Вікіпедыя

Аперацыя «Крыніца міру»

Аперацыя «Крыніца міру» (турэцк.: Barış Pınarı Harekâtı) — ваенная аперацыя ўзброеных сіл Турцыі і пратурэцкіх узброеных фармаванняў сірыйскай апазіцыі (Сірыйская нацыянальная армія і інш.) на поўначы Сірыйскай Арабскай Рэспублікі. Афіцыйная аб’ява аб пачатку аперацыі была зроблена прэзідэнтам Турцыі Рэджэпам Эрдаганам 9 кастрычніка 2019 году[15][16][17].

Аперацыя «Крыніца міру»
Асноўны канфлікт: Турэцка-курдскі канфлікт, Грамадзянская вайна ў Сірыі
Ход баявых дзеянняў у паўночна-ўсходняй Сірыі з 9 кастрычніка.
Ход баявых дзеянняў у паўночна-ўсходняй Сірыі з 9 кастрычніка.
Дата 9 — 22 кастрычніка 2019
Месца усходні бераг Еўфрата, поўнач Сірыі, сірыйска-турэцкая мяжа
Прычына прысутнасць узброеных курдскіх атрадаў ля паўднёвых межаў Турцыі
Статус аперацыя завершана
Праціўнікі
 Турцыя
Сірыйская нацыянальная армія
Часовы ўрад Сірыі (у выгнанні) 		Сірыйскі Курдыстан:

Рабочая партыя Курдыстана
пры падтрымцы:

Камандуючыя
Турцыя Рэджэп Таіп Эрдаган
Турцыя Хулусі Акар
Салім Ідрыс 		Мансур Селум
Ільхам Эхмед
Мазлум Кабані (галоўнакамандуючы)
Сілы бакоў
Турцыя 80 000[4]
14 000[5] 		40 000 — 60 000[6]
Страты
4 турэцкія вайскоўцы[7] і 71 апазіцыянер[8] забітыя (па заяве Турцыі)
8 турэцкіх вайскоўцаў і 86 апазіцыянераў забіты[9], 90 параненых[10] (па заяве ДСС)
9 турэцкіх вайскоўцаў і 196 апазіцыянераў забітыя[11] (па заяве SOHR) 		702 курдскія апалчэнцы забіты[12] (па заяве Турцыі)
56 курдскіх апалчэнцаў забіты[13] (па заяве ДСС)
239 курдскіх апалчэнцаў і 5 сірыйскіх ваенных забітыя[11][14] (па заяве SOHR)
Агульныя страты
20 мірных жыхароў былі забіты ў Турцыі ў выніку абстрэлу СДС, 86 мірных жыхароў былі забіты ў Сірыі ў выніку абстрэлу УС Турцыі[14], 300 000 бежанцаў.
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Артабстрэл турэцкай арміяй горада Рас-эль-Айн (10 кастрычніка)
Амерыканскія вайскоўцы спешна эвакуіруюцца з Манбіджа (12 кастрычніка)

Аперацыя накіравана супраць курдскай групоўкі YPG («Атрады народнай самаабароны»), якую Турцыя лічыць тэрарыстычнай арганізацыяй, а таксама курдскіх Сірыйскіх дэмакратычных сіл (СДС), створаных ЗША для барацьбы з ІДІЛ. Турэцкае кіраўніцтва было зацікаўлена ў стварэнні на поўначы Сірыі буфернай зоны, якая павінна стаць ахоўным поясам для турэцкай мяжы, дзе ў выпадку поспеху планавалася размясціць 2 млн сірыйскіх бежанцаў з Турцыі[18].

У ходзе аперацыі турэцкія войскі і іх саюзнікі ўсталявалі кантроль над сірыйскімі прыгранічнымі гарадамі Рас-эль-Айн і Тэль-Аб’яд. Пачатак аперацыі прывёў да паспяховага вываду амерыкана-французскага кантынгенту з Сірыі.

13 кастрычніка прадстаўнікі курдскай самаабвешчанай аўтаномнай адміністрацыі паўночна-ўсходніх раёнаў пры садзейнічанні расійскай арміі дасягнулі пагаднення з сірыйскім урадам аб уводзе сірыйскіх урадавых войскаў у раёны, якія кантраляваліся курдамі. 14 кастрычніка сірыйскія падраздзялення пачалі вылучэнне на поўнач Сірыі і на працягу некалькіх дзён узялі пад свой кантроль горада Манбідж, Кабані, Ат-Табка, Рака і суседнія раёны, дзве гідраэлектрастанцыі, масты праз Еўфрат, а таксама стратэгічныя шашы.

17 кастрычніка ЗША і Турцыя па выніках перамоваў у Анкары дасягнулі пагаднення аб прыпыненні аперацыі на 120 гадзін, каб даць магчымасць курдскім атрадам пакінуць створаную Турцыяй 30-кіламетровую памежную зону бяспекі

22 кастрычніка прэзідэнты Расіі і Турцыі Уладзімір Пуцін і Рэджэп Таіп Эрдаган правялі ў Сочы перамовы, якія замацавалі новыя зоны ўплыву на паўночным усходзе Сірыі. Аднаўлення аперацыі «Крыніца міру» атрымалася пазбегнуць. У выніку шматгадзінных напружаных перамоваў прэзідэнты прыйшлі да пагаднення, сутнасць якога заключалася ў захаванні статус-кво і прадастаўленні 150 гадзін для адводу ўсіх курдскіх фарміраванняў ад мяжы з Турцыяй на ўсім яе працягу, пасля чаго Расія і Турцыя пачнуць сумеснае патруляванне вызваленай курдамі тэрыторыі, а на мяжу з Турцыяй вернуцца сірыйскія памежнікі[19].

Перадгісторыя правіць

Турцыя ўжо даўно агучвала планы па правядзенню аперацыі супраць курдскіх узброеных фарміраванняў на поўначы Сірыі[20]. Пасля аперацыі «Аліўкавая галіна» прэзідэнт краіны Рэджэп Эрдаган сказаў, што дзяржава будзе старацца ліквідаваць тэрарыстычны «калідор» курдаў уздоўж межаў Турцыі[21]. Як заўляў турэцкі кіраўнік, мэта Анкары заключаецца ў стварэнні буфернай зоны або зоны бяспекі на сірыйскім баку мяжы. Адзіным стрымліваючым фактарам было наяўнасць на ўсходзе Еўфрата амерыканскіх вайскоўцаў, якія дапамагалі курдам у вайне з ІДІЛ. Пасля доўгіх перамоў у жніўні 2019 года туркі і амерыканцы дамовіліся стварыць бяспечную зону, прыбраць з мяжы ўсе фартыфікацыйныя ўмацаванні і цяжкае ўзбраенне, а таксама арганізоўваць сумесныя патрулі[22][23]. Пасля гэтага пагаднення турэцкія і амерыканскія вайскоўцы некалькі разоў правялі патруляванне[24], але турэцкі бок застаўся незадаволены тым, што амерыканцы не выканалі дамоўленасці[25][26]. Эрдаган заявіў, што калі Вашынгтон не забяспечаць бяспеку на поўначы Сірыі да канца верасня, то ваеннае ўмяшанне непазбежна[25]. Пазней Эрдаган паказаў, што Анкара мае права праводзіць трансмежную аперацыю «Крыніца міру» ў суседняй Сірыі дзякуючы дамове, падпісанаму ўрадамі дзвюх краін у горадзе Адана ў 1998 годзе[27].

Ход аперацыі правіць

9 кастрычніка пасля афіцыйнай аб’явы аб пачатку вайны турэцкія ВПС нанеслі шэраг бомбавых удараў па пазіцыях курдскіх памежнікаў. У адказ былі абстраляны прымежныя гарады Турцыі, ёсць пацярпелыя.

10 кастрычніка Узброеныя сілы Турцыі, як гаворыцца ў паведамленні Міністэрства абароны краіны, пачалі правядзенне наземнага этапу аперацыі «Крыніца міру» на ўсход ад ракі Еўфрат у Сірыі. Паводле турэцкага ваеннага ведамства, па даных на раніцу другога дня, УС Турцыі ў рамках аперацыі нанеслі артылерыйскія ўдары па 181 мэты «тэрарыстаў». Часці турэцкага армейскага спецпрызну ў ноч на 10 кастрычніка прасунуліся ўглыб паўночна-ўсходніх раёнаў Сірыі. У раёне прыгранічнага з Турцыяй сірыйскага горада Тэль-Аб’яд (правінцыя Рака) назіралася зацішша. Турэцкія самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі і танкі з вечара 9 кастрычніка вялі абстрэл аб’ектаў пераважна курдскіх «Сірыйскіх дэмакратычных сіл» (СДС) у раёне Тэль-Аб’яда. Па стане на раніцу 10 кастрычніка, у раёне прыгранічнага горада перастрэлкі не зафіксаваны. Паказвалася, што пасля авіяўдараў і артылерыйскага абстрэлу баевікі СДС пакінулі свае пазіцыі[28]. Раней курдскія крыніцы паведамілі пра пяць загінулых і дзесятках параненых мірных жыхарах ў раёне сірыйскіх гарадоў Рас-эль-Айн (правінцыя Хасаке) і Тэль-Аб’яд у выніку авіяўдараў і артылерыйскіх абстрэлаў з турэцкага боку[28].

11 кастрычніка зенітныя ўстаноўкі «Дэмакратычных сілаў Сірыі» (SDF) працавалі ноччу па пазіцыях турэцкай арміі, сутыкненні ў памежнай зоне не спыняліся і ў цёмны час сутак. Баевікі «Нацыянальнай арміі» далучыліся да турэцкай аперацыі і ўжо ноччу захапілі шэраг вёсак на ўсход ад Тэль-Аб’яда, імкнучыся ўзяць яго ў аблогу. Пазней войскі Турцыі з падтрымкай авіяцыі паспрабавалі штурмаваць Тэль-Аб’яд і Айн-Ісу, як перадаваў Twitter-канал Viva Revolt, але першую спробу штурму курды здолелі адлюстраваць[29]. Турэцкая армія засяродзіла свае сілы на знішчэнні інфраструктуры на поўначы правінцыі, атакаваўшы станцыі вода- і электразабеспячэння, плаціны, нафтавыя ўстаноўкі і жылыя кварталы, што прывяло да гібелі шэрагу грамадзянскіх асоб і значнай матэрыяльнай шкоды. Курдскія сілы бяспекі працягнулі паліць покрыўкі, каб пагоршыць бачнасць для турэцкай артылерыі і знішчальнікаў[29]. Паводле паведамлення Эрдагана, размешчаным на яго афіцыйнай старонцы ў сетцы Twitter, у выніку аперацыі «Крыніца міру» ў Сірыі было забіта 109 тэрарыстаў SDF. У адказ на абвінавачванне ў тым, што Турцыя наўмысна наносіць удары па турмах, дзе ўтрымліваюцца баевікі ІДІЛ, ствараючы ім магчымасць ўцёкаў, Эрдаган заявіў, што ІДІЛ пасля правядзення аперацыі не адродзіцца[29].

12 кастрычніка спецпрызн ЗША патрапіў пад артылерыйскі абстрэл у горадзе Кабані (Айн-эль-Араб). Інфармацыі аб загінуўшых не паступала[30]. Пасля гэтага байцы Сірыйскіх дэмакратычных сіл абстралялі турэцкі Нусайбін. Пад агнём, у прыватнасці, апынуўся адзін з мясцовых рэстаранаў, у якім на той момант знаходзіліся журналісты. Паводле папярэдніх даных, ніхто не пацярпеў[31]. Войскі Турцыі пры падтрымцы баевікоў Сірыйскай свабоднай арміі (ССА) распачалі спробу штурму населенага пункта ад-Дэрбасія, які знаходзіцца ля самай мяжы паміж Рас Аль-Айнам і Камышлы. У выніку, паводле інфармацыі курдскіх інфармагенцтваў, у прадмесцях горада пад агнём туркаў і іх саюзнікаў былі забіты дзве мясцовыя жыхаркі[32]. Тысячы сваякоў тэрарыстаў «Ісламская дзяржавы» паспрабавалі распаліць беспарадкі ў лагеры «Аль-Хол», скарыстаўшыся аслабленнем аховы на фоне турэцкага наступлення, каб выбрацца з тэрыторыі пункта часовага размяшчэння палонных баевікоў[33].

13 кастрычніка навінавы партал Halab Today TV перадаваў, што турэцкая артылерыя абстрэляла ўмацаваныя раёны курдаў ля прыгранічнага горада Гэт-Тэль-эль-Аб’яд, у той час як «Сірыйская нацыянальная армія» сцягвала да населенага пункта свае атрады[34]. Саюзнікамі былі захоплены па меншай меры 17 паселішчаў. Акрамя таго, яны прасунуліся на 30 кіламетраў углыб займанага курдамі раёна на мяжы з Эль-Хасакай, ненадоўга перакрыўшы шашы М-4, якая пасля «дэмакратычным сілам» усё ж удалося адбіць[34]. Перш чым прыступіць да бамбардзіроўкаў, турэцкія вайскоўцы скінулі ўлёткі з верталётаў, у якіх утрымліваўся заклік да сірыйцаў не набліжацца да апорных пунктах атрадаў народнай самаабароны (YPG) і звязаных з імі фармаванняў[35]. Паступалі супярэчлівыя звесткі аб захопе горада Рас-эль-Айн. Таксама праціўнікі абменьваліся ўдарамі ў раёне населенага пункта Эль-Малікія[35].

Пратурэцкія баевікі занялі шэраг населеных пунктаў на перыферыі горада Рас-аль-Айн і перарэзалі шашы М4 у 30 км ад мяжы, якая злучае Раку і Хасаку. Камандаванне СДС перакінула сюды падмацаванні і аднавіла баі ў прамысловай зоне і на ўскраіне населенага пункта Тэль-Бейдар, але ВПС Турцыі і артылерыя адціснулі іх. Пазней партал навінаў Anadolu паведаміў аб пачатку штурму горада Эль-Тэль-Аб’яд. У другой палове дня горад перайшоў пад кантроль турэцкай арміі і іх саюзнікаў, якія захапілі яшчэ некалькі прыгранічных пасёлкаў на паўднёвы захад ад Рас-эль-Айна. У раёне горада Камышлы ВПС Турцыі нанеслі ўдар па апорных пунктах СДС; у выніку авіяўдару з ладу выведзена электрастанцыя. Між тым турэцкая артылерыя працягнула абстрэльваць курдскія ўмацаванні ў ваколіцах горада Рас-эль-Айн, а таксама ў суседнім горадзе Дэрбасія[36].

Тым часам каля 800 замежных грамадзян беглі з лагера ў раёне горада Айн-Іса, у якім курды ўтрымлівалі прыхільнікаў ІД. Як заявіў агенцтву Reuters прадстаўнік СДС Марван Камышлы, лагер на 12 тыс. затрыманых асоб ахоўвала ўсяго 60-70 чалавек, хоць у звычайнай сітуацыі ахова налічвала 700 асоб. Ананімная крыніца турэцкага агенцтва Anadolu паведаміла, што курды самі ўчынілі пажар у лагеры, папярэдне вывеўшы сваю ахову. Прэс-сакратар СДС Мустафа Балі напісаў у сувязі з гэтым у Twitter: «Не трэба чакаць ад нас, што мы будзем клапаціцца пра вашых грамадзян-тэрарыстаў, пакуль вы спакойна глядзіце, як нашых дзяцей забіваюць, людзей прымушаюць бегчы, а ў рэгіёне ідзе этнічная чыстка». Са свайго боку, медыярэсурс ІД заклікаў «спячыя ячэйкі» аказваць садзейнічанне асобам, якія ўтрымліваліся ў лагерах на курдскай тэрыторыі[36]. Па даных турэцкіх СМІ, у выніку артылерыйскіх абстрэлаў з тэрыторыі Сірыі за мінулыя пяць дзён загінулі 18 турэцкіх мірных жыхароў[37].

У сувязі з турэцкай аперацыяй курды адмовіліся ад правядзення контртэрарыстычных аперацый супраць ІД у зоне сваёй акупацыі, што прывяло да ўзмацнення актыўнасці «спячых ячэек» ісламістаў.

Між тым, узяўшы пад свой кантроль горада Рас-эль-Айн і Тэль-Аб’яд, Турцыя заявіла пра намер развіваць поспех. Рэджэп Эрдаган 14 кастрычніка паабяцаў, што ў бліжэйшы час саюзныя турэцкай арміі атрады сірыйскай апазіцыі ўвойдуць у стратэгічна важныя гарады Манбідж і Кабані, кантраляваныя курдамі. Афіцыйны прадстаўнік турэцкага прэзідэнта Ібрахім Калын пацвердзіў, што Анкара не мае намеру спыняць аперацыю, пакуль не будуць вырашаны пастаўленыя перад арміяй задачы, нягледзячы на ​​ ціск з боку ЗША і саюзнікаў па НАТА[38].

Па паведамленні сірыйскага тэлеканала Al Ihbaria, 14 кастрычніка падраздзяленні турэцкай арміі спрабавалі ўзяць пад свой кантроль шашы ўздоўж мяжы з Турцыяй, якая злучае Алепа з адміністрацыйным цэнтрам Хасеке на паўночным усходзе краіны. Баі турэцкай арміі з курдскімі фарміраваннямі вяліся ў раёне населеных пунктаў Тувейджэль і Эль-Хавейш[38].

17 кастрычніка ў Анкару прыбыў віцэ-прэзідэнт ЗША Майкл Пенс і дзяржсакратар Майк Пампеа. Па выніках перамоў Майкл Пенс паведаміў, што дасягнуў пагаднення з прэзідэнтам Турцыі Рэджэпам Таіпам Эрдаганам аб прыпыненні турэцкай аперацыі ў паўночнай Сірыі на 120 гадзін. Як заявіў амерыканскі чыноўнік, Анкара пагадзілася не весці ваенныя дзеянні ў Кабані. Па словах віцэ-прэзідэнта, ЗША не плануюць ўводзіць дадатковыя санкцыі супраць Турцыі, а акрамя таго, прэзідэнт Трамп гатовы адклікаць ужо дзеючыя эканамічныя санкцыі па меры спынення агню[39].

Паводле паведамлення тэлеканала Al Mayadeen, 18 кастрычніка турэцкія самалёты атакавалі калону бежанцаў, якая рухалася па шашы Тэль-Тамер — Айн-Іса на поўначы Сірыі. У выніку налёту 13 чалавек загінулі і каля 70 атрымалі раненні. Раней, як перадало агенцтва SANA, у населеным пункце Ум-эль-Хейры ахвярамі ўдару турэцкай авіяцыі сталі пяць мірных грамадзян і яшчэ 20 атрымалі раненні. «Сірыйскія дэмакратычныя сілы» абвінавацілі турэцкія войскі ў нападах на грамадзянскае насельніцтва ў горадзе Рас-эль-Айн і яго ваколіцах, нягледзячы на ​​абвешчанае раней пагадненне аб прыпыненні баявых дзеянняў[40].

19 кастрычніка Міністэрства нацыянальнай абароны Турцыі абвінаваціла курдскія фарміраванні ў парушэнні рэжыму спынення агню. Як сцвярджалася, «за апошнія 36 гадзін тэрарысты з Рабочай партыі Курдыстана і Атрадаў народнай самаабароны здзейснілі 14 абстрэлаў, 12 з якіх былі здзейснены ў раёне Рас-эль-Айна, адзін у раёне Тэль-Аб’яд і адзін у раёне Тэль-Тамер». Кааліцыя СДС, у сваю чаргу, выступіла з аналагічным абвінавачваннем у адрас турэцкай арміі[41].

Як паведаміла 19 кастрычніка агенцтва Associated Press, курдскія фарміраванні на поўначы Сірыі пакінулі раёны паблізу мяжы з Турцыяй пасля таго, як Анкара дазволіла эвакуіраваць узброеныя атрады і грамадзянскіх асоб з горада Рас-эль-Айн. Афіцыйны прадстаўнік кааліцыі СДС заявіў, што эвакуацыя з горада намечана на бліжэйшыя суткі. Раней прадстаўнікі СДС заяўлялі, што Турцыя перашкаджае вываду курдскіх атрадаў з горада[42].

20 кастрычніка дзяржсакратар ЗША Майкл Пампеа ў інтэрв’ю тэлеканалу ABC заявіў, што, па звестках ЗША, перамір’е на поўначы Сірыі па большай частцы выконваецца. Амерыканцы чакалі, што курдскія сілы скарыстаюцца прыпыненнем баявых дзеянняў для вываду сваіх атрадаў — у тым ліку з горада Рас-эль-Айн[43].

21 кастрычніка турэцкая армія адкрыла гуманітарны калідор для выхаду курдскіх атрадаў з Рас-аль-Айна[44].

Расійска-турэцкі мемарандум аб узаемаразуменні правіць

22 кастрычніка прэзідэнты Расіі і Турцыі Уладзімір Пуцін і Рэджэп Таіп Эрдаган правялі ў Сочы перамовы, якія замацавалі новыя зоны ўплыву на паўночным усходзе Сірыі. Аднаўлення аперацыі «Крыніца міру» атрымалася пазбегнуць. У выніку шматгадзінных напружаных перамоваў прэзідэнты падпісалі мемарандум аб узаемаразуменні[45], сутнасць якога заключалася ў захаванні статусу-кво ў існуючым раёне аперацыі «Крыніца міру» паміж гарадамі Тэль-Аб’яд і Рас-эль-Айн глыбінёй да 32 км і прадастаўленні 150 гадзін для адводу ўсіх курдскіх фарміраванняў ад мяжы з Турцыяй на ўсім яе працягу, пасля чаго Расія і Турцыя пачалі сумеснае патруляванне вызваленай курдамі тэрыторыі, а на мяжу з Турцыяй вярнуліся сірыйскія памежнікі[19].

23 кастрычніка на сірыйскі бок сірыйска-турэцкай мяжы за межамі зоны аперацыі «Крыніца свету» ўводзяцца падраздзяленні расійскай ваеннай паліцыі і сірыйскай памежнай службы, якія пачалі садзейнічаць вываду курдскіх атрадаў самаабароны і іх узбраення на 30 км ад сірыйска-турэцкай мяжы, які павінен завяршыцца на працягу 150 гадзін. З гэтага моманту пачалося сумеснае расійска-турэцкае патруляванне на глыбіню да 10 км ад мяжы на захад і на ўсход ад раёна аперацыі «Крыніца свету», акрамя горада Эль-Камышлы. Усе падраздзяленні курдаў і іх ўзбраення таксама выводзіліся з Манбіджа і Тэль-Рыф’ата[45].

Прэзідэнт Сірыі Башар Асад падтрымаў прынятае рашэнне і заявіў аб гатоўнасці памежных войскаў Сірыі да сумеснага патрулявання прыгранічнай зоны з супрацоўнікамі расійскай ваеннай паліцыі.

23 кастрычніка Мінабароны РФ апублікавала карту Сірыі[46][47], на якой пазначаны зоны, у якіх будуць працаваць сумесныя расійска-турэцкія патрулі. На карце таксама паказана, дзе будуць размешчаны 15 пастоў сірыйскай памежнай службы.

23 кастрычніка ў Сірыю з Расіі прыбыла першая дадатковая група ваенных паліцыянтаў. Ужо з 12:00 яны пачалі патруляванне зоны ўздоўж сірыйска-турэцкай мяжы. Падраздзялення ваеннай паліцыі Расіі размяшчаліся на базе ў Кабані (Айн-эль-Араб)[48].

Міністр абароны РФ Сяргей Шайгу правёў відэаперамовы з камандуючым «Сірыйскіх дэмакратычных сіл» Мазлумам Абдо, падчас якіх гарантаваў бяспеку мірнага насельніцтва ў 30-кіламетровай зоне ўздоўж сірыйска-турэцкай мяжы. Шайгу таксама паведаміў Абдо аб планах пашырэння маршрутаў патрулявання і павелічэння колькасці падраздзяленняў расійскай ваеннай паліцыі ля граніцы[48].

Па паведамленні агенцтва SANA, 24 кастрычніка ў раёне Тэль-Тамер адбылося сутыкненне паміж сірыйскімі і турэцкімі войскамі. Паведамлялася, што турэцкія сілы спрабавалі заняць некалькі вёсак, сірыйскія войскі адказалі на напад, але панеслі страты[49].

Прэсавая служба Пентагона заявіла аб тым, што Міністэрства абароны ЗША накіроўвае дадатковыя сілы і сродкі на паўночны ўсход Сірыі для абароны нафтавых радовішчаў ад баевікоў тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава» або «іншых дэстабілізуючы суб’ектаў» сумесна з «Сірыйскімі дэмакратычнымі сіламі». Таксама ў прэс-службе адзначылі што: «Адным з самых значных дасягненняў ЗША і нашых партнёраў у барацьбе з ІДІЛ стала атрыманне кантролю над нафтавымі радовішчамі ва Усходняй Сірыі — найважнейшым крыніцай даходаў ІД». Раней Дональд Трамп заявіў, што ўлады ЗША не дазволяць баевікам аднавіць кантроль над нафтавымі радовішчамі на паўночным усходзе краіны і маюць намер пакінуць іх пад сваім кантролем і затым вырашыць, што з імі рабіць[50]. Па звестках газеты The Wall Street Journal, гаворка ішла пра захаванне на паўночным усходзе Сірыі ваеннага кантынгенту ЗША колькасцю 500 чалавек, а таксама аб адпраўцы туды некалькіх дзесяткаў танкаў і іншай тэхнікі[51].

25 кастрычніка Мінабароны РФ паведаміла аб размяшчэнні ў Сірыі яшчэ каля 300 ваенных паліцыянтаў з Чачні для выканання спецзадач у зоне на мяжы. З аэрадромаў Растоўскай вобласці і Краснадарскага краю на авіябазу Хмеймім перакінулі больш за 20 бронеаўтамабіляў «Тыгр» і «Тайфун-У»[52].

27 кастрычніка калона аўтамабіляў расійскай ваеннай паліцыі прыбыла ў раён Айн-Ісы, адкуль пазней накіравалася ў бок сірыйска-турэцкай мяжы[53].

Рэакцыя сірыйскіх уладаў правіць

13 кастрычніка дзяржаўнае інфармацыйнае агенцтва SANA паведаміла, што сірыйскія ўлады пачалі наступленне на поўначы краіны, «каб супрацьстаяць турэцкай агрэсіі». Па даных ліванскага тэлеканала Al Mayadeen, армія прасоўваецца без супраціву, без бою прайшла ўсе курдскія блокпасты і ўвайшла ў горад Манбідж. Па непацверджаных даных, курдская адміністрацыя ўжо пакінула Манбідж, у горадзе засталіся толькі прадстаўнікі СДС ад арабскага насельніцтва. Раней Al Mayadeen паведамляў, што сірыйская армія ў бліжэйшыя 48 гадзін мае намер заняць кантраляваныя курдамі горада Манбідж і Кабані — апошнія буйныя населеныя пункты на ўсходзе правінцыі Алепа, якія заставаліся непадкантрольнымі сірыйскім уладам пасля разгрому ў гэтай частцы краіны атрадаў «Ісламскай дзяржавы»[54].

Агенцтва Reuters паведаміла, што пачатку наступлення ўрадавай арміі на курдскія тэрыторыі папярэднічалі перамовы прадстаўнікоў курдскіх «Сірыйскіх дэмакратычных сіл» і афіцыйных уладаў Сірыі на расійскай ваеннай базе Хмеймім, мэтай якіх было дасягненне пагаднення ў сувязі з турэцкай аперацыяй. У «Сірыйскіх дэмакратычных сілах» інфармацыю аб перамовах з Дамаскам каментаваць адмовіліся, але нагадалі, што адразу ж пасля пачатку турэцкай аперацыі курды заявілі, што будуць разглядаць любыя варыянты, якія «дапамогуць спыніць этнічныя чысткі»[55].

14 кастрычніка аўтаномная адміністрацыя паўночна-ўсходніх раёнаў, створаная раней курдамі пры садзейнічанні іх амерыканскіх саюзнікаў, паведаміла, што пагадненне з сірыйскім урадам было дасягнута «для абароны межаў Сірыі і яе суверэнітэту». Курды заявілі, што разлічваюць на тое, што сірыйская армія зойме пазіцыі па ўсёй мяжы Сірыі з Турцыяй для аказання дапамогі «Сірыйскім дэмакратычным сілам» у адлюстраванні турэцкай атакі і «вызваленні раёнаў, занятых турэцкай арміяй і яе наёмнікамі». Больш за тое, курды лічылі, што складзенае пагадненне з Дамаскам дазволіць «вызваліць і іншыя акупаваныя Турцыяй сірыйскія гарады, у тым ліку Афрын», занятыя Анкарой у ходзе папярэдніх ваенных аперацый «Шчыт Еўфрата» і «Аліўкавая галіна» 2016—2018 гадоў[38]

16 кастрычніка перадавыя атрады сірыйскай арміі ўвайшлі ў горад Рака, які раней знаходзіўся пад кантролем курдскіх ваенізаваных фармаванняў, і ўсталявалі там некалькі КПП.

Як паведаміў тэлеканал Al Mayadeen, падраздзяленні сірыйскага войска ўвайшлі ў горад Кабані.

Тым часам прэзідэнт Эрдаган заявіў журналістам, што ў Турцыі няма імкнення захапіць горад Манбідж: «Мы не настойваем на прысутнасці нашых вайскоўцаў у Манбіджы. Мы настойваем на тым, каб гэты горад быў перададзены яго сапраўдным гаспадарам»[56].

17 кастрычніка газета Al Watan паведаміла, што ўрадавыя падраздзяленні выйшлі да мяжы з Турцыяй у раёне Сук-эль-Халь на поўнач ад горада Кабані (Айн-эль-Араб) і паднялі сірыйскі сцяг над памежным постам. Паводле інфармацыі газеты, часці сірыйскіх войскаў таксама будуць размешчаны на іншых участках мяжы з Турцыяй і Іракам. 16 кастрычніка пратурэцкія фарміраванні ўзброенай сірыйскай апазіцыі спрабавалі атакаваць пазіцыі сірыйскіх вайскоўцаў і курдскіх атрадаў у ваколіцах горада Айн-Іса ў правінцыі Рака. Атака была адбітая[57].

Саветнік прэзідэнта Сірыі Бусейна Шаабан назвала туманным пагадненне аб прыпыненні ваеннай аперацыі «Крыніца міру», дасягнутай 17 кастрычніка паміж ЗША і Турцыяй. Паводле яе слоў, у Дамаску разглядаюць турэцкую буферную зону як акупацыю часткі сірыйскай тэрыторыі: «Мы не верым Эрдагану, які дапамог тысячам тэрарыстаў пракрасціся ў Сірыю», — заявіла яна[58].

Па паведамленні ваенных крыніц, сірыйскія войскі прыступілі да стварэння буйной ваеннай базы ў раёне горада Эт-Табка, на месцы былога ваеннага аэрадрома. Работа па расчыстцы ўзлётна-пасадачнай паласы ўжо пачалася. У 2017 годзе авіябазу адбілі ў тэрарыстаў ІДІЛ амерыканскія інтэрвенты ў ходзе сумеснай аперацыі з СДС. У выніку баявых дзеянняў базе нанесены значны матэрыяльны ўрон, УПП была падарвана. На той момант выкарыстоўваць можна было толькі верталётныя пляцоўкі[44].

Як паведаміла 22 кастрычніка агенцтва SANA, сірыйская армія пашырала кантраляваныя тэрыторыі ў раёне горада Тэль-Тамер (правінцыя Хасака) і разгортвала пазіцыі на трасе Хасака — Алепа. Шматлікія крыніцы паведамлялі таксама пра разгортванні ўрадавых сіл на поўначы Сірыі ўздоўж трасы М-4 у ключавых кропках ў гарадоў Манбідж, Айн-Іса, Тэль-Тамер і Камышлы[59].

Як перадаваў партал навінаў Deir Ezzor 24, падраздзяленні Сірыйскай арабскай арміі і іранскія вайскоўцы з Корпуса вартавых Ісламскай рэвалюцыі мелі намер пабудаваць новы мост праз Еўфрат ля горада Абу-Кемаль (усходняя частка правінцыі Дэйр-эз-Зор), каб мець магчымасць аператыўна перакідваць свае часці на левы бераг ракі. Большая частка перапраў праз раку была разбурана тэрарыстамі «Ісламскай дзяржавы», а ў 2017 годзе масты падрывалі курды са складу СДС, каб абцяжарыць сірыйскай арміі перакідку на ўсходняе ўзбярэжжа і адрэзаць іх ад паставак паліва[59].

Міжнародная рэакцыя правіць

Пры ўсіх спробах турэцкай дыпламатыі прадставіць аперацыю як акт самаабароны супраць «тэрарыстаў», сусветная супольнасць негатыўна адрэагавала на турэцкую аперацыю, называючы яе ўварваннем і агрэсіяй. Краіны Еўрапейскага Саюза, усе 28 без выключэння, запатрабавалі спынення ўварвання. У адказ на пазіцыю ЕС, Эрдаган не знайшоў нічога лепшага, як шантажаваць ЕС адпраўкай у Еўропу 3 млн сірыйскіх бежанцаў, якія знаходзіліся ў Турцыі. Рэзка негатыўнай была рэакцыя краін арабскага свету, у асаблівасці Егіпта і Саудаўскай Аравіі[60]. Расійская рэакцыя на пачатак аперацыі была стрыманай. Як заявіў памочнік прэзідэнта Расіі Юрый Ушакоў, «у цэлым абвастрэнне становішча на паўночным усходзе Сірыі выклікае занепакоенасць, будзем уважліва сачыць за развіццём падзей. З улікам пачатку аперацыі мы лічым важным, каб усе бакі праяўлялі стрыманасць»[61]. Германія і Францыя прыпынілі пастаўкі ўзбраення ў Турцыю[62][63][64], а таксама, разам з Вялікабрытаніяй, запатрабавалі правядзення надзвычайнага пасяджэння Савета Бяспекі ААН. Між тым, Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп анансаваў увядзенне санкцый супраць Турцыі, якія, паводле яго слоў, падтрымаюць у Кангрэсе і рэспубліканцы, і дэмакраты[65].

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. ↑ Syria's army to deploy along Turkey border as Kurds strike deal
  2. ↑ Syrian army to deploy along Turkish border in deal with Kurdish-led forces
  3. ↑ Russia patrolling between Turkish and Syrian forces after U.S. troops withdraw
  4. ↑ https://www.parlamentohaber.com/turk-ordusundan-80-bin-asker-ile-operasyon-hazirligi/
  5. ↑ Turkey begins ground offensive in northeastern Syria. Al Jazeera English, 10 октября 2019
  6. ↑ "Explained: Why Turkey wants a military assault on Syrian Kurds". DW. 11 October 2019. Праверана 13 October 2019.
  7. ↑ "Erdogan says Turkish-led offensive to extend further along Syrian border". Reuters. 13 October 2019 – via www.reuters.com.
    Münbiç'ten Türk askerine saldırı!. Milliyet.
  8. ↑ The Latest: Syrian Kurdish Force to Abide by Ceasefire.
    Suriye Milli Ordusu Barış Pınarı Harekatı'nda 71 şehit verdi
  9. ↑ [1]
  10. ↑ [2]
  11. ↑ а б [3]
  12. ↑ Turkey neutralizes 702 terrorists in northern Syria
  13. ↑ "Kurds strike deal with Syria army to resist Turkey". BBC News. 14 October 2019 – via www.bbc.com.
  14. ↑ а б 10 days of Operation “Peace Spring” // Syrian Human Rights Observatory, 19.10.2019
  15. ↑ Турция начала военную операцию «Источник мира» в Сирии. www.aa.com.tr. Праверана 9 кастрычніка 2019.
  16. ↑ "Турция начала военную операцию в Сирии". 2019-10-09. Праверана 2019-10-09.
  17. ↑ Эрдоган объявил о начале турецкой военной операции в Сирии (руск.). РИА Новости (9 кастрычніка 2019). Праверана 9 кастрычніка 2019.
  18. ↑ // Меркель потребовала от Эрдогана немедленно прекратить операцию в Сирии // РБК, 13.10.2019
  19. ↑ а б Мир на смену «Источника мира». Владимир Путин и Реджеп Тайип Эрдоган договорились о статусе-кво на севере Сирии // «Коммерсантъ» от 22.10.2019
  20. ↑ Турция намерена как можно скорее войти на территорию Сирии к востоку от Евфрата. ТАСС. Праверана 9 кастрычніка 2019.
  21. ↑ Война до последнего курда
  22. ↑ Общий знаменатель США и Турции по Сирии: зона неочевидной безопасности (руск.). EADaily. Праверана 9 кастрычніка 2019.
  23. ↑ Турция и США создают центр по контролю зоны безопасности в Сирии (руск.). РИА Новости (13 жніўня 2019). Праверана 9 кастрычніка 2019.
  24. ↑ Турция и США патрулируют зону безопасности в Сирии с помощью беспилотников (руск.). РИА Новости (8 верасня 2019). Праверана 9 кастрычніка 2019.
  25. ↑ а б Эрдоган обвинил США в желании создать зону безопасности в Сирии для коалиции СДС. ТАСС. Праверана 9 кастрычніка 2019.
  26. ↑ Турция упрекнула США в «торможении» создания зоны безопасности в Сирии (руск.). EADaily. Праверана 9 кастрычніка 2019.
  27. ↑ Эрдоган: наши военные имеют право преследовать террористов на территории Сирии ТАСС, 10 октября 2019 года
  28. ↑ а б Турецкая операция в Сирии: первые сутки «Источника мира» (руск.). EADaily. Праверана 10 кастрычніка 2019.
  29. ↑ а б в Сирия итоги за сутки на 11 октября 06.00: ИГ* аквизировалось на востоке Сирии, 60 тысяч человек бегут от «Источника мира» (руск.)(недаступная спасылка). Мировое обозрение - новости, аналитика, иносми, вооружения. Архівавана з першакрыніцы 22 верасня 2020. Праверана 11 кастрычніка 2019.
  30. ↑ Спецназ США попал под обстрел в Сирии Газета.ru, 12 октября 2019 года
  31. ↑ Сирия, последние новости сегодня 12 октября 2019. Война в Сирии: ситуация, новости ближнего востока. Сирия: Хроника событий дня (руск.). Праверана 12 кастрычніка 2019.
  32. ↑ Сирия, последние новости сегодня 12 октября 2019. Война в Сирии: ситуация, новости ближнего востока. Сирия: Хроника событий дня (руск.). Праверана 12 кастрычніка 2019.
  33. ↑ Сирия, последние новости сегодня 12 октября 2019. Война в Сирии: ситуация, новости ближнего востока. Сирия: Хроника событий дня (руск.). Праверана 12 кастрычніка 2019.
  34. ↑ а б Сергей Петров. Сирия итоги за сутки: США вывозят иностранных боевиков ИГ* в Ирак, атака на объект коалиции США в Алеппо(недаступная спасылка). Федеральное агентство новостей No.1. Архівавана з першакрыніцы 13 кастрычніка 2019. Праверана 13 кастрычніка 2019.
  35. ↑ а б Сергей Петров. Сирия итоги за сутки: США вывозят иностранных боевиков ИГ* в Ирак, атака на объект коалиции США в Алеппо. Федеральное агентство новостей No.1. Праверана 13 кастрычніка 2019.
  36. ↑ а б [4] Архівавана 14 кастрычніка 2019. Сирия новости 14 октября 12.30 // ФАН
  37. ↑ Сирия (руск.)(недаступная спасылка). Настоящее Время. Архівавана з першакрыніцы 13 кастрычніка 2019. Праверана 14 кастрычніка 2019.
  38. ↑ а б в Лиха война начало. Заканчивать турецкую операцию придется России // Газета «Коммерсантъ» № 188 от 15.10.2019
  39. ↑ Эрдоган и Пенс договорились о прекращении операции в Сирии // Коммерсантъ, 17.10.2019
  40. ↑ СМИ: не менее 13 мирных граждан погибли при ударе турецких ВВС по колонне беженцев в Сирии // ТАСС, 18.10.2019
  41. ↑ Эрдоган намерен обсудить с Путиным присутствие сирийских военных на северо-востоке Сирии // ТАСС, 19.10.2019
  42. ↑ AP: курды отведут силы от границы с Турцией после эвакуации из Рас-эль-Айна // ТАСС, 20.10.2019
  43. ↑ Помпео заявил, что перемирие в Сирии в основном соблюдается // ТАСС, 20.10.2019
  44. ↑ а б Сирия итоги за сутки на 22 октября 06.00 // ФАН, 22.10.2019 Архівавана 22 кастрычніка 2019.
  45. ↑ а б Меморандум о взаимопонимании между Российской Федерацией и Турецкой Республикой. 22.10.2019
  46. ↑ Основные положения Меморандума о взаимопонимании между Российской Федерацией и Турецкой Республикой Архівавана 23 кастрычніка 2019.
  47. ↑ Минобороны опубликовало карту военных патрулей в Сирии // РБК, 23.10.2019
  48. ↑ а б Военная полиция России заняла господствующую высоту в районе Кобани // РБК, 24.10.2019
  49. ↑ SANA сообщило о столкновении турецких войск с армией Асада // РБК, 24.10.2019
  50. ↑ США направляют дополнительные ВС на северо-восток Сирии для защиты нефтяных месторождений // ТАСС, 25.10.2019
  51. ↑ WSJ: США намерены оставить в Сирии 500 военных и направить туда танки для их поддержки // ТАСС, 25.10.2019
  52. ↑ Россия дополнительно перебросила в Сирию 300 военных полицейских из Чечни // 25.10.2019
  53. ↑ https://riafan.ru/1223021-siriya-itogi-za-sutki-na-28-oktyabrya-06-00-tramp-obyavil-sebya-likvidatorom-al-bagdadi-saa-zanyala-shest-dereven-v-khasake Архівавана 30 кастрычніка 2019.
  54. ↑ Сирийская армия начала наступление на курдские территории // РБК, 13.10.2019
  55. ↑ Reuters узнал о переговорах курдов с Дамаском на российской военной базе // РБК, 13.10.2019
  56. ↑ Эрдоган заявил, что Турция не стремится занять Манбидж // ТАСС, 16.10.2019
  57. ↑ СМИ: сирийские войска вышли к границе с Турцией к северу от Кобани // ТАСС, 17.10.2019
  58. ↑ Советник Асада назвала туманным соглашение США с Турцией о перемирии на севере Сирии // ТАСС, 17.10.2019
  59. ↑ а б Сирия новости 22 октября 12.30 // ФАН, 22.10.2019 Архівавана 22 кастрычніка 2019.
  60. ↑ http://www.hurriyetdailynews.com/opinion/serkan-demirtas/op-risks-further-cooling-ties-with-west-arab-world-147361
  61. ↑ «Источник мира» топит обе стороны. О жертвах среди мирных жителей сообщают как курды, так и турки // «Коммерсантъ» от 10.10.2019
  62. ↑ Пентагон заявил об отсутствии у США обязательств воевать за курдов // РБК, 13.10.2019
  63. ↑ Германия решила прекратить поставки оружия Турции из-за операции в Сирии // РБК, 12.10.2019
  64. ↑ МИД Франции сообщил о приостановлении поставок оружия в Турцию // РБК, 12.10.2019
  65. ↑ Турецкое наступление объединяет Сирию. Армия Башара Асада идет на помощь курдам // «Коммерсантъ» от 13.10.2019

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аперацыя_«Крыніца_міру»&oldid=4622808"