Аляксей Анатолевіч Навальны

Аляксей Анатолевіч Навальны
Аляксей Анатолевіч Навальны
	руск.: Алексей Анатольевич Навальный
партыйны лідар[d] (Расія будучыні[d])
	з 2013
Нараджэнне	4 чэрвеня 1976 (47 гадоў); Бутынь[d], Адзінцоўскі раён, Маскоўская вобласць, РСФСР, СССР;
Жонка	Юлія Барысаўна Навальная[d]
Дзеці	Daria Navalnaya[d] і Zakhar Navalny[d]
Веравызнанне	Праваслаўная Царква
Партыя	Расія будучыні[d];
Член у	Каардынацыйны савет расійскай апазіцыі[d]; Сусветная стыпендыяльная праграма Ельскага ўніверсітэта[d];
Адукацыя	Фінансавы ўніверсітэт пры Урадзе Расійскай Федэрацыі[d] (2001); Ельскі ўніверсітэт (2010); Расійскі ўніверсітэт дружбы народаў; Сусветная стыпендыяльная праграма Ельскага ўніверсітэта[d];
Дзейнасць	палітык, адвакат, актывіст
Месца працы	Фонд барацьбы з карупцыяй[d]; Аэрофлот[d];
Аўтограф
Узнагароды	Person of the Year[d] (2009) FP Top 100 Global Thinkers[d] (2011) Prize of the Platform of European Memory and Conscience[d] (2015) Time 100[d] (2017, 2021) Courage Award[d] (2021) Boris Nemtsov Prize[d] (2021) Knight of Freedom Award[d] (2021) прэмія імя Сахарава (кастрычнік 2021) M100 Media Award[d] (6 кастрычніка 2021) The BOBs[d] Boris Nemtsov Foundation for Freedom[d] Civil Courage Prize[d] (2022) Günter Walraff award[d] (2023)
Сайт	navalny.com (руск.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксей Анатолевіч Навальны (руск.: Алексей Анатольевич Навальный; 4 чэрвеня 1976, Бутынь, Адзінцоўскі раён, Маскоўская вобласць, РСФСР, СССР) — расійскі грамадскі і палітычны дзеяч нацыянал-дэмакратычнай арыентацыі. Вядомы перш за ўсё барацьбой з карупцыяй шляхам выкрыцця фінансавых махінацый і публікацыі матэрыялаў у Інтэрнэце.

БіяграфіяПравіць

Нарадзіўся ў сям'і вайскоўца. Скончыў юрыдычны факульэт Расійскага ўніверсітэта дружбы народаў (1998) і факультэт фінансаў і крэдыта Фінансавай акадэміі пры Урадзе РФ (2001). З сярэдзіны 1990-х пачаў займацца бізнесам, з 2004 года — грамадскай дзейнасцю і журналістыкай. У 2000 годзе ўвайшоў у партыю «Яблака», некаторы час кіраваў маскоўскім аддзяленнем партыі і ўваходзіў у яе цэнтральны савет, у 2007 годзе выключаны з арганізацыі. Тады ж стаў адным са стваральнікаў грамадскага руху «Народ» нацыянал-дэмакратычнай арыентацыі, выступаў, у прыватнасці, за больш жорсткую палітыку супраць іміграцыі з Сярэдняй Азіі.

У 2008 годзе Навальны купіў невялікія (мінарытарныя) пакеты акцый некалькіх буйных расійскіх кампаній нафтагазавага сектара і дзякуючы гэтаму атрымаў доступ да фінансавых дакументаў карпарацый. У 2009 выклаў у сваім блогу дакументы, паводле якіх кампанія «ВТБ-Лизинг» купіла абсталяванне для свідравання па значна больш высокім кошце (праз тры гады ў дакументах, якімі карыстаўся Навальны, былі знойдзены прыкметы падробкі). У наступным годзе выклаў у агульны доступ дакументы аўдыту будаўніцтва нафтаправоду кампаніяй «Транснефть», згодна з якімі агульная сума крадзяжоў склала каля 4 млрд долараў (гэтыя дакументы не былі цалкам абвергнуты).

Пачынаючы з 2010 года стварыў некалькі грамадскіх інтэрнэт-рэсурсаў антыкарупцыйнага і камунальнага кірунку (РасПіл, РасЯма, РасВыбары, РасЖКГ, ФБК — Фонд барацьбы з карупцыяй), займаецца каардынацыяй барацьбы з карупцыяй. У 2013 годзе ўдзельнічаў у выбарах мэра Масквы, атрымаў 27,24% галасоў і заняў другое месца. У 2013 годзе ўзначаліў аргкамітэт Партыі прагрэсу (першапачатковая назва — Народны альянс), якую ў 2014 годзе канчаткова зарэгістравалі.

Пачынаючы з 2011 года супраць Навальнага ўзбуджана некалькі крымінальных спраў. У 2013 годзе ён умоўна асуджаны на пяцігадовы тэрмін за нанясенне шкоды кампаніі «Кіраўлес». З лютага 2014 года Навальны знаходзіцца пад дамашнім арыштам з забаронай карыстацца тэлефонам і камп'ютарам. Таксама суд заблакаваў доступ да яго блога на тэрыторыі Расіі.

20 жніўня 2020 года Аляксей Навальны быў атручаны. Яму стала дрэнна ў самалёце, які ляцеў з Томска ў Маскву. У далейшым Навальны ўпаў у кому, і 24 жніўня ён быў дастаўлены на лячэнне ў берлінскую клініку «Шарытэ». Сляды атрутнага рэчыва з групы «Навічок» былі знойдзены лабараторыяй узброеных сіл Германіі. Даследаванне праводзілася па запыце клінікі «Шарытэ». 2 верасня 2020 года вынікі аналізаў былі афіцыйна абвешчаны ўрадам Германіі^[12].

З 29 снежня 2020 года знаходзіўся ў вышуку за шматразовыя парушэнні выпрабавальнага тэрміну ў Расіі. 17 студзеня 2021 года вяртаўся на радзіму і быў затрыманы ў аэрапорце Шарамеццева^[13].

Фільм Фонду барацьбы з карупцыяй Аляксея Навальнага пра «палац Пуціна» ў Геленджыку, які выпусцілі адразу пасля затрымання палітыка, набраў больш за 70 млн праглядаў на YouTube^[14]. Пратэсты ў Расіі 23 студзеня 2021 года былі анансаваныя Фондам барацьбы з карупцыяй падчас публікацыі дакументальнага фільма-расследавання. Прычынай пратэстаў стала затрыманне і арышт Аляксея Навальнага і яго заявы аб карупцыі ў адрас дзеючага прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна.

Прэміі і ўзнагародыПравіць

У 2021 годзе Аляксей Навальны стаў лаўрэатам прэмій фонду Барыса Нямцова і Жэнеўскага форуму па правах чалавека. Лаўрэат польскай прэміі «Рыцар свабоды», якую арганізуе Фонд імя Казіміра Пулаўскага^[15].

Прэмія імя Сахарава «За свабоду думкі» (2021)^[16].

Зноскі

↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #1024799212 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 16 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ Alexej Nawalny // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ Alexei Navalny: Russia's vociferous Putin critic
↑ https://www.goodhouse.ru/stars/zvezdnye-istorii/ya-ochen-tebya-lyublyu-istoriya-yulii-navalnoy-zheny-kotoraya-ne-boitsya-i-verit/ Праверана 30 верасня 2020.
↑ https://www.vedomosti.ru/politics/articles/2018/05/19/770041-partiya-navalnogo Праверана 27 верасня 2020.
↑ https://aif.ru/dontknows/1225952
↑ (unspecified title) Праверана 27 верасня 2020.
↑ https://worldfellows.yale.edu/person/alexey-navalny/ Праверана 27 верасня 2020.
↑ https://aif.ru/dontknows/1225952 Праверана 27 верасня 2020.
↑ Про Аэрофлот и Трансаэро — 2015. Праверана 14 верасня 2021.
↑ Навальный взялся за "Аэрофлот" — 2012. Праверана 14 верасня 2021.
↑ Заява ўраду ФРГ: Расейскага апазыцыянэра Навальнага атруцілі ядам з групы «Навічок»
↑ news.tut.by Архівавана 17 студзеня 2021.
↑ nn.by
↑ Радыё Свабода Архівавана 2 кастрычніка 2021.
↑ Alexej Nawalny bekommt Menschenrechtspreis der EU (ням.). Der Spiegel (20 кастрычніка 2021). Архівавана з першакрыніцы 20 кастрычніка 2021. Праверана 20 кастрычніка 2021.

СпасылкіПравіць

Сучасны блог, які вядзецца ад імя Навальнага (руск.)
Першапачатковы блог Навальнага (руск.)
Даведка Еўрарадыё
Даведка kommersant.ru Архівавана 25 кастрычніка 2014. (руск.)

[_e25c540bba3de75e-1] Deutsche Nationalbibliothek Record #1024799212 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 16 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_dd7f56374715a0e9-2] Alexej Nawalny // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[_20507d813f0d2236-3] Alexei Navalny: Russia's vociferous Putin critic

[_c58f293f9f1834bc-4] ttps://www.goodhouse.ru/stars/zvezdnye-istorii/ya-ochen-tebya-lyublyu-istoriya-yulii-navalnoy-zheny-kotoraya-ne-boitsya-i-verit/ Праверана 30 верасня 2020.

[_f236bb6872438012-5] ttps://www.vedomosti.ru/politics/articles/2018/05/19/770041-partiya-navalnogo Праверана 27 верасня 2020.

[_f6e8f4d6faab5bde-6] ttps://aif.ru/dontknows/1225952

[_ef8eac222304601e-7] (unspecified title) Праверана 27 верасня 2020.

[_aa28a995f47fe804-8] ttps://worldfellows.yale.edu/person/alexey-navalny/ Праверана 27 верасня 2020.

[_1784ede08fd15282-9] ttps://aif.ru/dontknows/1225952 Праверана 27 верасня 2020.

[_213049f0e4a35332-10] Про Аэрофлот и Трансаэро — 2015. Праверана 14 верасня 2021.

[_a9c4ffce8375fc78-11] Навальный взялся за "Аэрофлот" — 2012. Праверана 14 верасня 2021.

[12] Заява ўраду ФРГ: Расейскага апазыцыянэра Навальнага атруцілі ядам з групы «Навічок»

[13] ws.tut.by Архівавана 17 студзеня 2021.

[14] .by

[15] Радыё Свабода Архівавана 2 кастрычніка 2021.

[16] Alexej Nawalny bekommt Menschenrechtspreis der EU (ням.). Der Spiegel (20 кастрычніка 2021). Архівавана з першакрыніцы 20 кастрычніка 2021. Праверана 20 кастрычніка 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]