Барыс Адамавіч Булат
Барыс Адамавіч Булат (24 ліпеня 1912, Тула — 27 сакавіка 1984, Мінск) — камандзір партызанскай брыгады «Уперад» Баранавіцкай і Мінскай абласцей Беларусі. Герой Савецкага Саюза (1944)[1][2].
| Барыс Адамавіч Булат | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэння | 24 ліпеня 1912 | ||||
| Месца нараджэння | |||||
| Дата смерці | 27 сакавіка 1984 (71 год) | ||||
| Месца смерці | |||||
| Месца пахавання | |||||
| Альма-матар | |||||
| Грамадзянства | |||||
| Прыналежнасць | СССР | ||||
| Гады службы | 1933-1944 | ||||
| Званне | маёр | ||||
| Камандаваў | камандзір партызанскай брыгады «Уперад» | ||||
| Бітвы/войны |
|
||||
| Узнагароды і званні |
              |
||||
Біяграфія правіць
Раннія гады правіць
Барыс Адамавіч Булат нарадзіўся 12 ліпеня 1912 года ў г. Тула ў сям’і рускага рабочага. Скончыў 8 класаў школы № 1 Зарэчанскага раёна[3], Булат працаваў манцёрам-тэлеграфістам. У 1933 годзе ўступіў у шэрагі Чырвонай Арміі. У 1936 годзе Булат скончыў Аб’яднаную ваенную школу імя УЦВК РСФСР[2] і часта стаяў у ганаровай варце на Краснай плошчы каля Маўзалея. У 1940 годзе Булат скончыў Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзэ і быў накіраваны для праходжання службы ў Беларускую ваенную акругу[1].
Удзел у Вялікай Айчыннай вайне правіць
На момант пачатку Вялікай Айчыннай вайны Барыс Адамавіч Булат знаходзіўся пад горадам Беластокам. На пяты дзень баявых дзеянняў Булат быў цяжка паранены[2], страціўшы кісць правай рукі і трапіў у палон. Неўзабаве Булату з двума іншымі ваеннапалоннымі ўдалося збегчы з лагера, і ўцекачы вырашылі ўтрох пачаць партызанскія дзеянні[1][2].
Для першай дыверсіі група выкарыстала знойдзеныя снарады ад 45-мм арудзія. Вырабіўшы самаробныя міны, Булат з таварышамі заклалі іх пад масток каля вёскі Азярніца, пусціўшы пад адхон паравоз. Да канца 1941 года група здзяйсняла невялікія дыверсіі і налёты на асобныя дробныя групы фашыстаў, а ў пачатку 1942 года да партызанаў далучыліся мясцовыя жыхары, гатовыя змагацца з немцамі. Камандзірам створанага ў Ліпічанскай пушчы партызанскага атрада абралі Булата[1].
Атрад Булата рэгулярна праводзіў дыверсіі, здзяйсняў налёты і ўступаў у баі з карнымі атрадамі. У канцы лістапада 1942 года карнікі вялікімі сіламі сталі прачэсваць Ліпічанскую пушчу, дзе хаваліся партызаны. Атрад Булата быў адціснуты да зліцця рэк Нёмана і Шчары, і камандзір вырашыў ісці на прарыў у бок Дубароўскага лесу. Было абрана найменш чаканае месца прарыву: праз занятую штабам суперніка вёску Руда Яварская. Партызаны здолелі разграміць штаб і напалі на калону праціўніка, якая накіроўвалася на начлег у вёску Дзераўная[1].
У снежні 1942 года асабісты склад атрада Булата вырас у брыгаду[2], насчитывавщую больш за 500 чалавек. У распараджэнні брыгады знаходзіліся некалькі 45-міліметровых гармат і 122-міліметровая гаўбіца[1].
Увесну 1943-года, дзякуючы скаардынаваным з іншымі партызанскімі злучэннямі дзеянням, атрад Булата прыняў удзел у «рэйкавай вайне» — партызаны ўзрывалі чыгуначныя шляхі на розных участках, пазбаўляючы нямецкія войскі транспартных артэрый. 20 жніўня 1943 года партызанамі была прадпрынятая масавая дыверсійная акцыя, у выніку якой было знішчана вялікая колькасць шляхоў[1].
У канцы 1943 года Булата адклікалі ў Баранавіцкі абкам партыі і прызначылі начальнікам аператыўнага аддзела абласнога цэнтра. Неўзабаве Булат быў адпраўлены ў Налібоцкую пушчу для арганізацыі разрозненых атрадаў у брыгаду. У выніку была сфарміравана партызанская брыгада пад назвай «Уперад», якая паспяхова ажыццяўляла напады на нямецкія гарнізоны і праводзіла дыверсіі[1][2].
У 1944 годзе Барыс Адамавіч Булат атрымаў раненне ў баі і быў эвакуіраваны ў Маскву. У тым жа годзе Барыс Адамовіч звольніўся ў запас[1].
Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 жніўня 1944 года за ўзорнае выкананне заданняў камандавання ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў у тыле праціўніка і праяўленыя пры гэтым мужнасць і гераізм Барысу Адамавічу Булату было прысвоена званне героя Савецкага Саюза з уручэннем Ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка»[1].
Пасля вайны правіць
У перыяд з канца 1944 па 1946 гады Барыс Адамавіч Булат працаваў намеснікам старшыні Мінскага гарсавета, а ў 1947 годзе стаў дырэктарам велазавода. У 1956 годзе Булат скончыў Вышэйшую школу харчовай прамысловасці і з 1951 па 1973 годы працаваў дырэктарам кандытарскай фабрыкі «Камунарка»[1][2].
27 сакавіка 1984 года Барыс Адамавіч Булат сканаў. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках[1].
Памяць правіць
Імем Барыса Адамавіча Булата названы вуліцы ў Лідзе і Дзятлаве[4][5]. Ганаровы грамадзянін Ліды[2].
Зноскі
- ↑ а б в г д е ё ж з і к л Булат Борис Адамович (12-27-2011). Архівавана з першакрыніцы 15 чэрвеня 2012. Праверана 20 ліпеня 2013.
- ↑ а б в г д е ё ж Булат Борис Адамович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 88. — 737 с.
- ↑ История школы № 1(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 верасня 2012. Праверана 12-27-2011.
- ↑ Борис Адамович Булат: годы и память(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 верасня 2012. Праверана 12-27-2011.
- ↑ Улица Булата (12-27-2011). Архівавана з першакрыніцы 7 верасня 2012. Праверана 20 ліпеня 2013.
Спасылкі правіць
- Барыс Адамавіч Булат на сайце «Героі краіны»
- Булат Барыс Адамавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»
- Булат Борис Адамович // Праект «Партизаны Беларуси» (руск.)