Афанасій Шаптыцкі
Афанасій Шаптыцкі (сапраўднае імя Антоній Аляксандравіч Шаптыцкі; 1686, Вошчанцы — 12 снежня 1746, Львоў) — епіскап Рускай уніяцкай царквы; з 18 жніўня 1729 г. — 11-ы мітрапаліт Кіеўскі, Галіцкі і ўсяе Русі.
Афанасій Шаптыцкі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Дыяцэзія | Ukrainian Catholic Archeparchy of Lviv[d] | ||||||
| Папярэднік | Varlaam Vasyliy Sheptytsky[d] | ||||||
| Пераемнік | Onufrii Shumlianskyi[d] | ||||||
|
|||||||
| Дыяцэзія | Руская ўніяцкая царква | ||||||
| Папярэднік | Леў Кішка | ||||||
| Пераемнік | Фларыян Грабніцкі | ||||||
| Адукацыя | |||||||
| Дзейнасць | каталіцкі святар, каталіцкі біскуп | ||||||
| Нараджэнне |
1686[1][2][…]
|
||||||
| Смерць |
12 снежня 1746 |
||||||
| Пахаванне | |||||||
| Дынастыя | Шаптыцкія[d] | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія правіць
Паходзіў са старажытнага ўкраінскага баярскага роду. Бацька — Аляксандр (Аляксей[3]) Шаптыцкі, мечнік белзскі, перамышльскі, са стрыйскага войска. Маці — Варвара з Вышпольскіх[3].
У 1703 г. пад уплывам дзядзькі Варлаама Шаптыцкага[4] уступіў у навіцыят айцоў базыльян ва Унеўскім манастыры. Тэалагічную адукацыю атрымаў у Львоўскім езуіцкім калегіуме (паводле іншых звестак, верагодна, вучыўся ў Тэатынскім калегіуме ў Львове, які служыў папскай семінарыяй для русінаў (украінцаў) і армян [3] ). У 1706 годзе прыняў манаства з імем Афанасій. З 1710 г. - іераманах. У 1713 г. названы архімандрытам ва Уніве, адначасова памочнікам епіскапа Львоўскай, Галіцкай і Камянецкай епархіі. У 1715 г. стаў архімандрытам ва Уневе. У верасні 1715г. мітрапаліт Леў Кішка пасвяціў Афанасія Шаптыцкага ў біскупы Львоўскія.
Атанасій Шаптыцкі клапаціўся пра адукацыю духавенства, на ўласныя сродкі ўтрымліваў чатырох кандыдатаў да святарства ў Папскай калегіі ў Львове. Ён распачаў будаўніцтва цяперашняга сабора Св. Юра ў Львове. У 1717 г. заснаваў пры гэтым саборы брацтва. Пасьля сьмерці Льва Кішкі кіеўскім мітрапалітам стаў Атанасій Шаптыцкі (1729 г.). У 1732 г. адкрыў друкарню ва Уневе.
У Беражанах ён удзельнічаў у пахаванні Адама-Міколы Сеняўскага[5], які быў яго пратэктарам, і аддаў Афанасію Шаптыцкаму ў дзяржаву Рагацін і Бурштын[3].
1742 год — у прысутнасці Афанасія Шаптыцкага ў Зарваніцы з дазволу Папы Рымскага быў каранаваны цудадзейны абраз (вобраз) Укрыжаванага Збаўцы.
У абарону сялян выступаў Атанасій Шаптыцкі; згодна з пастановамі Замойскага сабора (1720г.), у якім прымаў актыўны ўдзел, выдаваў богаслужэбныя кнігі. Ён актыўна лацінізаваў візантыйскі абрад і знешні выгляд цэркваў і духавенства. Падчас яго знаходжання на пасадзе настаяцеля духавенству забаранялася насіць старое праваслаўнае адзенне, замест яго ўводзілася рымска-каталіцкае; менавіта падчас яго кіравання грэка-каталіцкім святарам было дазволена галіць бароды і стрыгчыся. Манастыры, якія змагаліся з лацінізацыяй, масава зачыняліся, нібыта з-за недахопу грошай.
Дамогся стварэння адзінага "Рускага ордэна св. Васіля Вялікага", які спрыяў уздыму базыльянскага школьніцтва і кнігадрукавання. Змагаўся супраць пераходу вернікаў усходняга абраду на лацінскую мову; з гэтай мэтай ён атрымаў ад папы Клімента II булу, якая забараняла гэтыя пераходы. Афанасій Шаптыцкі разьмежаваў дыяцэзіі Кіеўскай мітраполіі.
21 ліпеня 1743 года новы ўладальнік горада Кулікова князь Міхал Радзівіл «Рыбонька» выдаў грамату Атанасію Шаптыцкаму, якая дазваляла яму зачыніць жаночыя манастыры ў Кулікове, Жоўкве і Сасаве .
10 снежня 1746 г. падпісаў тэстамент, на наступны дзень памёр у Львове ад «вадзяной пухліны». Пахаваны ў саборы Святога Юра, але магіла не захавалася.
Зноскі
Літаратура правіць
- Войтовіч Л. Шаптыцкі [Архівавана 16 снежня 2017 г. на Wayback Machine .] // 633—634 // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: «Наукова думка», 2013. — Т. 10 : Т — Я.— С. 633—634. — ISBN 978-966-00-1359-9. (укр.)
- Атанасій Шаптыцкі (1686—1746) [Архівавана 11 снежня 2015 г. на Wayback Machine .] // Енциклопедія українознавства. У 10-х томах. / Головний редактор Володимир Кубійович. — Париж, Нью-Йорк: «Молоде життя»-«НТШ»; 1954—1989, 1993—2000. украіназнаўстваЕнциклопедія українознавства. У 10-х томах. / Головний редактор Володимир Кубійович. — Париж, Нью-Йорк: «Молоде життя»-«НТШ»; 1954—1989, 1993—2000. — Т. 10. — С. 3844.
- Хаварівський У. Герби Львівських владик в Унії з Римом (1667—2007). — Тернопіль, 2008. — 112 с.
- Gil A. Szeptycki Antoni, w zakonie Atanazy, h. уласны (1686—1746) // Polski Słownik Biograficzny. — Варшава — Кракаў : Polska Akademia Nauk, 2012. — T. XLVIII/2, zeszyt 197. — 161-320 с. - С. 224-226. — ISBN 978-83-86301-01-0 увесь, ISBN 978-83-88909-95-5 . (польск.)
- Niesiecki K. Korona polska przy złotej łowności starożytnymi wszysztich katedre, prowincji i rycerstwa klejnotami Heroicznym Męstwem y odwagą, Naywyższemi Honorami a naypierwey Cnotą, Pobożnością y Swiątobliwością] 2 красавіка Ozdobiona 2. [Архіўная машына ] 2 красавіка 2015 г. — Львоў : w drukarni Collegium Lwowskiego Societatis Jesu, 1743. — Т. 4. — 820 с. - С. 279-280. (польск.)