Аляксандр Антоні Сапега

Аляксандр Антоні Сапега (3 верасня 1773, г. Страсбург, Францыя — 8 верасня 1812), навуковы і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, прадстаўнік роду Сапегаў, сын Юзафа Сапегі.

Аляксандр Антоні Сапега
Aleksander Antoni Sapieha
Аляксандр Антоні Сапега
Герб «Ліс»
Нараджэнне	3 верасня 1773(1773-09-03) Страсбур, Страсбур-Віль[d], дэпартамент Ніжні Рэйн, рэгіён Эльзас, Гранд-Эст, Метраполія Францыі, Францыя
Смерць	8 верасня 1812(1812-09-08) (39 гадоў) Дзярэчын, Слонімскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Род	Сапегі
Бацька	Юзаф Сапега[d]
Маці	Тэафілія Стрэжыслава Ябланоўская
Жонка	Ганна Ядвіга з Замойскіх[d]
Дзеці	Леан Сапега і Ганна Сафія з Сапегаў[d]
Член у	Варшаўскае таварыства сяброў навук[d] Турынская акадэмія навук[d]
Дзейнасць	падарожнік-даследчык, хімік, геолаг, палітык, мінералог
Узнагароды	ордэн Ганаровага легіёна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Атрымаў хатнюю адукацыю, дзяцінства правёў на Падляшшы (Коцк, Сямяцічы). Ажыццявіў мінералагічныя экспедыцыі ў Польшчы і Літве, а таксама ў Альпы, на Балканы і Валынь. Аўтар працы «Мінералогія» (1800—1801), падручніка па неарганічнай хіміі, нарыса па крышталяграфіі. Падарожнічаў па Адрыятычным узбярэжжы, вывучаў этнаграфію славенцаў, харватаў, баснійцаў, герцагавінцаў; вынікі даследаванняў апублікаваў у выглядзе лістоў да Жана-Эмануэля Жылібера «Падарожжа ў славянскіх краінах у 1802 і 1803 гг.» (1811). У 1807 арганізаваў знаходжанне Напалеона ў Варшаве, стаў афіцэрам яго гвардыі, камергерам. 1 ліпеня 1812 увайшоў у склад Камісіі Часовага ўрада Вялікага Княства Літоўскага і ўзначаліў ваенны аддзел, але хутка выйшаў з урада з-за непаразуменняў з ваенным генерал-губернатарам ВКЛ (1812) Дзіркам ван Гогендорпам.

Грабніца Аляксандра Сапегі ў Красічыне.

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. С.222-228