Аптычная сістэма

Аптычная сістэма (англ.: optical system) — сукупнасць аптычных элементаў (праламляльных, адлюстроўваючых, дыфракцыйных і т. п.), створаная для пераўтварэння светлавых пучкоў (у геаметрычнай оптыцы), радыёхваль (у радыёоптыцы), зараджаных часціц (у электроннай і іоннай оптыцы)

Аптычная схема — графічнае прадстаўленне працэсу змянення святла ў аптычнай сістэме.

Аптычны прыбор (англ.: optical instrument) — канструктыўным вобразам аформленая для выканання канкрэтнай задачы аптычная сістэма, якая складаецца, прынамсі, з аднаго з базавых аптычных элементаў. У склад аптычнага прыбора могуць уваходзіць крыніцы святла і прыёмнікі выпраменьвання. У іншай фармулёўцы, Прыбор называюць аптычным, калі хоць бы адна яго асноўная функцыя выконваецца аптычнай сістэмай.

Агульныя звесткі

У аптычных прыборах не ўсе дэталі, якія ўзаемадзейнічаюць са святлом, з’яўляюцца аптычнымі, спецыяльна прызначанымі для яго змянення. Такімі неаптычнымі дэталямі ў аптычных прыборах з’яўляюцца аправы лінз, корпус і т. п.

Сукупнасць бязладна раскіданых аптычных дэталей не ўтварае аптычнай сістэмы.

Звычайна пад аптычнымі сістэмамі разумеюць сістэмы, якія пераўтвароўваюць электрамагнітнае выпраменьванне ў бачным ці блізкім дыяпазонах (ультрафіялетавы, інфрачырвоны). У такіх сістэмах пераўтварэнне пучкоў святла адбываецца за кошт праламлення і адлюстравання святла, яго дыфракцыі (якая з’яўляецца прыватным выпадкам з’явы інтэрферэнцыі (пры неабходнасці ўліку абмежавання працягласці хвалевых франтоў), паглынання і ўзмацнення інтэнсіўнасці святла (у выпадку выкарыстання квантавых узмацняльнікаў).

Тыпы і разнавіднасці аптычных сістэм вельмі разнастайныя, аднак звычайна вылучаюць паказваючыя аптычныя сістэмы, якія складаюць аптычны відарыс, і асвятляльныя сістэмы, якія пераўтвараюць светлавыя пучкі ад крыніц святла.

Базавыя аптычныя элементы

Таксама называюцца аптычнымі дэталямі. Гістарычна такімі элементамі з’яўляліся:

• лінзы;
• прызмы;
• люстэркі;
• светлафільтры.

У XIX стагоддзі гэтая тэтрада была дапоўнена палярызатарамі і дыфракцыйнымі элементамі (дыфракцыйная рашотка, эшалон Майкельсона).

У XX стагоддзі з’явіліся:

• элементы валаконнай оптыкі (гібкія светлаводы);
• інтэрферэнцыйныя элементы (як, напрыклад, вузкапалосныя светлафільтры і інтэрферэнцыйныя люстэркі);
• элементы галаграфічнай тэхнікі (напрыклад — тоўстаслойныя фотапласцінкі);
• элементы нелінейнай оптыкі (напрыклад — крышталі, якія выкарыстоўваюць для пераўтварэння частаты святла).

Літаратура

• Е. А. Иофис. Фотокинотехника (руск.) / И. Ю. Шебалин. — М.: «Советская энциклопедия», 1981. — С. 220, 221. — 447 с.