Барыс Іванавіч Сцяпанаў
Барыс Іванавіч Сцяпанаў (28 красавіка 1913, Санкт-Пецярбург — 7 снежня 1987) — беларускі фізік, акадэмік Акадэміі навук БССР (1953), Заслужаны дзеяч навукі БССР (1967), дэпутат Вярхоўнага Савета БССР (1971—1986). Адзін з заснавальнікаў беларускай школы фізікі.
Барыс Іванавіч Сцяпанаў | |
---|---|
Дата нараджэння | 28 красавіка 1913[1] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 7 снежня 1987 (74 гады) |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | фізік |
Навуковая сфера | оптыка |
Месца працы | |
Навуковая ступень | доктар фізіка-матэматычных навук |
Навуковае званне | |
Альма-матар | |
Вядомыя вучні | Павел Андрэевіч Апанасевіч, Анатоль Мікалаевіч Рубінаў, Віктар Паўлавіч Грыбкоўскі, Аляксандр Сяргеевіч Рубанаў і Сяргей Кілін |
Партыя | |
Прэміі | |
Узнагароды |
Біяграфія
правіцьБарыс Сцяпанаў нарадзіўся 28 красавіка 1913 года ў Санкт-Пецярбургу. Бацька быў працоўным[2]. У 1936 годзе скончыў Ленінградскі ўніверсітэт (сённяшняя назва Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт). Яшчэ падчас студэнцтва ў 1934 годзе пачаў працаваць лябарантам у Дзяржаўным аптычным інстытуце (Санкт-Пецярбург). У 1939 годзе абараняе кандыдацкую дысертацыю. У 1939 годзе ўступіў у КПСС.
Удзельнічаў у Другой Сусветнай вайне. У 1953 годзе па прапанове Прэзідыума АН БССР Барыс Сцяпанаў абіраецца акадэмікам беларускай Акадэміі навук і пераяжджае ў Мінск. Ад 1953 да 1978 года быў загадчыкам кафедры фізічнай оптыкі БДУ. У 1971—1986 дэпутат Вярхоўнага Савета БССР.
Навуковая дзейнасць
правіцьДаследаваў спектраскапію, люмінесцэнцыю, квантавую электроніку. Развіў тэорыю анамалій у спектрах двухатамных малекул. Прапанаваў зручныя набліжаныя метады разліку вагальных спектраў складаных арганічных малекул. Пабудаваў квантавамеханічную тэорыю люмінесцэнцыі складаных малекул. Аўтар больш як 350 навуковых прац, у тым ліку 9 манаграфій. Падрыхтаваў 11 дактароў навук, 45 кандыдатаў навук.
Памяць
правіцьУ 1988 годзе Інстытут фізікі НАН Беларусі названы ў гонар Барыса Сцяпанава.
Узнагароды і прэміі
правіць- Дзяржаўная прэмія СССР (1950, 1972, 1982)
- Ордэн «Знак Пашаны» (1952)
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1961, 1983)
- Залаты медаль імя С. І. Вавілава АН СССР (1967)
- Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1971)
- Ордэн Леніна (1973)
- Герой Сацыялістычнай Працы (1973)
- Дзяржаўная прэмія БССР (1976)
- Ордэн Дружбы народаў (1979)
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 14 жніўня 2024.
- ↑ Килин С. Я.. Академик Борис Иванович Степанов (к столетию со дня рождения) (руск.) (3 лютага 2012).
Літаратура
правіць- Болсун А. І. Сцяпа́наў Барыс Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 318. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Сцяпанаў Барыс Іванавіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 695. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
- Килин С. Я. К 110-летию со дня рождения Б. И. Степанова // Журнал прикладной спектроскопии. 2023;90(2):133—134. (руск.)
- Степанов Борис Иванович (руск.) // Часопіс «Изобретатель». № 4 (196) 2016. — С. 46—47.
Спасылкі
правіць- Барыс Іванавіч Сцяпанаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
- Знаменитые физики Белоруссии и России (руск.)
- 110 лет со дня рождения Степанова Бориса Ивановича (1913—1987) // Российскийгосударственный архив в г. Самаре(недаступная спасылка) (руск.)