Архан Памук

Арха́н Паму́к (турэцк.: Orhan Pamuk; нарадзіўся 7 чэрвеня 1952 у Стамбуле) — турэцкі пісьменнік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі ў галіне літаратуры (2006).

Архан Памук
турэцк.: Ferit Orhan Pamuk
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	7 чэрвеня 1952(1952-06-07)[…] (70 гадоў)
Месца нараджэння	Стамбул, Турцыя
Грамадзянства	Турцыя
Альма-матар	Faculty of Communications[d] Стамбульскі тэхнічны ўніверсітэт[d] Robert College[d] Стамбульскі ўніверсітэт
Месца працы	Калумбійскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, раманіст, сцэнарыст, эсэіст, журналіст, аўтар, навуковы работнік
Гады творчасці	1974 — цяп. час
Кірунак	літаратура постмадэрнізму[d] і натуралізм
Жанр	раман, Аўтабіяграфія і эсэ
Мова твораў	турэцкая мова
Грамадская дзейнасць
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Chinese Academy of Social Sciences[d]
Узнагароды	Прэмія міру кнігагандляроў Германіі (2005) прэмія за найлепшую замежную кнігу[d] (2002) Independent Foreign Fiction Prize[d] (1990) International Antalya Golden Orange Film Festival Award for Best Original Screenplay[d] (1991) прэмія Грынцанэ Кавур[d] (2002) International Dublin Literary Award[d] (2003) Prix Médicis étranger[d] (2005) Ovid Prize[d] (2008) прэмія Нормана Мейлера[d] (2010) ганаровы доктар Свабоднага ўніверсітэта Берліна[d] (2007) ганаровы доктар Мадрыдскага ўніверсітэта Камплутэнсэ[d] (2007) Ricarda-Huch-Preis[d] (2005) ганаровы доктар Сафійскага ўніверсітэта[d] (2011) honorary doctorate from the American University of Beirut[d] honorary doctorate of the University of Tirana[d] honorary doctor of the Yale University[d] (23 мая 2010) ганаровы доктар Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] Erdal Öz Literature Award[d] (2015)
Подпіс
orhanpamuk.net​ (англ.)
Выявы на Вікісховішчы

Папулярны як у Турцыі, так і за яе межамі, лаўрэат шэрагу турэцкіх літаратурных прэмій. Яго творы перакладзены больш чым на сорак моў.

Біяграфія

Памук нарадзіўся ў заможнай сям’і, бацька яго быў інжынерам. Ён навучаўся ў амерыканскім коледжы Robert College, які месціцца ў Стамбуле. Па сканчэнні коледжа пад уплывам сям’і паступіў у тэхнічны ўніверсітэт Стамбула (бацькі жадалі, каб ён стаў інжынерам-будаўніком), аднак праз тры гады ён кінуў гэтую навучальную ўстанову, каб зрабіцца прафесійным пісьменнікам.

У 1977 закончыў інстытут журналістыкі стамбульскага ўніверсітэта. Паміж 1985 і 1988 гадамі ён жыў ЗША, працуючы ў Калумбійскім універсітэце, але пасля вярнуўся ў Турцыю. З 1982 па 2001 год быў жанаты (зараз у разводзе), ёсць дачка. Жыве ў Стамбуле.

Пісьменнік не тоіць сваёй грамадзянскай пазіцыі, публічна выказваў свае меркаванні па «балючых пытаннях» (генацыд армян, дыскрымінацыя курдаў), за што турэцкі ўрад скардзіўся на яго ў суд. Але па працэдурных прычынах абвінавачанні былі адхілены (студзень 2006).

Творчасць

У сваіх творах Памук спрабуе спалучыць традыцыі еўрапейскай літаратуры і турэцкага прыгожага пісьменства. Асноўныя тэмы творчасці пісьменніка — канфлікт і процістаянне паміж Усходам і Захадам, ісламам і хрысціянствам, традыцыямі і сучаснасцю. Напрыклад, разыходжанні паміж заходніцтвам і ісламізмам у сучаснай Турцыі складаюць галоўную тэму кнігі «Снег» (2002).

А адна з самых знакавых кніг — «Стамбул. Горад і ўспаміны». Пісьменнік стварыў нязвыклую кнігу: раман-аўтабіяграфія, сямейная сага, энцыклапедыя горада, альбом з цудоўнымі здымкамі і гравюрамі. Аўтар вядзе чытача па сваіх любімых вулках, напоўненых гукамі і пахамі роднага горада, не бачнага турыстам, схаванага ад мімалётных разявак. У 2006 Архан Памук атрымаў Нобелеўскую прэмію, як пісьменнік, які «ў пошуках меланхалічнай душы свайго роднага гораду адкрыў новыя сімвалы сутыкненьня і перапляцення культураў».

Апублікаваны ў 2008 годзе раман «Музей нявіннасці» прысвечаны рэчам як адлюстраванню рэальнасці мінулага. Па словах Памука, ён фармуе калекцыю для музея старых рэчаў, падобнага таму, які апісаны ў кнізе. 28 красавіка 2012 года Музей нявіннасці адкрыў свае дзверы.

Бібліяграфія

• «Cevdet Bey ve Oğulları» (1982, «Джэўдэт бэй і яго сыны»)
• «Sessiz Ev» (1983, «Ціхі дом»)
• «Beyaz Kale» (1985, «Белая цвярдыня»)
• «Kara Kitap» (1990, «Чорная кніга»)
• «Yeni Hayat» (1995, «Новае жыццё»)
• «Benim adım Kırmızı» (1998, «Мяне клічуць Чырвоны»)
• «Öteki Renkler» (1999, «Іншыя колеры»)
• «Kar» (2002, «Снег»)
• «İstanbul: Hatıralar ve Şehir» (2003, «Стамбул. Горад і ўспаміны»)
• «Masumiyet Müzesi» (2008, «Музей нявіннасці»)
• «Manzaradan Parçalar: Hayat, Sokaklar, Edebiyat » (2010, «Выявы ландшафтаў: жыццё, вуліцы, літаратура»)
• «Saf ve Düşünceli Romancı » (2011, «Наіўны і сентыментальны раманіст»)
• «Kafamda Bir Tuhaflık» (2014, «Мае дзіўныя думкі»)
• «Kırmızı Saçlı Kadın» (2016, «Рудавалосая жанчына»)

Беларускія пераклады

• Стамбул. Горад і ўспаміны / Архан Памук; пер. з тур. Т. І. Урублеўскай-Токер. — Мінск: А. М. Янушкевіч, 2018. — 500 с.: іл. — (Серыя «Noblesse Oblige»). ISBN 978-985-7165-92-6

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Архан Памук
• Сайт Архана Памука