Аляксандр Махноўскі

Аляксандр (Алесь) Махноўскі (24 верасня 1902, Дзвінск — 19 кастрычніка 1967) — беларускі настаўнік, грамадскі дзеяч.

Аляксандр Махноўскі
Род дзейнасці	настаўнік, грамадскі дзеяч
Дата нараджэння	24 верасня 1902(1902-09-24)
Месца нараджэння	Дзвінск, Дзвінскі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	19 кастрычніка 1967(1967-10-19) (65 гадоў)
Месца пахавання	Беларускія могілкі ў Іст-Брансуіку
Альма-матар	Беларускія настаўніцкія курсы Дзвінская дзяржаўная беларуская гімназія (1923)
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Творы ў Вікікрыніцах

Біяграфія

Нарадзіўся 24 верасня 1902 года ў беларускай інтэлігенцкай сям’і ў Дзвінску. Ягоны бацька Сцяпан Махноўскі быў настаўнікам у Дзвінскім павеце. У час Першай сусветнай вайны сям’я Махноўскіх была эвакуаваная ў глыб Расіі, у горад Курск. Там малады Аляксандр атрымаў сярэднюю асвету.

Дзвінская ініцыятыўная група па падрыхтоўцы Беларускіх вечароў у 1922. Злева направа: Пётра Мірановіч, Кастусь Александровіч, Язэп Камаржынскі, Алесь Махноўскі

Пасля вайны Махноўскія вярнуліся ў Дзвінск, дзе мелі сваю маёмасць. Тут Аляксандр скончыў Беларускія настаўніцкія курсы і ў 1923 годзе атрымаў атэстат першага выпуску Дзвінскай дзяржаўнай беларускай гімназіі. Яшчэ будучы студэнтам настаўніцкіх курсаў і вучнем апошняга класа гімназіі, Аляксандр Махноўскі шмат дапамог у арганізацыі гэтых навучальных устаноў, прыцягнуўшы маладых дзвінчукоў. Тады ж быў тут арганізаваны тэатр і беларускае таварыства «Беларуская Хата».

У восень 1923 года Аляксандр Махноўскі, разам са сваёй жонкай Антанінай, таксама настаўніцай, выехаў на працу ў беларускую вёску, заняўшы становішча кіраўніка Пустыніскай 6-класнай школы. Пазней, аж да 1939 года ён працаваў у Прыдруйшчыне. У 1940—1941 годзе ён займаў становішча кіраўніка няпоўнай сярэдняй школы ў Ілукшчыне. Шмат дапамагаў бяднейшым вучням матэрыяльна, стварыўшы адмысловы фонд дапамогі. З’яўляўся прадстаўніком беларускага настаўніцтва ў Дзвінскай павятовай управе.

У час нямецкай акупацыі, у 1942—1944 гг. Махноўскі займаў становішча інспектара беларускіх школаў у Дзвінскім, Люцынскім і Ілукштанскім паветах, значна пашырыўшы беларускую школьную сетку, а таксама скамплектаваўшы найвялікшы лік настаўнікаў.

Увосень 1944 г. Аляксандр Махноўскі з сям’ёй падаўся на Захад. Пад Брэгенцам (Аўстрыя) трагічна загінуў яго адзіны сын. У 1949 г. прыехаў у ЗША. Тут ён адразу далучыўся да беларускай грамады, гуртуючы прыбылых сюды землякоў. Ён не забываўся таксама і тых. Дапамагаў беларускім сябрам, што засталіся ў Еўропе, прыехаць у Амерыку і, як мог, стараўся наладзіць ім тут прыпынак.

Напружаная фізічная праца і розныя клопаты зламалі яго, і на доўгі час ён мусіў адысці ад грамады і грамадскай працы. На заканчэнне свайго жыцця ён перанёс дзве цяжкія аперацыі, праляжаўшы тры месяцы ў шпіталі. Памёр 19 кастрычніка 1967 г. Пахаваны на беларускіх могілках ў Іст-Брансвіку.

Спасылкі

• Крывіцкія руны : вып. II. беларускі культурны мацярык у Латвіі. / уклад.. прад.м., камент. М. Казлоўскага. С. Панізьніка. — Мн.: Кнігазбор, 2017. — 452 с. — ISBN 978-985-7180-05-9.