Аперацыя «Азалія»

Аперацыя «Азалія» (фр.: Opération Azalée) — ваенная аперацыя Францыі супраць групы наймітаў пад пачаткам Боба Дэнара, якія захапілі ўладу на Каморах.

Аперацыя «Азалія»
Дата	3—6 кастрычніка 1995
Месца	Федэратыўная Ісламская Рэспубліка Каморскія Астравы
Прычына	захоп наймітамі Дэнара ўлады на Каморах
Вынік	перамога французскіх ваенных і паланенне Дэнара
Праціўнікі
Францыя: • Камандаванне спецаперацый атрады падраздзяленняў 1-ы ПДПМП 2-і ПДПМП Камандас МП 13-ы ПДрП 5-ы ЗАП GIGN Французскія найміты Мясцовыя прыхільнікі Дэнара: • Прэзідэнцкая гвардыя
Камандуючыя
Жак Шырак Боб Дэнар
Сілы бакоў
600 чалавек 300 чалавек
Страты
няма 4 забітых і 9 параненых

Перадгісторыя

У 1975 годзе пры падтрымцы атрада ваенных авантурыстаў, якіх узначальваў француз Боб Дэнар, быў арганізаваны дзяржпераварот на Каморскіх астравах. Да ўлады прыйшоў мааіст Алі Суаліх. 13 мая 1978 года Дэнар правёў новы пераварот, у выніку якога Суаліх быў скінуты і забіты. Прэзідэнтам стаў Ахмед Абдала.

Боб Дэнар стаў камандуючым прэзідэнцкай гвардыяй, прыняў іслам, імя Саід Мустафа Маджуб і каморскае грамадзянства. На астравах была створана ваенная база наймітаў. Дэнар актыўна заняўся бізнесам, стаў саўладальнікам сеткі гатэляў і зямельных участкаў. Прэзідэнцкая гвардыя ператварылася ў буйнога (па каморскіх маштабах) гаспадарчага суб’екта.

У лістападзе 1989 года, баючыся новага дзяржаўнага перавароту і поўнай узурпацыі ўлады Дэнарам, прэзідэнт Абдала падпісаў указ аб раззбраенні гвардыі. Праз некалькі дзён кіраўнік дзяржавы быў забіты пры нявысветленых да канца абставінах, а Дэнар эвакуіраваны ў ПАР, пасля чаго экстрадаваны ў Францыю. На радзіме ён паўстаў перад судом па абвінавачванні ў забойстве Абдалы, але апраўданы за недастатковасцю доказаў.

Ход падзей

У ноч на 27 верасня 1995 года Дэнар зноў прыбыў на Каморскія Астравы. Разам з ім было 33 баевіка. Група рыхтавала новы пераварот. Місія па змене ўлады атрымала назву аперацыя «Каскары». Замежнікі на караблі «Вулкан» высадзіліся ў гавані Мароні і спусціліся ў горад. 29 верасня ўрад краіны быў зрынуты; армія ў гэты час бяздзейнічала.

Французскія ўлады, як і раней, загадзя ведалі аб перавароце. Але ў адрозненне ад папярэдніх выпадкаў, афіцыйны Парыж выступіў супраць наймітаў і асудзіў Дэнара. Ведаючы гэта, першачарговай задачай замежных баевікоў стала прадухіліць верагодны зваротны пераварот з боку Францыі. Акрамя мер палітычнага прымірэння, такіх як фарміраванне грамадзянскага ўрада, Дэнар таксама спрабаваў узнавіць прэзідэнцкую гвардыю колькасцю 500 чалавек, якую ён узначальваў пасля свайго другога перавароту (1978—1989). Папулярнасць Дэнара ў пачатку 1980-х гадоў дазволіла яму мабілізаваць да 300 прыхільнікаў усяго за пяць дзён і размясціць іх вакол партоў і аэрапортаў.

Ведаючы, з чым яны сутыкнуцца на астравах, французы не сталі рабіць стаўку на велізарную лікавую перавагу. Было вырашана правесці ўсё адносна невялікай групай. Падрыхтоўку місіі перадалі камандаванню спецыяльных аперацый. Для ўварвання сабралі 400 марскіх пяхотнікаў і 200 спецназаўцаў.

3 кастрычніка ў 23:00 на Каморы, а менавіта на востраў Нгазіджа, высадзілася група ўмяшання нацыянальнай жандармерыі (GIGN). Французы абаранілі сваё пасольства, узялі два аэрапорты (у тым ліку Мароні-Ахая) і карабель «Вулкан». На судне яны захапілі ў палон многіх прыхільнікаў Дэнара. Раніцай 5 кастрычніка байцы сіл спецаперацый блакавалі дэнараўцаў у казармах. У 15:00 6 кастрычніка французы захапілі і іх лідара; пасля ён быў дастаўлены ў Парыжскую турму. Зрынуты прэзідэнт краіны Саід Махамед Джахар, якога трымалі ў палоне ў казармах, даставілі на Рэюньён для лячэння.

Падчас аперацыі французскія вайскоўцы страт не панеслі.

Наступствы

Зрынуты прэзідэнт Джахар часова пасяліўся ў гатэлі «Comotel», дзе палітык знаходзіўся пад аховай марпехаў. Краіну ўзначаліў Каабі Эль-Яхруту Махамед. Аднак у студзені 1996 года ён пакінуў свой пост. Кіраўніком дзяржавы зноў стаў Джахар.

Дэнар у гэты час трапіў пад суд, але турмы яму ўдалося пазбегнуць.

Спасылкі

• Tropas francesas entran en las Comoras y reducen a los mercenarios de Bob Denard - El País