзросце 88 гадоў.

Фільмаграфія правіць

Год Назва Арыгінальная назва
1943 Геній дзюдо 姿三四郎
1944 Самыя прыгожыя 一番美しく
1945 Геній дзюдо II 續姿三四郎
Тыя, хто ідзе па хвасце тыгра 虎の尾を踏む男達
1946 Творцы заўтрашняга дня
Без шкадавання аб нашым юнацтве わが青春に悔なし
1947 Адна цудоўная нядзеля 素晴らしき日曜日
1948 П'яны анёл 酔いどれ天使
1949 Ціхая дуэль 静かなる決闘
Бяздомны сабака 野良犬
1950 Скандал 醜聞
Расёмон 羅生門
1951 Ідыёт 白痴
1952 Жыць 生きる
1954 Сем самураяў 七人の侍
1955 Я жыву ў страху 生きものの記録
1957 Трон у крыві 蜘蛛巣城
На дне どん底
1958 Тры нягоднікі ў схаванай крэпасці 隠し砦の三悪人
1960 Дрэнныя спяць спакойна 悪い奴ほどよく眠る
1961 Целаахоўнік 用心棒
1962 Адважны самурай 椿三十郎
1963 Рай і пекла 天国と地獄
1965 Чырвоная барада 赤ひげ
1970 Пад стук трамвайных колаў どですかでん
1975 Дэрсу Узала デルス・ウザーラ
1980 Цень воіна 影武者
1985 Ран
1990 Сны
1991 Жнівеньская рапсодыя 八月の狂詩曲
1993 Яшчэ не まあだだよ

Заўвагі правіць

  1. а б Kurosawa Akira // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. а б Akira Kurosawa // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. Carnegie Hall linked open data — 2017. Праверана 2 мая 2022.
  4. Shichinin no samurai (1954) - Awards - IMDb. Архівавана з першакрыніцы 23 снежня 2023. Праверана 7 лютага 2024.
  5. Тасіра Міфунэ, які да гэтага часу актыўна здымаўся і ў іншых японскіх рэжысёраў, сярод якіх былі і настаўнікі, і вучні Курасавы, не мог мірыцца з павольнымі (што было звязана з грунтоўнасцю) тэмпамі працы Курасавы. Лаўрэат Венецыянскага кінафестывалю ў намінацыі Найлепшы акцёр (другую ўзнагароду ён атрымае іменна за «Чырвоную бараду») вырашыў стварыць сваю ўласную фірму «Міфунэ прадакшн». Пазней, Міфунэ скажа аб супрацоўніцтве з Курасавай: «З усяго, што я зрабіў, я не ганаруся нічым, апроч роляў, сыграных для яго».

Літаратура правіць

  • Акира Куросава: (сборник статей из серии «Мастера зарубежного киноискусства»). М., 1977.

Спасылкі правіць