Архан Памук

Арха́н Паму́к (турэцк.: Orhan Pamuk; нарадзіўся 7 чэрвеня 1952 у Стамбуле) — турэцкі пісьменнік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі ў галіне літаратуры (2006).

Архан Памук
турэцк.: Ferit Orhan Pamuk
Orhan Pamuk 2009 Shankbone.jpg
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 7 чэрвеня 1952(1952-06-07)[1][2][…] (69 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Альма-матар
Месца працы
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік, раманіст, сцэнарыст, эсэіст, журналіст, аўтар, навуковы работнік
Гады творчасці 1974 — цяп. час
Кірунак літаратура постмадэрнізму[d] і натуралізм[d]
Жанр раман, Аўтабіяграфія і эсэ
Мова твораў турэцкая мова
Грамадская дзейнасць
Член у
Узнагароды
афіцэр Ордэна Ганаровага легіёна камандор ордэна Мастацтваў і літаратуры Нобелеўская прэмія па літаратуры

Прэмія міру кнігагандляроў Германіі (2005)

прэмія за найлепшую замежную кнігу[d] (2002)

Independent Foreign Fiction Prize[d] (1990)

International Antalya Golden Orange Film Festival Award for Best Original Screenplay[d] (1991)

Grinzane Cavour Prize[d] (2002)

International IMPAC Dublin Literary Award[d] (2003)

Prix Médicis for foreign literature[d] (2005)

Ovid Prize[d] (2008)

прэмія Нормана Мейлера[d] (2010)

ганаровы доктар Свабоднага ўніверсітэта Берліна[d] (2007)

ганаровы доктар Мадрыдскага ўніверсітэта Камплутэнсэ[d] (2007)

Ricarda-Huch-Preis[d] (2005)

honorary doctor of Sofia University[d] (2011)

honorary doctor of the American University of Beirut[d]

honorary doctorate of the University of Tirana[d]

honorary doctor of the Yale University[d]

ганаровы доктар Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d]
Подпіс Signature Orhan Pamuk.svg
orhanpamuk.net​(англ.) 
Commons-logo.svg Выявы на Вікісховішчы

Папулярны як у Турцыі, так і за яе межамі, лаўрэат шэрагу турэцкіх літаратурных прэмій. Яго творы перакладзены больш чым на сорак моў.

БіяграфіяПравіць

Памук нарадзіўся ў заможнай сям’і, бацька яго быў інжынерам. Ён навучаўся ў амерыканскім коледжы Robert College, які месціцца ў Стамбуле. Па сканчэнні коледжа пад уплывам сям’і паступіў у тэхнічны ўніверсітэт Стамбула (бацькі жадалі, каб ён стаў інжынерам-будаўніком), аднак праз тры гады ён кінуў гэтую навучальную ўстанову, каб зрабіцца прафесійным пісьменнікам.

У 1977 закончыў інстытут журналістыкі стамбульскага ўніверсітэта. Паміж 1985 і 1988 гадамі ён жыў ЗША, працуючы ў Калумбійскім універсітэце, але пасля вярнуўся ў Турцыю. З 1982 па 2001 год быў жанаты (зараз у разводзе), ёсць дачка. Жыве ў Стамбуле.

Пісьменнік не тоіць сваёй грамадзянскай пазіцыі, публічна выказваў свае меркаванні па «балючых пытаннях» (генацыд армян, дыскрымінацыя курдаў), за што турэцкі ўрад скардзіўся на яго ў суд. Але па працэдурных прычынах абвінавачанні былі адхілены (студзень 2006).

ТворчасцьПравіць

У сваіх творах Памук спрабуе спалучыць традыцыі еўрапейскай літаратуры і турэцкага прыгожага пісьменства. Асноўныя тэмы творчасці пісьменніка — канфлікт і процістаянне паміж Усходам і Захадам, ісламам і хрысціянствам, традыцыямі і сучаснасцю. Напрыклад, разыходжанні паміж заходніцтвам і ісламізмам у сучаснай Турцыі складаюць галоўную тэму кнігі «Снег» (2002).

А адна з самых знакавых кніг — «Стамбул. Горад і ўспаміны». Пісьменнік стварыў нязвыклую кнігу: раман-аўтабіяграфія, сямейная сага, энцыклапедыя горада, альбом з цудоўнымі здымкамі і гравюрамі. Аўтар вядзе чытача па сваіх любімых вулках, напоўненых гукамі і пахамі роднага горада, не бачнага турыстам, схаванага ад мімалётных разявак. У 2006 Архан Памук атрымаў Нобелеўскую прэмію, як пісьменнік, які «ў пошуках меланхалічнай душы свайго роднага гораду адкрыў новыя сімвалы сутыкненьня і перапляцення культураў»[5].

Апублікаваны ў 2008 годзе раман «Музей нявіннасці» прысвечаны рэчам як адлюстраванню рэальнасці мінулага. Па словах Памука, ён фармуе калекцыю для музея старых рэчаў, падобнага таму, які апісаны ў кнізе. 28 красавіка 2012 года Музей нявіннасці адкрыў свае дзверы[6].

БібліяграфіяПравіць

  • «Cevdet Bey ve Oğulları» (1982, «Джэўдэт бэй і яго сыны»)
  • «Sessiz Ev» (1983, «Ціхі дом»)
  • «Beyaz Kale» (1985, «Белая цвярдыня»)
  • «Kara Kitap» (1990, «Чорная кніга»)
  • «Yeni Hayat» (1995, «Новае жыццё»)
  • «Benim adım Kırmızı» (1998, «Мяне клічуць Чырвоны»)
  • «Öteki Renkler» (1999, «Іншыя колеры»)
  • «Kar» (2002, «Снег»)
  • «İstanbul: Hatıralar ve Şehir» (2003, «Стамбул. Горад і ўспаміны»)
  • «Masumiyet Müzesi» (2008, «Музей нявіннасці»)
  • «Manzaradan Parçalar: Hayat, Sokaklar, Edebiyat » (2010, «Выявы ландшафтаў: жыццё, вуліцы, літаратура»)
  • «Saf ve Düşünceli Romancı » (2011, «Наіўны і сентыментальны раманіст»)
  • «Kafamda Bir Tuhaflık» (2014, «Мае дзіўныя думкі»)
  • «Kırmızı Saçlı Kadın» (2016, «Рудавалосая жанчына»)

Беларускія перакладыПравіць

  • Стамбул. Горад і ўспаміны / Архан Памук; пер. з тур. Т. І. Урублеўскай-Токер. — Мінск: А. М. Янушкевіч, 2018. — 500 с.: іл. — (Серыя «Noblesse Oblige»). ISBN 978-985-7165-92-6

Зноскі

  1. ↑ Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 16 кастрычніка 2015.
  2. ↑ Orhan Pamuk // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Orhan Pamuk // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (unspecified title) Праверана 10 ліпеня 2019.
  5. ↑ nashaniva.by
  6. ↑ THE MUSEUM OF INNOCENCE. Архівавана з першакрыніцы 1 ліпеня 2012. Праверана 7 чэрвеня 2012.

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Архан_Памук&oldid=3856101"