Порту

Порту
Герб	Сцяг
Краіна	Партугалія
Гістарычная вобласць	Дору-Літарал
Раён	Порту
Абшчына	Порту
Каардынаты	41°09′ пн. ш. 8°36′ з. д.HGЯO
Унутранае дзяленне	15 раёнаў
Кіраўнік	Руй Марэйра[d]
Муніцыпалітэт з	1123
Плошча	41,66 км²
Вышыня цэнтра	104 м
Водныя аб’екты	Атлантычны акіян і Дуэра
Афіцыйная мова	партугальская
Насельніцтва	227790 чалавек (2006)
Шчыльнасць	5736 чал./км²
Агламерацыя	1,4 млн. чалавек
Часавы пояс	UTC+0
Паштовы індэкс	4000-XXX Porto
Афіцыйны сайт	cm-porto.pt (парт.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Порту (парт.: Porto) — другі паводле велічыні (пасля Лісабона) горад у Партугаліі, цэнтр аднайменнай акругі і муніцыпалітэта. З’яўляецца цэнтрам буйнай гарадской агламерацыі Вялікі Порту. Насельніцтва — 227,8 тыс. жыхароў (муніцыпалітэт) у агламерацыі Вялікі Порту — 1,4 млн чалавек. Горад і муніцыпалітэт уваходзіць у эканоміка-статыстычны рэгіён Паўночны рэгіён і субрэгіён Вялікі Порту. Па старым адміністрацыйным дзяленні ўваходзіў у правінцыю Дору-Літарал. Універсітэт Порту.

Геаграфія правіць

Горад размешчаны за 270 км на поўнач ад сталіцы Партугаліі горада Лісабон. Гістарычны цэнтр Порту размешчаны на правым беразе ракі Дору, у некалькіх кіламетрах ад месца яе ўпадзення ў Атлантычны акіян. Цэнтр горада абвешчаны ЮНЕСКА Сусветным культурным здабыткам.

Муніцыпалітэт мяжуе:

на поўначы — муніцыпалітэт Матызіньюш
на ўсходзе — муніцыпалітэт Гандамар
на поўдні — муніцыпалітэт Віла-Новая-ды-Гая
на захадзе — Атлантычны акіян

Гісторыя правіць

Селішча ў раёне сучаснага Порту існавала задаўга да прыходу рымлян. Рымляне назвалі горад Portus Cale. Гэтая назва пазней пераўтварылася ў Portucale. Ад яго адбылося назву графства Condado Portucalense, пасля далага назва ўсёй краіне — Portugal. Часам горад завуць паўночнай сталіцай Партугаліі. Муніцыпалітэт заснаваны ў 1123 годзе.

Славутасці правіць

Дом музыкі, Порту

Горад мастоў правіць

Порту — традыцыйна найболей развіты ў прамысловым стаўленні горад Партугаліі. Прамысловая рэвалюцыя XVIII—XIX стст. спрыяла яго бурнаму развіццю. Тут упершыню ў краіне атрымалі ўвасабленне шматлікія інжынерныя навіны свайго часу. Напрыклад, Порту быў першым горадам на Іберыйскім паўвостраве, у якім быў арганізаваны трамвайны рух (1872).

Мост Арабіда. На заднім плане — Атлантычны акіян.

Рыбейра — самы стары раён Порту

Праз Дору перакінута мноства мастоў, якія злучаюць Порту з горадам-спадарожнікам Віла-Нова-дэ-Гая. Некаторыя з іх з’яўляюцца ўнікальнымі для свайго часу тэхналагічнымі рашэннямі. Напрыклад, чыгуначны мост Дона Марыя Піа, збудаваны ў 1876—1877 па праекце Гюстава Эйфеля, быў адным з першых праектаў, якія прынеслі яго аўтару сусветную славу. Пазней тыя жа тэхналагічныя рашэнні былі выкарыстаныя Эйфелем пры будаўніцтве Статуі Свабоды (1884—1886) і Эйфелевай вежы (1889). Яшчэ адным унікальным для свайго часу будынкам стаў двухузроўневы металічны мост Дон Луіс I, збудаваны ў 1881—1886 па праекце вучня і кампаньёна Эйфеля Тэафіла Сейрыга.

Адной з самых яркіх славутасцяў Порту з’яўляецца барочная вежа Клерыгуш — самая высокая ў Партугаліі — 76 метраў або 225 прыступак. Будаўніцтва пад кіраўніцтвам італьянскага архітэктара Нікаласа Назоні было пачата ў 1754 годзе і завершанае ў 1763. З сучасных будынкаў вылучаецца сваёй незвычайнай формай Дом музыкі (арх. Рэм Колхас, 2001-05).

Эканоміка правіць

Транспарт правіць

Порту — другі горад у краіне, дзе быў пабудаваны метрапалітэн (фактычна — лёгкае метро). За 11 км у напрамку на паўночны захад ад цэнтра знаходзіцца аэрапорт Порту.