Вікіпедыя

Аперацыя «Дамаская Сталь»

Аперацыя «Дамаская сталь» — наступленне сіл Сірыйскай арабскай арміі ў раёне Усходняй Гуты.

Аперацыя «Дамаская сталь»
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Сірыі
Ход апепацыі «Дамаская сталь»
Ход апепацыі «Дамаская сталь»
Дата 18 лютага — 14 красавіка 2018
Месца Усходняя Гута, Дамаск, Сірыя
Вынік перамога Сірыйскай арабскай арміі (САА)
Праціўнікі
Сцяг Сірыі Сірыя
Ліва аль-Кудс[1]
Армія вызвалення Палесціны[2]

PFLP-GC[3]
Арабская нацыяналістычная гвардыя[2]
SSNP[4]
пры падтрымцы:
 Расія
 Іран

Джыхад Ісламарадыкалы:
Страты
Сцяг Сірыі: 520—541 забітых[5][6]
Расія: 2—3 забітых[7] 		405 забітых[5]
Агульныя страты
1835 мірных грамадзян загінулі[8][9]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Перадгісторыя правіць

Усходняя Гута — аплот ісламістаў правіць

З пачаткам хваляванняў у Сірыі ў сакавіку 2011 года многія жыхары Усходняй Гуты далучыліся да ўдзельнікаў пратэстаў супраць прэзідэнта Башара Асада. Да лістапада 2012 года антыўрадавыя паўстанцы ўсталявалі кантроль над анклавам[10], у лютым 2013 года захапілі частку акруговай дарогі на ўскраінах Дамаска і прарваліся ў сталічны раён Джабар[11]. Перайшоўшы ў контрнаступленне пры падтрымцы Ірана і шыіцкага руху Хезбала, Сірыйская арабская армія ў маі 2013 года пачала аблогу Усходняй Гуты.

Ісламісты ператварылі Усходнюю Гуту ў сапраўдны умацраён з шырокай сеткай абарончых збудаванняў. Баевікі стварылі разгалінаваную сістэму тунэляў, выкарыстоўваючы аператыўныя перагрупоўкі сіл і паспяхова адбівалі спробы ўрадавай арміі заняць раён. Апроч іншага, сірыйскія ўлады доўгі час не мелі свабодных сіл для арганізацыі аперацыі ў гэтым раёне.

Лінія судотыку бакоў пралягала па ўсходняй ускраіне Дамаска — пад кантролем апазіцыі разам з многімі населенымі пунктамі прадмесцяў таксама знаходзіліся часткі сталічных раёнаў Джабар і Айн Тарма. Баевікі на працягу некалькіх гадоў ажыццяўлялі абстрэлы жылых раёнаў сталіцы, што прыводзіла да шматлікіх ахвяр сярод мірных жыхароў. Акрамя гэтага, баевікі неаднаразова рабілі спробы прарыву і захопу новых тэрыторый.

Найбольш буйной антыўрадавай групоўкай Усходняй Гуты да сярэдзіны 2017 г. была «Джэйш аль-Іслам», якая базавалася ў горадзе Дума (на пачатак 2018 г. яе колькасць ацэньвалася ў 10—15 тысяч[12]). Цэнтральную і заходнюю часткі Усходняй Гуты, уключаючы сталічныя раёны Джабар і Айн Тарма, кантралявалі ў асноўным баевікі з «Файлак ар-Рахман», афіляванай са Свабоднай сірыйскай арміяй. Самымі нешматлікімі групоўкамі былі «Ахрар аш-Шам» (базавалася ў Хараста) і «Тахрыр аш-Шам» (ХТШ), якая кантралявала невялікія населеныя пункты, такія як Арбіл, аль-Ашары і Бейт-Нейм, і якая налічвала на люты 2018 году каля паўтысячы баевікоў[13][14].

Ва Усходняй Гуце адбыўся адзін з самых смяротных эпізодаў сірыйскай вайны: 21 жніўня 2013 году невядомыя выпусцілі па жылых кварталах некалькі ракет з боегалоўкамі, начынены зарынам. Паводле розных звестак, загінулі ад 300 да 1500 чалавек.

Стварэнне зон дээскалацыі правіць

У пачатку 2017 года ў рамках перамоўнага працэсу ў Астане (Казахстан), ініцыяванага Расіяй, Турцыяй і Іранам, былі выпрацаваны дамоўленасці аб стварэнні на тэрыторыі Сірыі чатырох так званых «зон дээскалацыі», адной з якіх па пагадненні Расіі, Ірана і Турцыі ад 4 мая 2017 года стала Усходняя Гута[15][16]. У наступныя месяцы, аднак, напружанасць вакол гэтага рэгіёна не спадала. Да канца 2017 года сітуацыя вакол Усходняй Гуты прыняла пагрозлівы характар, перамір’е тут дзейнічала толькі фармальна, і сірыйскія ўлады былі зацікаўлены ў ліквідацыі крыніцы пагрозы, размешчанага ў непасрэднай блізкасці да сталіцы. Пры гэтым у мяцежным анклаве, цалкам блакіраваным урадавай арміяй, акрамя баевікоў заставалася і мірнае насельніцтва, якое складала ад 250 да 400 тысяч[17].

Студзень 2018 правіць

У студзені 2018 года сітуацыя ва Усходняй Гуце абвастрылася. У ноч на 1 студзеня ўзброеныя атрады радыкальнай апазіцыі, парушыўшы дамоўленасці аб спыненні агню, перайшлі ў наступ і блакавалі стратэгічны аб’ект — транспартную базу (склад бронетэхнікі) Хараста, адрэзаўшы яе ад падкантрольных сірыйскай арміі тэрыторый на захадзе[18].

Праз тыдзень урадавыя сілы змаглі аднавіць кантроль над базай і дэблакіраваць яе, аднак баі за суседнія кварталы працягнуліся. У ходзе жорсткіх баёў з ужываннем танкаў і артылерыі абодва бакі панеслі вялікія страты[19][20]. У далейшым у гэтым раёне штодня адбываліся перастрэлкі і пазіцыйныя баі паміж атрадамі апазіцыі і вайсковымі падраздзяленнямі. Групоўкі радыкальнай апазіцыі ажыццяўлялі рэгулярныя мінамётныя абстрэлы жылых кварталаў сталіцы, што прыводзіла да ахвярам сярод мірнага насельніцтва горада.

9 студзеня з правінцыі Дэйр-эз-Зор у раён Усходняя Гута прыбыла падраздзялення элітнай 104-й паветрана-дэсантнай брыгады Рэспубліканскай гвардыі пад камандаваннем генерала Гасана Тарафа[21][22].

На працягу некалькіх тыдняў урадавыя сілы і саюзныя атрады апалчэння займаліся ўмацаваннем пазіцый і падрыхтоўкай да поўнамаштабнага наступу супраць апазіцыйных фарміраванняў[23].

Баявыя дзеянні правіць

У пачатку лютага, пасля таго як перамовы пры пасярэдніцтве расійскага Цэнтра па прымірэнні варагуючых бакоў з апазіцыйнымі групоўкамі ў анклаве пацярпелі няўдачу. У сувязі з тым урадавыя сілы прыступілі да нанясення авіяцыйных і артылерыйскіх удараў. У выніку да 8 лютага, па даных SOHR (Syrian Observatory for Human Rights), ва Усходняй Гуце загінулі да 200 мірных жыхароў[24].

Перыяд з 10 па 15 лютага характарызаваўся пэўным зацішшам. Тым часам, як паведамлялі афіцыйныя СМІ, адбывалася нарошчванне ўрадавых сіл на межах анклава ў рамках падрыхтоўкі да вырашальнай ваеннай акцыі[25].

16 лютага сюды прыбыў камандуючы брыгадай армейскага спецназа «Сілы Тыгра» УС Сірыі брыгадны генерал Сухель аль-Хасан. Меркавана да аперацыі, акрамя спецназа «Тыгр», былі прыцягнуты 1-я, 4-я і 9-я танкавыя дывізіі, а таксама падраздзяленні 14-й дывізіі спецыяльнага прызначэння, 104-й, 105-й і 106-й брыгад Рэспубліканскай гвардыі УС Сірыі[26].

18 лютага вайсковая артылерыя аднавіла ўдары па пазіцыях ісламісцкіх груповак у розных раёнах Усходняй Гуты. Авіяцыйныя і артылерыйскія ўдары не спыняліся на працягу наступных васьмі дзён[27][28].

Прадстаўнік Дзярждэпартамента ЗША Хізэр Науэрт 21 лютага заявіла, што за два дні ва Усходняй Гуце загінулі больш за 100 мірных жыхароў. Такія ж лічбы прыводзіў прадстаўнік генеральнага сакратара ААН Стэфан Дзюжарык. Сірыйскі цэнтр маніторынгу правоў чалавека, які базуецца ў Лондане, 20 лютага паведаміў, што за 48 гадзін ва Усходняй Гуце загінулі як мінімум 250 чалавек, сярод якіх 58 дзяцей і 42 жанчыны[29][30][31]. Адміністрацыя ЗША абвінаваціла Расію і Сірыю у бедах мірных жыхароў. Масква адмовілася прызнаваць дачыненне да гібелі мірных жыхароў і назвала абвінавачванні амерыканцаў «беспадстаўнымі»[29].

20 лютага баевікі «Джэбхат ан-Нусра» абстралялі будынак расійскага Цэнтра па прымірэнні варагуючых бакоў у Сірыі. 21 лютага кіраўнік Цэнтра генерал-маёр Юрый Еўтушэнка заявіў, што ва Усходняй Гуце склалася крытычная гуманітарная і сацыяльна-эканамічная сітуацыя, перамоўны працэс па мірным урэгуляванні канфлікту ў раёне сарваны: «Заклікі расійскага цэнтра па прымірэнні да групоўкам незаконных узброеных фарміраванняў ва Усходняй Гуце спыніць супраціў, скласці зброю і ўрэгуляваць свой статус выніку не мелі». Па словах Еўтушэнка, апазіцыйныя групоўкі ва Усходняй Гуце «перашкаджаюць выхаду насельніцтва з падкантрольных тэрыторый праз пункт пропуску ў раёне населенага пункта Мухайм Аль-Вафідын»[32].

24 лютага Савет Бяспекі ААН, пасля двухдзённых дэбатаў, прыняў рэзалюцыю 2401 аб перамір’і ва Усходняй Гуце. Савет Бяспекі запатрабаваў спыніць баявыя дзеянні ў гэтым раёне як мінімум на 30 дзён для аказання гуманітарнай дапамогі насельніцтву і эвакуацыі мірных жыхароў, якія маюць патрэбу ў медыцынскай дапамогі. Пры гэтым адзначалася, што перамір’е не распаўсюджваецца на тэрарыстычныя групоўкі «Ісламская дзяржава», «Аль-Каіда» і «Джэбхат ан-Нусра». Рэзалюцыю падтрымалі ўсе члены СБ ААН, уключаючы Расію[33].

11 сакавіка большая частка анклава была занята ўрадавымі сіламі, а тыя, што засталіся, баевікі былі падзялілі на 3 часткі. Пасля 20 сакавіка паўстанцы ў горадзе Хараста пагадзіліся скласці зброю і адправіцца ў Ідліб. Вывад баевікоў пачаўся 22 сакавіка[34].

31 сакавіка сірыйская армія ўзяла пад кантроль амаль усю тэрыторыю Усходняй Гуты, акрамя горада Дума. Групоўка «Джэйш-аль-Іслам» адмовілася пакідаць горад, але затым пачала перамовы аб выхадзе з анклава[35][36], якія пазней былі сарваны[37]. 6 красавіка ўрадавыя войскі Сірыі прыступілі да штурму горада Дума, які скончыў 8 красавіка пагадненнем аб вывазе пакінутай партыі баевікоў[38]. Аднак днём 7 красавіка антыўрадавая арганізацыя «Белыя каскі» зняла на відэа мамент, дзе нібы мела месца хімічная атака на мірных жыхароў горада. Заяўленая колькасць ахвяр (70 загінуўшых і больш за 500 пацярпелых) задакументавана не была, што аднак не перашкодзіла Савету бяспекі ААН 9 красавіка абвінаваціць у інцыдэнце Башара Асада і яго расійскіх саюзнікаў.

12 красавіка 2018 года супраціў ісламістаў у Думе быў цалкам задушаны.

Зноскі

  1. ↑ Leith Aboufadel. Over 2,000 Palestinian fighters deploy to Damascus for East Ghouta offensive (photos)(недаступная спасылка). al-Masdar News (1 сакавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2019. Праверана 16 March 2018.
  2. ↑ а б Leith Aboufadel. Virtual map of East Ghouta battle: September 2015–Present(недаступная спасылка). al-Masdar News (9 сакавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2019. Праверана 16 March 2018.
  3. ↑ Member of the 'General Command' dies in the eastern Ghouta clashes. Action Group for Palestinians of Syria (2 сакавіка 2018). Праверана 18 March 2018.
  4. ↑ Photos: Members Of Pro-Government Syrian Social Nationalist Party Participate In Eastern Ghotua Offensive(недаступная спасылка). SouthFront (4 сакавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2019. Праверана 18 March 2018.
  5. ↑ а б After the death of about 1650 citizens in the shelling of the Russian and the regime forces on it…the Eastern Ghouta witnesses the largest organized displacement in Syria during which more than 144 thousand persons have been displaced.
  6. ↑ 2018 East Ghouta Offensive: the Cost of Securing Damascus
  7. ↑ 22-летний Александр Солопов из Средней Ахтубы погиб в Сирии при исполнении воинского долга
    CIT announced the death in Syria of 22-year-old artillery of the Orenburg region Архівавана 6 ліпеня 2018.
    (en), C. I. T.. Vladimir Ponomarev from Sol-Iletsk, artilleryman from the same unit as Aleksandr Solopov, was also killed or fatally wounded in early March, possibly in Eastern Ghouta. He was buried with honors on March 14. @mod_russia hasn't reported any of these casualties.pic.twitter.com/biDzZ1mUhq.
  8. ↑ To the callers of "sovereignty and care for the motherland".
  9. ↑ "No relief for Eastern Ghouta as Syrian army advances into rebel district one 'bite' at a time". Independent.
    Shells target the outskirts of Damascus and the death of a child raises to about 125 the number of people killed in the capital and its districts since the start of the escalation
    استهداف متتالي بالقذائف يطال عدة مناطق في العاصمة دمشق ومحيطها يقتل ويجرح 21 شخصاً على الأقل
    A previous fall of shells on the capital Damascus leaves more human losses
  10. ↑ Битва за Алеппо завершится у Цитадели // ноябрь 2016
  11. ↑ "Damascus on Edge as War Seeps into Syrian Capital". New York Times. 10 February 2013.
  12. ↑ Which rebel groups are fighting in Syria’s eastern Ghouta?, Deutsche Welle, 20.02.2018
  13. ↑ Explainer: Who’s fighting whom in Syria’s Ghouta?, BBC Monitoring, 22 February 2018
  14. ↑ Wisam Franjieh In Besieged Eastern Ghouta, Rebel Infighting Increases Civilian Suffering Архівавана 30 мая 2019., Syria Deeply, Aug. 1, 2017
  15. ↑ Меморандум о создании зон деэскалации в Сирийской Арабской Республике
  16. ↑ "На "Астане-6" утвердили четыре зоны деэскалации в Сирии". РИА Новости [руская]. 20170915T1831+0300Z. Праверана 2018-03-25. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
  17. ↑ "В ООН призвали все стороны конфликта в Сирии на месяц прекратить огонь в гуманитарных целях". Новости ООН [руская]. 2018-02-06. Праверана 2018-03-12.
  18. ↑ Сирия потеряла ещё одного генерала: в чём сложность и значение деблокирования базы в Харасте // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 13 ліпеня 2018.
  19. ↑ Сирийская армия прорвала окружение военной базы под Дамаском // ФАН (Федеральное агентство новостей)
  20. ↑ САА удалось прорвать окружение военной базы под Дамаском // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 9 студзеня 2018.
  21. ↑ Сирия сегодня: САА перебросила силы из Дейр-эз-Зора в Дамаск, боевики теряют позиции в Идлибе // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 9 студзеня 2018.
  22. ↑ Сирия новости 9 января 12.30: «Нусра» потеряла 11 деревень в Хаме, курды возобновили мобилизацию в Ракке // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 9 студзеня 2018.
  23. ↑ Сирия новости 27 января 07.00 Архівавана 27 студзеня 2018.
  24. ↑ "East Ghouta 'drowning in blood' after third day of bombing". The Guardian. 8 February 2018.
  25. ↑ Eastern Ghouta… How did one of the greatest fortresses of the revolution collapse? // Enab Baladi, 05.04.2018
  26. ↑ Сергей Шакарянц, Африн займет не регулярная армия Сирии, а проправительственные силы // ИА Regnum, 25.02.2018
  27. ↑ "Syrian forces begin new offensive in Eastern Ghouta". Al Jazeera. 25 February 2018.
  28. ↑ Аксенов, Павел (2018-02-21). "Восточная Гута: почему и как войска Асада обрушились на анклав оппозиции". Русская служба Би-Би-Си [брытанская англійская]. Праверана 2018-03-12.
  29. ↑ а б США обвинили Россию в обстреле Восточной Гуты. Москва отрицает вину за гибель мирных жителей в Сирии // Коммерсантъ, 22.02.2018
  30. ↑ Центр примирения заявил о срыве урегулирования в Восточной Гуте // РБК, 21.02.2018
  31. ↑ Огонь под Дамаском: почему обострилась ситуация в Восточной Гуте // РБК, 21.02.2018
  32. ↑ Минобороны России заявило о срыве переговоров по Восточной Гуте в Сирии // Коммерсантъ, 23.02.2018
  33. ↑ Недостижимое перемирие. Обозреватель «Ъ» Максим Юсин — о резолюции Совбеза ООН по Сирии // Коммерсантъ, 25.02.2018
  34. ↑ СМИ: первая группа боевиков вышла по коридору из Харасты в Восточной Гуте. tass.ru. Праверана 8 красавіка 2018.
  35. ↑ Боевики "Джейш аль-Ислам" согласились покинуть Восточную Гуту. vesti.ru. Праверана 8 красавіка 2018.
  36. ↑ Из сирийской Думы вывезли тысячу боевиков. Праверана 8 красавіка 2018.
  37. ↑ Боевики в Думе возобновили боевые действия против сирийских войск‍ - РИА Новости, 07.04.2018 (руск.). ria.ru. Праверана 8 красавіка 2018.
  38. ↑ Боевики "Джейш аль-Ислам" в Думе запросили переговоры с правительством (руск.). ria.ru. Праверана 8 красавіка 2018.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аперацыя_«Дамаская_Сталь»&oldid=4583171"