Артур Уэлслі Уэлінгтан

Артур Уэлслі Уэлінгтан
Артур Уэлслі Уэлінгтан
	ірл.: Arthur Wellesley, an chéad Diúc Wellington
прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі
	22 студзеня 1828 — 16 лістапада 1830
Папярэднік	Фрэдэрык Джон Робінсан
Пераемнік	Чарльз Грэй
міністр унутраных спраў Вялікабрытаніі[d]
	15 лістапада 1834 — 15 снежня 1834
Папярэднік	John Ponsonby, 4th Earl of Bessborough[d]
Пераемнік	Henry Goulburn[d]
Міністр замежных спраў Вялікабрытаніі
	14 лістапада 1834 — 18 красавіка 1835
Папярэднік	Генры Джон Тэмпл
Пераемнік	Генры Джон Тэмпл
лідар Палаты лордаў[d]
	3 верасня 1841 — 27 чэрвеня 1846
Папярэднік	Уільям Лэм
Пераемнік	Henry Petty-Fitzmaurice, 3rd Marquess of Lansdowne[d]
пасол Вялікабрытаніі ў Францыі[d]
	1814 — 1815
Канстэбль Таўэра[d]
	1826 — 1852
Папярэднік	Francis Rawdon-Hastings, 1st Marquess of Hastings[d]
Пераемнік	Stapleton Cotton, 1st Viscount Combermere[d]
прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі
	17 лістапада 1834 — 9 снежня 1834
Папярэднік	Уільям Лэм
Пераемнік	Роберт Піль
лідар Палаты лордаў[d]
	студзень 1828 — лістапад 1830
Папярэднік	Фрэдэрык Джон Робінсан
Пераемнік	Чарльз Грэй
лідар Палаты лордаў[d]
	17 лістапада 1834 — 8 красавіка 1835
Папярэднік	Уільям Лэм
Пераемнік	Уільям Лэм
канцлер Оксфардскага ўніверсітэта[d]
	1834 — 1852
Нараджэнне	1 мая 1769[…]; Дублін, графства Дублін[d], Ленстэр[d];
Смерць	14 верасня 1852[…] (83 гады); Walmer Castle[d], Walmer[d], Дуўр[d], Кент[d], Кент, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі;
Месца пахавання	Сабор Святога Паўла;
Імя пры нараджэнні	англ.: Arthur Colley Wellesley
Бацька	Garret Wesley, 1st Earl of Mornington[d]
Маці	Anne Wellesley, Countess of Mornington[d]
Жонка	Catherine Wellesley, Duchess of Wellington[d]
Дзеці	Arthur Wellesley, 2nd Duke of Wellington[d] і Lord Charles Wellesley[d]
Партыя	Торы (1834); Кансерватыўная партыя;
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Акадэмія карысных навук у Эрфурце[d];
Адукацыя	Ітанскі каледж;
Дзейнасць	палітык, дыпламат, афіцэр
Месца працы	Оксфардскі ўніверсітэт; Форын-офіс[d];
Аўтограф
Род войскаў	Брытанская армія[d]
Званне	фельдмаршал[d]
Бітвы	Французскія рэвалюцыйныя войны[d]; Напалеонаўскія войны; Peninsular War[d];
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
	Артур Уэлслі Уэлінгтан на Вікісховішчы

А́ртур Уэ́лслі, 1-ы герцаг Уэ́лінгтан (~1.5.1769, Дублін — 14 верасня 1852) — брытанскі дзяржаўны дзеяч, военачальнік.

З роду ірландскіх Уэслі (пасля 1798 — Уэлслі). Пэр Вялікабрытаніі — лорд Уэлінгтан (1809), віконт (1809), граф, маркіз (1812), герцаг (1814). Камандорскі крыж ордэну Лазні (1805), ордэн іспанскага Залатога Руна (1812).

Дэпутат ірландскай Палаты прадстаўнікоў (1790), брытанскай Палаты прадстаўнікоў (1806), пасол у Францыі (1814), член кабінету міністраў (1818), прэм’ер-міністр (1828) (25-ы, 28-ы прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі), мін. зам. спраў (1834). Належаў да партыі Торы.

Мал. лейтэнант (1787), падпалкоўнік (1793), палкоўнік (1799), ген.-маёр (1802), ген.-лейтэнант (1808). Галоўнакамандуючы брытанскімі сіламі ў Майсоры і паўднёвым захадзе Індыі (1800), брытанскімі, потым саюзнымі, сіламі ў Партугаліі і Іспаніі (1808—1814), саюзнымі сіламі ў час напалеонаўскай рэстаўрацыі (1815). Удзельнічаў у фландрскай (чэрвень 1794—красавік 1795), майсорскай (1799—1803), ганаверскай (восень 1805), дацкай (лета 1807) кампаніях, у напалеонаўскіх войнах у Партугаліі і Іспаніі (1808—1813), у Францыі (1813—1814), у кампаніі 1815.

Узяў перамогі ў бітвах пад Асай (1803), Вімейра (1808), Порта (1809), Талаверай (1809), Бусако (1810), Фуэнтэс дэ Анора (1811), у аблогах Сьюдад Радрыга і Бадахас (1812), бітвах пад Саламанкай (1812), Віторыяй (1813), у аблозе Сан Себасцьян (1813), у бітвах пад Сара(1813), пры ўзяцці Тулузы (1814), Ватэрлоа (1815).

Першы, хто перамог напалеонаўскае войска ў полі. Папулярны ў войску, і наогул сярод усіх слаёў грамадства, меў ухвальны прыдомак «Жалезны герцаг».

Пасля перамогі пад Віторыяй у С.-Пецярбургу ў першы раз быў праспяваны «Тэ дэум» у гонар перамогі, у якой рускія войскі не бралі непаср. ўдзелу. Бетховен прысвяціў Уэлінгтану Опус 91 «Перамога пад Віторыяй».

Пахаваны ў саборы Св. Паўла ў Лондане.

Зноскі

↑ ^1,0 ^1,1 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118806645 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 26 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ Веллингтон Артур Уэлсли // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>
↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
↑ Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
↑ http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1790-1820/member/wellesley-sir-arthur-1769-1852
↑ Mackie, Colin British Diplomatic Directory (1820-2005) — Форын Офіс.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q358834"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56808876"></a>

ЛітаратураПравіць

Артур Уэлслі Уэлінгтан. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16: Трыпалі — Хвіліна. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16), ISBN 985-11-0035-8.

СпасылкіПравіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Артур Уэлслі Уэлінгтан

[_8ce9bcc9afcdc21d-1] 1,0 ^1,1 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118806645 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 26 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_7c9e2427eddddf20-2] 2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[_b0e56e472593c1fc-3] 3,0 ^3,1 Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[_e69d358c185bcafb-4] Веллингтон Артур Уэлсли // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_42ddfce80d5da4be-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>

[_795575f5d3c2cc3f-6] (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

[_345de703e5b830fb-7] Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[_26779be399ae0038-8] ttp://www.historyofparliamentonline.org/volume/1790-1820/member/wellesley-sir-arthur-1769-1852

[_ac873685b3109b60-9] Mackie, Colin British Diplomatic Directory (1820-2005) — Форын Офіс.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q358834"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56808876"></a>

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]