Аляксей Сцяпанавіч Анішчык

Аляксей Сцяпанавіч Анішчык (19 ліпеня 1912, хут. Мондзіна Навагрудскага павета Мінскай губерні, цяпер Навагрудскі раён, Гродзенская вобласць — 31 сакавіка 2007, Вільнюс; Псеўданімы: Андрэй Чэмер; А. Шпак) — мемуарыст, педагог, журналіст, грамадскі дзеяч.

Аляксей Сцяпанавіч Анішчык
Род дзейнасці	журналіст, мемуарыст, педагог, грамадскі дзеяч
Дата нараджэння	19 ліпеня 1912(1912-07-19)
Месца нараджэння	Мондзіна, Навагрудскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	31 сакавіка 2007(2007-03-31) (94 гады)
Месца смерці	Вільнюс, Вільнюскае гарадское самакіраванне, Вільнюскі павет, Літва
Месца пахавання	Свята-Ефрасіннеўскія могілкі
Грамадзянства	Беларусь
Месца працы	Навагрудская настаўніцкая семінарыя[d] За праўду (1944)
Альма-матар	Навагрудская гімназія Універсітэт імя Адама Міцкевіча
Член у	Беларуская Народная Грамада Саюз беларускіх пісьменнікаў

Біяграфія

Скончыў Навагрудскую гімназію і эканамічны факультэт Пазнаньскага ўніверсітэта; магістр эканамічных навук. Працаваў у Катавіцах, кіраваў курсамі для інжынераў і тэхнікаў. У верасні 1939 г. запісаўся ў батальён, які абараняў Варшаву ад немцаў, за што пазней быў узнагароджаны медалём.

Пасля капітуляцыі Польшчы вярнуўся ў Навагрудак, дзе выкладаў у школе беларускую мову і літаратуру. Потым на Беласточчыне быў дырэктарам школы. У 1941 г. выкладчык і загадчык школы ў мястэчку Уселюб Навагрудскага раёна. З 1942 г. выкладчык Навагрудскай беларускай настаўніцкай семінарыі. Публікаваўся ў газеце «За праўду», са студзеня 1944 г. яе рэдактар. У лютым — маі 1944 г. загадчык Навагрудскай друкарні, у маі—чэрвені супрацоўнік сектара радыёперадач Беларускага культурнага цэнтра ў Мінску. Сябар падпольнай Беларускай Народнай Грамады. Удзельнік Другога Усебеларускага кангрэса.

Пры адступленні нямецкіх войск выехаў у Германію. У 1945—1946 гг. жыў у Кракаве, працаваў у газетах. Потым узначаліў ваяводскі аддзел выдавецтва «Czytelnik» у Уроцлаве і Шчэціне.

Арыштаваны савецкімі спецслужбамі ў маі 1948 г.; вывезены ў Мінск. За супрацоўніцтва з немцамі прысуджаны да расстрэлу, замененага 25 гадамі зняволення. Правёў у лагерах Запаляр'я і Мардовіі 14 гадоў. Вызвалены ў 1962 г. Вярнуўся на Радзіму. Працаваў эканамістам у Навагрудскім раёне і ў Лідзе. Потым пераехаў у Літву (Эйшышкі). Жыў у Вільні. Узначальваў суполку віленскіх беларускіх палітвязняў. Пісаў на беларускай, рускай, польскай мовах. Член Саюза беларускіх пісьменнікаў з 2000 г. Падрыхтаваў кнігу мемуараў.

Творы

• Жизнь живым принадлежит: (Стихи). — Вильнюс, 1996.
• За калючым дротам: (Нарысы, вершы). — Вільнюс, 1996.
• Мондзінская балада: Дакументальная аповесць. — Вільня, 1996.
• Наваградская Беларуская Гімназія. — Вільнюс, 1997.

Літаратура

• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
  • Мілаш Л. Аляксею Анішчыку — 90 // Кантакты і дыялогі. 2002, № 5-6.
• У Вільні памёр найстарэйшы беларускі пісьменнік // «Наша Ніва». 2007, 2 сакав.