Бальбіна Світыч-Відацкая
Бальбіна Світыч-Відацкая (31 сакавіка 1901, Магілёў — 28 ліпеня 1972, Ольштын) — польская скульптар і паэтэса.
| Бальбіна Світыч-Відацкая | |
|---|---|
.jpg) | |
| Дата нараджэння | 31 сакавіка 1901 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 28 ліпеня 1972 (71 год) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | паэтка, пісьменніца, скульптарка |
| Месца працы | |
| Вучоба | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзілася ў сям’і Нікадзіма Світыча і Марыі, народжанай Канарскай. У чатыры гады яна засталася сіратой, далей выхоўвалася дзядзькам Уладзіславам Канарскім, які жыў у Варонежы, а пазней доктарам Юзафам Віткоўскім — уладальнікам маёнтка Барысава на Палессі. У 1924 годзе скончыла гімназію ў Брэсце-над-Бугам і пачала вучыцца ў Акадэміі прыгожых мастацтваў у Кракаве, якую скончыла ў 1929 годзе як вучаніца выдатнага скульптара і кракаўскага медальера Канстантыя Ляшчкі.
Пасля яе заканчэння была настаўніцай мастацтва ў гімназіі Марыі Радзевіч ў Кобрыне. На выстаўцы ў Пінску ў 1935 годзе атрымала залаты медаль. Яе знакамітую скульптуру «Палешучка з дзіцем» набылі і падарылі маршалу Юзафу Пілсудскаму на дзень яго імянін. Выстаўляла свае работы таксама ў Брэсце, Кобрыне і Варшаве. Атрымала дзяржаўную стыпендыю для падарожжа ў Італію.
Падчас Другой сусветнай вайны засталася ў Кобрыне, дзе хавала яўрэяў з мясцовага гета.
Пасля 1945 года пасялілася ў Памераніі. Узначальвала аддзел культуры ў Выжыску, потым пераехала ў Брадніцу. Нядоўга прабыла ва Улацлаўку. Таксама нядоўга жыла ў Гіжыцку (1952). У 1954 годзе пасялілася ў Ольштыне, дзе правяла рэшту жыцця.
Памерла ў Ольштыне, пахавана ў Брадніцы. У 1992 годзе на фасадзе будынка цяперашняга рэктарата UWM, побач з месцам, дзе знаходзілася яе майстэрня, была ўстаноўлена памятная дошка з выявай мастачкі і надпісам «Бальбіна Світыч-Відацкая (1901—1972). Сваёй скульптурай яна палюбіла Вармію і Мазуры». У яе гонар названа вуліца ў жылым масіве Пячэва ў Ольштыне.
Мастацкія дасягненні правіць
Яна з’яўляецца аўтарам каля 1000 скульптур. Некалькі з іх знаходзяцца ў Ольштыне[1]. Усяго мела каля 70 персанальных і калектыўных выставак у Польшчы і за мяжой (пасля 1945 года неаднаразова ў Ольштыне, Быдгашчы, а таксама ў Бялградзе, Маскве, Калінінградзе). Яе скульптуры захоўваюцца ў музеях Варшавы, Ольштына, Брэста, Негоціне (былая Югаславія).
Напісала больш за 1000 вершаў, афарызмаў, эпіграм і эротыкаў. Толькі невялікая частка друкавалася ў друку і анталогіях. Уласнай калекцыі ў яе не было. Яна ўдзельнічала ў дзейнасці Таварыства выяўленчых мастакоў і Таварыства аматараў Ольштына, сузаснавальніцай якіх была.
- Скульптуры Бальбіны Світыч-Відацкай
- Помнік Міхалу Кайку ў Элку адкрыты 28 верасня 1958 года да 100-годдзя з дня яго нараджэння. Мадэллю паслужыў сын паэта Адольф Кайка з Ожыша ;
- Баклан у цэнтры фантана ў Картове ў Ольштыне ззаду акадэмічнай кнігарні «Żak».
- скульптуры ў Картаве: «Рыбалка», «Земляробства»;
- скульптурныя партрэты: Тадэвуш Катарбінскі, Эльжбета Баршчэўская, Леон Кручкоўскі, Уладзіслаў Татаркевіч, Бетховен, Горкі, Шапэн, Чайкоўскі, Багуміл Лінка, Войцех Кентшыньскі, Міхал Лянгоўскі, Эмілія Сукертава-Бедравіна, Марыя Зянтара-Малеўская, Уладзіслаў Гэмбік;
- бюсты: Адама Міцкевіча ў парку перад Першым агульнаадукацыйным ліцэям імя Адама Міцкевіча ў Ольштыне, Генрыка Сянкевіча ў Біштынеку, Канстантыя Ільдэфонса Галчыньскага ў Руцяне-Нідзе, Казіміра Букрабы, Марыі Радзевіч, Марыі Пілсудскай, Марыяна Зындрама-Касцялкоўскага, Кардыяна Юзафа Заморскага;
- скульптуры: «Рыба з дзіцем», «Вясна» (у Ольштынскім замкавым парку на р. Лыне).
Зноскі
- ↑ У сталіцы Варміі таксама ёсць некалькі дошак у памяць скульптара
Літаратура правіць
- Jan Chłosta, Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku, Książnica Polska, Olsztyn 1996.