Аляксандр Баршчэўскі
Аляксандр Баршчэўскі (псеўд. Алесь Барскі, 2 лістапада 1930, в. Бандары, Беластоцкае ваяводства — 28 сакавіка 2022) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст, перакладчык, фалькларыст, педагог, грамадска-культурны дзеяч. Доктар філалагічных навук (1984).
| Аляксандр Баршчэўскі | |
|---|---|
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 2 лістапада 1930 |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 28 сакавіка 2022 (91 год) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне |
|
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Месца працы | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | літаратуразнавец, паэт, філолаг, выкладчык універсітэта, літаратар |
| Мова твораў | беларуская |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
| Узнагароды | |
Біяграфія
правіцьНарадзіўся 2 лістапада 1930 года ў вёсцы Бандары ў гміне Міхалова на Беласточчыне[2].
Скончыў у 1955 годзе аддзяленне рускай філалогіі філалагічнага факультэта Лодзінскага ўніверсітэта. З 1956 г. працаваў на кафедры беларускай філалогіі Варшаўскага ўніверсітэта, з 1975 г. загадчык гэтай кафедры[2]. У 1966 абараніў у Варшаўскім універсітэце кандыдацкую дысертацыю на тэму «Творчасць Я. Коласа 1906—1930 гадоў».
У 1959—1980 гг. старшыня праўлення Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа». З 1984 г. старшыня Галоўнага праўлення Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы[2].
У 1975—2004 ён узначальваў аддзяленне Беларускіх даследаванняў пры Варшаўскім універсітэце. Супрацоўнічаў з Люблінскім каталіцкім універсітэтам і Універсітэтам Марыі Складоўскай-Кюры. У 1993 годзе атрымаў званне ганаровага доктара Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ў Мінску. З 1993 года з’яўляўся старшынёй Цэнтральнага камітэта Алімпіяды па беларускай мове ў Польшчы.
Сябра Саюза польскіх пісьменнікаў з 1962 года[2].
Памёр 28 сакавіка 2022 года ў Варшаве[3]. Пахаваны ў в. Бандары, гміна Міхалова на Беласточчыне[2].
Узнагароды
правіцьУзнагароджаны ордэнамі Кавалерскі крыж Адраджэння Польшчы[2], медалём «Заслужанага дзеяча культуры» (1970), Залатым крыжам за Заслугі (1971)[4], залатым медалём «Заслужаны беластаччанін» (1984), медалём Камісіі нацыянальнай адукацыі (1986), медалём Францыска Скарыны (1991), медалём Рыгора Шырмы «За клопат пра мудрасць народу» (2005), медалём «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010), ордэнам Францыска Скарыны (2015)[5].
Творчасць, даследчыцкая дзейнасць
правіцьДрукаваўся з 1956 года. Як паэт дэбютаваў у зборніку «Рунь» (Беласток, 1959). Аўтар паэтычных зборнікаў «Белавежскія матывы» (Беласток, 1962), «Жнівень слоў» (Беласток, 1967), «Мой бераг» (Мінск, 1975), «Блізкасць далёкага» (Беласток, 1983), «Лірычны пульс» (Мінск, 1987). У паэзіі А. Баршчэўскага матывы вернасці роднай зямлі, мове, складаны і супярэчлівы духоўны свет сучасніка.
Даследчык і папулярызатар старажытнай і сучаснай беларускай літаратуры. Аўтар артыкулаў па гісторыі беларускай літаратуры (у штотыднёвіку «Ніва» і «Беларускім каляндар»)[6] і цыклу артыкулаў «Беларуская літаратура і беларускі фальклор» (1965—88), універсітэцкіх падручнікаў «Гісторыя беларускай літаратуры — фальклор» (1976), «Гісторыя беларускай літаратуры — пісьменнасць Кіеўскай Русі і Вялікага Княства Літоўскага» (1981) і інш.
Пераклаў на польскую мову зборнік беларускіх народных казак «Д’ябальская скрыпка» (1973)[6], зборнік казак Міншчыны, Гарадзеншчыны і Магілёўшчыны «Невычэрпны збан» (1976). Складальнік, аўтар прадмовы і біяграфічнага артыкула да кнігі Я. Купалы «Выбраныя паэтычныя творы» (Варшава, 1984), для якой пераклаў на польскую мову паэму «Яна і Я», а таксама вершы. Збіраў, публікаваў і даследваў беларускі фальклор Беласточчыны. Аўтар зборніка абразкоў, артыкулаў, дарожных нататак «3 пабачанага і перажытага» (Мінск, 1992).
Зноскі
- ↑ Czech National Authority Database Праверана 29 студзеня 2023.
- ↑ а б в г д е Барскі Алесь – Белліт (7 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.
- ↑ Памёр беларускі паэт і літаратуразнаўца Алесь Барскі
- ↑ Aleksander Barszczewski (1930–2022) // Studia Białorutenistyczne 16/2022
- ↑ Жыццё і творчасць Алеся Барскага (Аляксандра Баршчэўскага)
- ↑ а б Барщевский Александр // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 43. — 737 с.
Літаратура
правіць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
- Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939—1991: Leksykon. Wydawn. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9.
Спасылкі
правіць- Aleksander Barszczewski na stronie Uniwersytetu Warszawskiego Архівавана 30 жніўня 2011. (польск.)
- Aleksander Barszczewski na stronie bialorus.pl Архівавана 18 верасня 2010. (польск.)