Беларускі нацыянальны цэнтр (справа)
«Беларускі нацыянальны цэнтр» (БНЦ) — сфабрыкаваная ў 1933 годзе ДПУ БССР справа «контррэвалюцыйнай, паўстанцкай і шпіёнска-дыверсійнай арганізацыі», частка сталінскіх рэпрэсій у БССР.
Перадумовы правіць
З 1929 года ў БССР прайшло некалькі хваляў рэпрэсій супраць нацыянальнай інтэлігенцыі. У 1930 г. чэкісты сфальсіфікавалі справу «Саюза вызвалення Беларусі», у рамках якой было арыштавана больш за сотню дзеячаў навукі і культуры[1].
У 1931—1932 гг. пракацілася хваля арыштаў сярод працаўнікоў сельскай гаспадаркі, а таксама ўстаноў, якія займаліся распрацоўкай яе розных пытанняў. Узніклі справы «Беларускага філіяла працоўнай сялянскай партыі», «Белтрактарацэнтра», «Ветэрынарных дактароў». Толькі па іх было арыштавана і асуджана звыш 800 чалавек[1].
Вясной-летам 1933 г. пачалася новая хваля рэпрэсій супраць беларускай інтэлігенцыі. АДПУ БССР «выкрыла» падпольную контррэвалюцыйную арганізацыю «Беларуская народная грамада». Па справе праходзіла 68 чалавек, пераважна пісьменнікі, а таксама настаўнікі, студэнты[1].
У 1932 годзе былыя кіраўнікі Беларускай сялянска-работніцкай грамады і «Змагання» ў адпаведнасці з польска-савецкім пагадненнем аб абмене палітзняволенымі прыехалі ў СССР[1]. БСРГ была найбуйнейшай палітычнай сілай беларусаў у Польскай Рэспубліцы. За яе галасавалі многія раёны Заходняй Беларусі. Польскія ўлады зрэагавалі досыць хутка, ужо ў сакавіку забараніўшы БСРГ, а больш за 4000 яе кіраўнікоў і актывістаў былі аддадзены пад суд[1].
У 1930-я гады СССР поўнасцю адмовіўся ад ролі абаронцы правоў беларусаў на тэрыторыі Польшчы, перастаў пратэставаць у сувязі з парушэннямі там правоў нацыянальных меншасцей. Летам 1933 г. ад імя Сталіна палякам было прапанавана «ўзаемна адмовіцца ад раздзьмухвання нацыянальных праблем у абедзвюх краінах»[1].
Адпаведна, знікла патрэба ў тых, хто мог ствараць пагрозу польскаму рэжыму, як у «грамадоўцах», так і ў членах КПЗБ, якія знаходзіліся на тэрыторыі БССР. Да таго ж гэтыя беларускія дзеячы, які мелі досвед парламенцкай дзейнасці і валодалі навыкамі падпольнай барацьбы, успрымаліся савецкімі ўладамі як патэнцыйная пагроза ўжо свайму рэжыму[1].
У пачатку 1930-х гадоў у Крамлі былі спланаваныя шырокамаштабных рэпрэсій супраць эліт нацыянальных рэспублік СССР. У Савецкай Украіне ў 1933 г. былі сфабрыкаваныя справы «Украінскай вайсковай арганізацыі», «Польскай арганізацыі вайсковай», а таксама «Блока ўкраінскіх нацыяналістычных партый»[1]. Раней, у 1930—1931 гадах украінскім прадстаўніцтвам АДПУ СССР была сфабрыкавана аналагічная справа пад назвай «Український національний центр». Маштаб украінскай справы быў меншым, чым у Беларусі: 50 асоб былі прыгавораны да зняволення на тэрмін ад 3-х да 6-ці гадоў. Аднак у 1934—1941 гадах 33 асобы з іх былі зноў арыштаваныя, у тым ліку 21 — прыгавораны да расстрэлу, 12 — атрымалі новыя срокі зняволення і потым загінулі ў ГУЛАГу. Асноўную ролю ў фабрыкацыі справы УНЦ адыграў тагачасны кіраўнік сакрэтна-аператыўнага аддзела ДПУ УССР, будучы наркам НКВД БССР І. Ляплеўскі.
Справа БНЦ правіць
У 1933 годзе чэкісты пачалі распрацоўку агентурнай справы з характэрнай назвай «Закардоннікі». Яна была распачатая супраць заходнебеларускіх нацыянальных дзеячаў, якія знайшлі прытулак ад рэпрэсій з боку Польшчы ў БССР, то-бок вярнуліся з-за кардону. Дзеля выкрыцця іх «варожай» дзейнасці АДПУ сфабрыкавала справу «Беларускага нацыянальнага цэнтра» (БНЦ)[1], якая стала часткай спланаваныя шырокамаштабных рэпрэсій супраць эліт нацыянальных рэспублік СССР[1].
Справа БНЦ фабрыкавался ва ўмовах падрыхтоўкі да XVII з’езда УКП(б), скліканне якога было прызначана на канец студзеня 1934 г. У бравурных рапартах, якія прымаліся напярэдадні з’езда, гучала агрэсіўная рыторыка барацьбы з нацыяналізмам. У снежні 1933 г. пленум ЦК КП (б) Беларусі пастанавіў, што «ў бягучы момант галоўную небяспеку ўяўляе мясцовы нацыяналізм, які змыкаецца з імперыялістычнымі інтэрвентамі»[1].
Аўтарамі гэтай справы былі начальнік сакрэтна-палітычнага аддзела АДПУ БССР Герман Лупекін і начальнік 1-га аддзялення сакрэтна-палітычнага аддзела Якаў Гозін. Агульны нагляд за расследаваннем справы ажыццяўлялі начальнік АДПУ БССР Леанід Закоўскі і яго намеснік Анс Залпетэр[1].
Першыя арышты па справе пачаліся яшчэ ўлетку 1933 г. У жніўні-верасні былі арыштаваны дзеячы, якім пасля прыпішуць кіраўніцтва БНЦ. Адначасова арышты па справе адбываліся на перыферыі[1].
Чэкісты сцвярджалі, што арыштаваныя праніклі ў Савецкую Беларусь па заданні польскай выведкі. Мэтай іх дзейнасці было звяржэнне савецкай улады ў БССР шляхам узброенага паўстання і стварэння Беларускай буржуазна-дэмакратычнай рэспублікі пад пратэктаратам Польшчы[1].
«Практычная контррэвалюцыйная работа», якая прыпісвалася БНЦ, нібыта ахоплівала Беларускую акадэмію навук, Дзяржаўную бібліятэку, Саюз савецкіх пісьменнікаў, Навукова-тэхнічнае выдавецтва, БелТА, Радыёцэнтр, рэдакцыю газеты «Звязда», Белдзяржуніверсітэт, Горацкую сельгасакадэмію, Энергаінстытут, Садова-агародніцкі інстытут, НДІ рыбнай гаспадаркі, Дзяржплан, Наркамат аховы здароўя, Наркамасветы, Наркамсувязі, Наркамат камунальнай гаспадаркі, Саюзбавоўнагандаль, ЦК Міжнароднай арганізацыі дапамогі змагарам рэвалюцыі, Гістпарт пры ЦК КП(б)Б, прадстаўніцтва КПЗБ, выведупраўленне Штаба БВА, гарнізон горада Барысава, 34-ы полк (Старыя Дарогі), 192-гі полк (Орша). Яна быццам бы вялася ў 9 вялікіх гарадах і 25 раёнах БССР[1].
Чэкісты заявілі пра выяўленне ажно 59 паўстанцкіх ячэек, 19 дыверсійных груп, 4 тэрарыстычных груповак, 20 шпіёнскіх рэзідэнтур БНЦ і яго моладзевай арганізацыі ў складзе 47 чалавек. Філіі цэнтра нібыта былі «ліквідаваныя» ў Горках, Беразіне, Гомелі, а таксама Слуцку. Меліся яны нібыта таксама ў Маскве і Ленінградзе[1].
Арыштаваным быў інкрымінаваны ўдзел у «шырока разгалінаванай контррэвалюцыйнай паўстанцкай і шпіёнска-дыверсійнай арганізацыі». Яны быццам бы займаліся падрыхтоўкай паўстання, шпіянажам на карысць Польшчы, арганізацыяй дыверсійна-тэрарыстычных груп і актаў, падрыўной і шкодніцкай працы ў БССР[1].
Фінансаваў і кіраваў цэнтрам нібыта II аддзел польскага Генштаба, які адказваў за контрразведку, праз польскую амбасаду ў Маскве і генеральнае консульства Польшчы ў Менску. Кіраўніцтва БНЦ нібыта атрымала ад палякаў 65 тысяч савецкіх рублёў і 3 тысячы долараў і распрацавала план паўстання ў БССР, якое павінна было пачацца з буйной правакацыі на мяжы і наступнага савецка-польскага ўзброенага канфлікту восенню 1933 г. ці вясной 1934 г[1].
Каардынатарамі дзейнасці «Беларускага нацыянальнага цэнтра» былі «прызначаныя» дырэктар Беларускага дзяржаўнага музея Сымон Рак-Міхайлоўскі, намеснік дырэктара Інстытута мовазнаўства БАН Ігнат Дварчанін і старшыня камісіі па вывучэнні Заходняй Беларусі БАН Пётр Мятла[1].
З былога сакратара БСРГ Максіма Бурсевіча былі выбіты паказанні, што кіраўніцтвам БНЦ быў сфармаваны склад будучага буржуазнага ўрада на чале з Антонам Луцкевічам. Пасаду міністра прамысловасці мусіў заняць Фабіян Акінчыц, поштаў і тэлеграфа — Павел Валошын, транспарту — Флягонт Валынец, асветы — Язэп Гаўрылік, земляробства — Ігнат Дварчанін, унутраных спраў — Пятро Мятла, юстыцыі — Радаслаў Астроўскі, абароны — Сымон Рак-Міхайлоўскі, замежных спраў — Браніслаў Тарашкевіч, а сам Бурсевіч мусіў атрымаць пасаду міністра фінансаў[1].
Справа вялася дзвюма групамі следчых, якія на чэкісцкім жаргоне называліся «літаратарамі» і «забойшчыкамі». «Літаратары» складалі разам з дапытанымі тэксты пратаколаў, а «забойшчыкі» выбівалі подпісы пад імі[1].
Справа аблягчалася тым, што за палітуцекачамі з Польшчы адпачатку вёўся аператыўны нагляд. Праз шматлікіх інфарматараў вяліся іх агентурныя распрацоўкі, праводзілася перлюстрацыя карэспандэнцыі беларускіх дзеячаў, якія працягвалі перапіску са сваякамі і сябрамі ў Заходняй Беларусі[1]. Таксама ў арыштаваных канфіскоўваліся асабістыя рэчы, у тым ліку рукапісы, нататнікі, фотаальбомы, з якіх у справу пераносіліся імёны і адрасы ўяўных саўдзельнікаў[1].
Журналіст газеты «Звязда» Сцяпан Жабінскі, фігурант справы БНЦ, быў сведкам наступнай сцэны[1]:
«Аднойчы, падчас праходкі ў двары, чую крык (пазней даведаўся, што крычаў дэпутат Гаўрылік) „Што вы робіце? Вы з глузду з’ехалі! Вы выконваеце заданне польскай дэфензівы! Тыя не змаглі нас знішчыць, дык вы даканчваеце“.
Яшчэ адзін з фігурантаў, Міхаіл Ганчарык, згадваў, што адбывалася ўвосень 1933 г. у »Амерыканцы"[1]:
«А прывядуць у камеру, і прыходзіцца слухаць гадзінамі крыкі, стогны аб тых здзеках, якія творацца, што трымаюць невінаватых — гэта стукалі ў дзверы, крычалі некаторыя абмененыя з Польшчай былыя паслы польскага сейма. Асабліва гучна і часта крычаў аб гэтым Дварчанін».
Малодшы брат Ігната Дварчаніна, Іларыён, які займаў пасаду намесніка дырэктара паляўнічага запаведніка, быў вымушаны даць абсурднае паказанне пра тое, што ён прыручыў лася і ездзіў на ім на мяжу з Польшчай па інструкцыі[1].
Прысуд правіць
Да канца 1933 г. «расследаванне» справы «Беларускага нацыянальнага цэнтра» было завершана. Сфальсіфікаваная з вялікім размахам і шырокай геаграфіяй ахопу справа складалася з 55 тамоў. Усе арыштаваныя, за невялікім выключэннем, «прызналі сваю віну». Усяго па справе БНЦ праходзіла каля 200 падазраваных, з якіх 97 было выстаўлена абвінавачанне. Амаль усе абвінавачаныя ўнеслі значны ўклад у справу беларускага нацыянальнага адраджэння на тэрыторыі Заходняй Беларусі[1].
Абсалютная большасць асуджаных былі беларусамі, пераважная частка — ураджэнцамі Заходняй Беларусі. Сярод абвінавачаных было пяць жанчын, у тым ліку цяжарная Зоя Грыц[1].
Абвінаваўчы акт сцвярджаў[1]:
"У 1926 г. польскім Генштабам на тэрыторыі Усходняй Польшчы быў створаны контррэвалюцыйны «Польска-Украінска-Беларускі Блок» у складзе трох буйных нацыяналістычных арганізацый («Украінскі Сельроб», «Беларуская сялянска-работніцкая грамада» і «Польская незалежная партыя хлопска») з задачамі актыўнай барацьбы з камуністычным рухам ва Усходняй Польшчы і арганізацыі шырокай паўстанцкай, шпіёнскай і дыверсійна-тэрарыстычнай працы на тэрыторыі Савецкага Саюза.
Паводле задання таго ж 2-га аддзела польскага Генштаба ў мэтах рэалізацыі задач «Блока» па Заходняй Беларусі і БССР у г. Вільня ў 1928 г. быў створаны вядомымі нацыяналістамі Астроўскім і Луцкевічам «Беларускі палітычны цэнтр».
Перакінутыя ў БССР легальна і нелегальна сябры «Палітычнага цэнтра» для практычнага кіраўніцтва контррэвалюцыйнай арганізацыяй стварылі «Беларускі нацыянальны цэнтр»
Па рашэнні судовай калегіі АДПУ ад 9 студзеня 1934 года 26 фігурантаў справы былі прыгавораны да найвышэйшай меры пакарання, 16 — да найвышэйшай меры пакарання з заменай на 10 гадоў папраўчапрацоўных лагераў. У тым ліку расстрэл быў заменены Максіму Бурсевічу, Паўлу Валошыну, Флягонту Валынцу, Язэпу Гаўрыліку, Ігнату Дварчаніну, Пятру Мятле і Сымону Рак-Міхайлоўскаму, якім прыпісвалася кіраўніцтва БНЦ. Але пасля паўторнага асуджэння ўсе яны былі расстраляныя ў 1937—1938 гадах. З астатніх 17-ць былі асуджаны да 10 гадоў папраўча-працоўных лагераў (ППЛ), 5 — да 8 гадоў ППЛ, іншыя — да розных мер пакарання. Тыя фігуранты справы БНЦ, якія засталіся жывымі, былі накіраваныя ў Байкала-Амурскі і Беламора-Балтыйскі лагеры[1].
Ачарненне фігурантаў справы правіць
Упершыню аб раскрыцці «контррэвалюцыйнай нацыяналістычна-шпіёнскай арганізацыі», якой кіравалі былыя палітэмігранты з Заходняй Беларусі, імёны якіх не называліся, было паведамлена толькі 8 снежня 1933 года ў партыйнай газеце «Звязда». Там сцвярджалася, што насамрэч гэта былі здраднікі, закінутыя ў БССР з мэтай «правакацыі і шпіянажу»[1].
У тыя часы АДПУ ў сваёй друкарні выдавала тэндэнцыйна падабраныя вытрымкі з «паказанняў» арыштаваных, здабытых гвалтоўным шляхам. У выглядзе спецыяльнай брашуры, як зусім сакрэтны, гэты матэрыял перадаваўся для азнаямлення высокаадказным камуністам. Партыйныя газеты, часопісы, спецыяльныя выкрывальныя «працы» і кіраўнікі партыі спасылаліся на вытрымкі з паказанняў, не называючы крыніцы, з якіх атрыманы паказанні арыштаваных[1].
Задачай прапаганды было паказаць нацыянальны рух у Беларусі як контррэвалюцыйную, шкодніцкую, шпіёнскую працу беларускіх нацыяналістаў, накіраваную на адлучэнне БССР ад Савецкага Саюза і на стварэнне буржуазнай нацыянальна-дэмакратычнай рэспублікі. Прапаганда не толькі імкнулася скампраметаваць і паказаць у самым агідным выглядзе беларускую інтэлігенцыю і нацыянальных лідараў, але і выкарыстаць розныя выпадкі з прыватнага жыцця і грамадскай дзейнасці, незалежна ад таго, калі і пры якіх абставінах яны здарыліся[1].
Рэабілітацыя правіць
Адразу пасля смерці Сталіна ў 1953—1954 гадах пачаўся працэс рэабілітацыі рэпрэсаваных. Але працэс рэабілітацыі фігурантаў справы «Беларускага нацыянальнага цэнтра» быў няпростым. Правёўшы дадатковае расследаванне ў снежні 1955 годзе, КДБ БССР адзначыў, што крымінальная дзейнасць фігурантаў справы даведзена і яны панеслі справядлівае пакаранне. Аднак вайсковы трыбунал БВА пастанавіў, што справа вывучана недастаткова[1].
Так, з аператыўных матэрыялаў, а таксама пададзеных у 1934—1935 гг. скаргаў Ігната Дварчаніна, Язэпа Гаўрыліка і Максіма Бурсевіча вынікала, што следчая справа былі сфабрыкаваная. Напрыклад, 26 мая 1934 г. Ігнат Дварчанін заявіў, што ніякай праграмы «БНЦ» не існавала і ён склаў яе пасля «настойлівай прапановы» следчага[1].
Падчас паўторнага разгляду, які адбываўся ўжо пасля ХХ з’езда КПСС, на якім быў развянчаны культ Сталіна, у жніўні 1956 г., было ўстаноўлена, што справа была сфабрыкаваная. У прыватнасці, адзначалася, што ўласнаручныя паказанні абвінавачаных былі выкладзеныя абстрактна, агульнымі фразамі, мелі аднолькавы змест, не пацверджаныя рэчавымі доказамі[1].
Вайсковы трыбунал Беларускай Вайсковай Акругі 18 красавіка 1956 г. адмяніў рашэнне калегіі АДПУ ад 9 студзеня 1934 г. у адносінах да ўсіх абвінавачаных па матывах відавочнай непаўнаты расследавання і адсутнасці дастатковых доказаў. Справа была вернута на дадатковае расследаванне[1].
Адначасова былі адменены рашэнні пазасудовых органаў за 1937—1939 гг. Камітэт дзяржаўнай бяспекі пры Савеце Міністраў БССР правёў праверку і дадатковае расследаванне, у выніку якога існаванне «БНЦ» не пацвердзілася[1].
У жніўні—верасні 1956 г. рашэннем вайсковага трыбунала БВА справа «БНЦ» у крымінальным парадку была спынена за адсутнасцю саставу злачынства[1].
Спіс арыштаваных і асуджаных па справе правіць
«Мінскі цэнтр» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Аляхновіч Рыгор | 2 лютага 1901 | в. Міжэвічы Слонімскага пав. | студэнт Вышэйшага педінстытута | 10 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 1934 | |
| Асяненка Ілля | 21 чэрвеня 1894 | в. Ліпнікі Пастаўскага пав. | інструктар 1-га асобага эксплуатацыйнага вузла сувязі, г. Мінск | 27 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 1934 | |
| Бабровіч Лявон | 1904 | в. Мацкі Пастаўскага пав. | старшы навуковы супрацоўнік Камісіі па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 21 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 1934 | |
| Бабровіч Ян | 15 чэрвеня 1902 | в. Параф’янава Вілейскага пав. | Камісія па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 18 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў папраўчапрацоўных лагераў (ППЛ) | ||
| Бобрык Зміцер | снежань 1900 | в. Хатуцічы Ашмянскага пав. | навуковы супрацоўнік БелАН | 1 лістапада 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады высылкі | ||
| Багдановіч Іван | 1887 | мяст. Слабада Дзісенскага пав. | сакратар вучэбнай часткі Беларускага політэхнічнага інстытута | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Багданскі Язэп | жнiвень 1903 | мяст. Радашковічы Вілейскага пав. | старшы навуковы супрацоўнік БелАН | 11 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Бандарэнка Васіль | 1903 | в. Падлужжа Бабруйскага пав. | навуковы супрацоўнік БелАН | 1 лістапада 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады высылкі | ||
| Бантыш Мікалай | сакавiк 1869 | г. Ваpонеж | інструктар Белдзяржспірту, г. Мінск | 25 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Баран (Баранаў) Сяргей | 27 верасня 1892 | в. Віцькі Гродзенскага пав. | студэнт 3 курсу Вышэйшага педінстытута | 25 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Бурсевіч Максім | 9 жніўня 1890 | в. Чамяры Слонімскага пав. | Камісія па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 21 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер АДПУ Карэла-Фінскай АССР | |
| Валошын Павел | 10 ліпеня 1891 | в. Гаркавічы Сакольскага пав. | Адказны сакратар ЦК Міжнароднага таварыства дапамогі барацьбітам рэвалюцыі (МАДР), памочнік дырэктара Дзяржаўнай бібліятэкі | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Валынец Флягонт | 8 студзеня 1879 | г. Вілейка | член калегіі Наркамата камунальнай гаспадаркі БССР | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Васілеўскі Мікола | красавік 1904 | г. Санкт-Пецярбург | мастак рэдакцыі газеты «Калгаснік Белаpусі» | 11 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Верамей Мікалай | 1898 | в. Кавальцы Вілейскага пав. | намеснік дырэктара (рэктара) Беларускага політэхнічнага інстытута (БПІ) | 16 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Вяржбіцкі Аляксандр | 1891 | г. Варшава | загадчык фінаддзела Дзяржмузея | 10 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Галаенка Іван | 1906 | в. Каменка Аршанскага пав. | студэнт БПІ | 1 лістапада 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады высылкі | ||
| Гаўрылік Ванда | 1900 | г. Лодзь | старшы навуковы супрацоўнік БелАН | 11 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ (заменена на ссылку) | ||
| Гаўрылік Язэп | 6 красавіка 1893 | в. Калодчына Вілейскага пав. | загадчык сектара Народнага камісарыята асветы БССР | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Гічан Марыя | 1904 | г. Вільня | аспірантка Мінскага медыцынскага інстытута | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Горбач Іван | 1902 | Вілейскі пав. | шафёр Дартрансу БССР | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | ||
| Грыневіч Антон | 3 мая 1877 | фальв. Іваноўшчына Лепельскага пав. | кампазітар | 6 верасня 1933 | 9 сакавіка 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Грыц Зоя | 31 снежня 1907 | в. Ганчары Лідскага пав. | студэнтка Вышэйшага педінстытута | 25 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Паўночны Чыгуначны лагер | |
| Густыр Ян | 1904 | мяст. Ружаны Слонімскага пав. | навуковы супрацоўнік БелАН; в. а. упаўнаважанага Народнага Камісарыята замежных спраў СССР пры ўрадзе БССР | 29 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Дварчанін Ігнат | 8 чэрвеня 1895 | в. Погіры Слонімскага пав. | в. а. дырэктара Інстытута мовазнаўства БелАН | 16 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Дварчанін Іларыён | сакавік 1898 | в. Погіры Слонімскага пав. | нам. дырэктара Беларускага дзяржаўнага паляўнічага заказніка | 3 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | ||
| Дземідовіч Павел | 1911 (паводле іншых звестак 1912) | г. Дзвінск | выкладчык фізікі БПІ | 31 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Доўнар Іван | 11 верасня 1902 | в. Гаішча Вілейскага пав. | навуковы супрацоўнік Інстытута эканомікі БелАН | 11 верасня 1933 | 19 мая 1934 | 10 гадоў ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Доўнар Сяргей | 28 сакавіка 1907 | в. Гаішча Вілейскага пав. | студэнт БПІ | 15 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Ёда Мікалай | 1907 | в. Бялюнцы Ашмянскага пав. | выкладчык Мінскага медыцынскага інстытута | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Ухта-Пячорскі лагер, Ваpкута-Пячорскі лагер | |
| Жабінскі Сцяпан | 1894 | в. Рудаўка Ваўкавыскага пав. | ЦВК БССР, газета «Звязда» | 1 лістапада 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Журанкова Ваpваpа | 4 снежня 1906 | г. Вільня | машыністка БелАН | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Сібірскі лагер | |
| Капуцкі Андрэй | 1897 | г. Маладзечна | загадчык сектара друку ЦК КП(б)Б | 29 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | ||
| Кахановіч Міхал | 27 верасня 1882 | в. Вялікія Лукі Навагрудскага пав. | каpэктаp друкарні імя Сталіна | 11 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | ||
| Клінцэвіч (Гарбацэвіч) Пётр | ліпень 1903 | мяст. Трабы Ашмянскага пав. | супрацоўнік камісіі па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Коўшык Міхаіл | 1904 | в. Таpасавічы Вілейскага пав. | дырэктар Мінскага тэхнікума харчовай прамысловасці | 12 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Крыткоўскі Прохар | 1904 | мяст. Краснае Вілейскага пав. | навуковы супрацоўнік БелАН | 11 снежня 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады высылкі | ||
| Леванчук Барыс | ліпень 1906 | в. Кубельнікі Гpодзенскага пав. | загадчык масавага сектаpа БелАН | 1 лістапада 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | Байкала-Амурскі лагер | |
| Лістапад Юрка | 7 красавіка 1897 | в. Варкавічы Слуцкага пав. | рахункавод збожжанарыхтоўчага пункта ў г. Ржэў Цвярской вобл. | 28 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | 8 гадоў ППЛ | Байкала-Амурскі лагер | |
| Ліхач Фёдар | 1900 | в. Вострава Слонімскага пав. | выкладчык рабфака БДУ | 11 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Лянцэвіч Цімох | 1902 | в. Кpаснае Лідскага пав. | настаўнік школы, г. Мінск | 8 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Матусевіч Іван | 1910 | в. Турэц Навагрудскага пав. | студэнт БПІ | 21 кастрычніка 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады высылкі | ||
| Нікалаеў-Астравецкі Аляксандр | 1905 | в. Валілы Беластоцкага пав. | загадчык сектаpа міжнароднай інфармацыі газеты «Звязда» | 12 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Пальчэўскі Уладзімір | 25 ліпеня 1906 | в. Бабpы Лідскага пав. | супрацоўнік Мінскага прадстаўніцтва КПЗБ | 12 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Марцінчык Іван | 1903 | в. Кубельнікі Гродзенскага пав. | выкладчык Мінскага аўтадарожнага тэхнікума | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Мацюкевіч Язэп | 26 верасня 1890 | в. Гернікі Слонімскага пав. | намеснік дырэктара Інстытута мовазнаўства БелАН | 31 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Мурашка Мікалай | 1906 | г. Гродна | старшы інжынер па абследаванні хвойных лясоў канторы Дрэўбрыкет, г. Мінск | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | ||
| Муха Юрый | 1905 | мяст. Міp Стаўбцоўскага пав. | дырэктар Сочынскага pайлясгаса, г. Сочы Кpаснадаpскага кpая | 3 верасня 1933 | 9 студзеня
1934 |
10 гадоў ППЛ | ||
| Мятла Аляксандр | 20 сакавіка 1905 | в. Казяны (?) Дзісенскага пав. | выкладчык Політэхнічнага pабфака ў Мінску | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Мятла Пятро | 1890 | в. Кухцінцы Дзісенскага пав. | старшыня камісіі па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Рак-Міхайлоўскі Сымон | 14 красавіка 1885 | в. Максімаўка Вілейскага пав. | дырэктар Беларускага дзяржаўнага музея | 16 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ
расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ |
Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Раманоўскі Іван | 1903 | в. Рагачы (?) Полацкага пав. | настаўнік школы № 5 г. Мінска | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Родзевіч Леапольд | 12 чэрвеня 1895 | фальв. Кур’янаўшчына Вілейскага пав. | Камісія па вывучэнні Заходняй Беларусі пры БелАН | 18 ліпеня 1933 | 9 студзеня 1934 | высылка ў Саратаў | ||
| Раманоўскі Іван | 1903 | в. Рагачы (?) Полацкага пав. | настаўнік школы № 5 г. Мінска | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Рубін Міхаіл | снежань 1906 | г. Вільня | студэнт БПІ | 25 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Рынейскі Анатоль | 21 лютага 1902 | г. Бабруйск | навуковы супрацоўнік Беларускага дзяржаўнага музея | 18 кастрычніка 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Савёнак Лявон | 26 чэрвеня 1897 | в. Вялец Дзісенскага пав. | стыль-pэдактаp Навукова-тэхнічнага выдавецтва | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | Паўночны Чыгуначны лагер | |
| Салагуб Алесь | 18 кастрычніка 1906 | в. Зарудзічы Вілейскага пав. | аспірант Інстытута літаратуры і мастацтва БелАН | 10 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Салагуб Вольга | 1913 | в. Зарудзічы Вілейскага пав. | 2 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | Ваpкута-Пячорскі лагер | ||
| Саланевіч Язэп | 1908 | в. Навасёлкі Гродзенскага пав. | намеснік загадчыка замежнага сектаpа газеты «Звязда» | 11 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | ||
| Салей Анатоль | 1902 | в. Кунцаўшчына Гродзенскага пав. | навуковы супрацоўнік БелАН | 22 снежня 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Сільвановіч Юрый | 17 студзеня 1888 | в. Ляпёнка Ашмянскага пав. | выкладчык Мінскага фінансава-эканамічнага тэхнікума | 10 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Сурага Усевалад | ліпень 1907 | г. Вільня | навуковы супрацоўнік Беларускага аддзялення Інстытута pыбнай гаспадаркі | 12 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Тарасюк Юрый | верасень 1913 | в. Лявонавічы Слонімскага пав. | навукова-тэхнічны супрацоўнік БелАН | 29 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Урбановіч Яўгенія | 1905 | г. Вільня | бухгалтар мінскага аддзялення Саюзбавоўназбыту | 20 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Паўночны Чыгуначны лагер | |
| Шаблоўская Кацярына | 1892 | мяст. Шаpкоўшчына Дзісенскага пав. | загадчыца дзіцячых ясляў у Мінску | 1 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Шалешка Уладзімір | 29 ліпеня 1900 | мяст. Кpынкі Гродзенскага пав. | бухгалтар Пpамкамбіната Заслаўскага РВК | 6 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 193 | |
| Шустар Юлій | 1907 | г. Вільня | выкладчык БПІ | 17 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Шут Іван | 1903 | в. Жукаўка Мінскага пав. | загадчык курсаў у Інстытуце аховы мацярынства і дзяцінства пры БДУ | 31 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер |
«Бярэзінская філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Анцыповіч Андрэй | 1877 | в. Бранавічы Слуцкага пав. Мінскай губ. | настаўнік школы, г. Бярэзіна (Беразіно). | 12 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ умоўна | ||
| Буцько Цімох | 1887 | в. Ёдзічы Гарадзенскага пав. Гарадзенскай губ. | настаўнік школы, г. Бярэзіна. | 12 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Герцэвіч Барыс | май 1902 | г. Адэса | настаўнік 7-гадовай школы, г. Бярэзіна | 11 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 8 гадоў ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Доўнар Язэп | 1896 | в. Нагорнае Слуцкага пав. Мінскай губ. | настаўнік школы, г. Бярэзіна | 12 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Цярэшка Канстанцін | 1892 | в. Максімавічы Ігуменскага пав. Мінскай губ. | эканаміст-планавік Заходняга ўпраўлення ВПУ | 26 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Дрозд Іван | 1907 | мяст. Глыбокае Дзісенскага пав. Віленскай губ. | эканаміст-планавік Бярэзінскага райспажыўсаюза | 17 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Кернажыцкі Мікалай | 1906 | Вялікая Альшанка Бабруйскага пав. Мінскай губ. | настаўнік у школе в. Сяліба Бярэзінскага р-на. | 9 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Мацейчык Аляксей | 12 лютага 1902 | в. Рудаўляны Гродзенскага пав. Гродзенскай губ. | выкладчык школы pабочай моладзі ў г. Чэpвень. | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Пушкарчук Аляксандр | 1893 | в. Закрэўшчына Ігуменскага пав. Мінскай губ. | настаўнік школы ў Бярэзіне | 10 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Ракіта Барыс | 1894 | в. Новае Сяло Ігуменскага пав. Мінскай губ. | настаўнік Навасельскай школы Бярэзінскага р-на, в. Пуцькава. | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ |
«Група паўстанцаў пры Бярэзінскай філіі» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Белабароды Сафрон | 1873 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ, замененыя на 5 гадоў высылкі | ||
| Вусік Дзям’ян | 1886 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Рубяжы Бярэзінскага р-на | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Вусік Яфім | 1896 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Рубяжы Бярэзінскага р-на | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ, замененыя на 5 гадоў высылкі | ||
| Дрозд Аляксандр | 1896 | в. Краснае Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Краснае Бярэзінскага р-на | 26 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Дрозд Макар | 1896 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Краснае Бярэзінскага р-на | 24 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Жабурдзёнак Мікалай | 1907 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Маёўка Бярэзінскага р-на | 24 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ | ||
| Іўчык Ілля | 1895 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Колас Бярэзінскага р-на | 31 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Іўчык Платон | 1886 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Колас Бярэзінскага р-на | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Іўчык Рыгор | 1898 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 26 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Клімовіч Міхаіл | 1872 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 31 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ умоўна | ||
| Красько Сцяпан | 1905 | в. Максімавічы Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Адвага Бярэзінскага р-на | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Свірыд Іван, сын Мікалая | 1890 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 31 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ | ||
| Свірыд Іван, сын Тараса | 1907 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Свірыд Тарас | 1873 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 31 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ, замененыя на 5 гадоў высылкі | ||
| Хількевіч Аляксандр | 1906 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Маёўка Бярэзінскага р-на | 26 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Хількевіч Мікалай | 1908 | в. Пуцькава Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Пуцькава | 26 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ | ||
| Шульжык Уладзімір | 1884 | в. Сухадол Брэсцкага пав. Гродзенскай губ. | памочнік лесніка, г. Бярэзіна | 17 кастрычніка 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Чэрапаў Міхаіл | 1902 | в. Чаравач Ігуменскага пав. Мінскай губ. | аднаасобная гаспадарка ў в. Адвага Бярэзінскага р-на | 30 ліпеня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ |
«Віцебская філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Акулік Алесь | дырэктар Аршанскага педтэхнікума | 26 снежня 1933 | ||||||
| Ёлаб Іван | 1905 | г. Адэса | выкладчык pабочага факультэта Віцебскага электpатэхнічнага інстытута | 13 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Кіган (Кічан) Міканор | 1901 | в. Міжэвічы Слонімскага пав. Гpодзенскай губ. | загадчык Бягомльскага раённага аддзела народнай адукацыі Віцебскай вобл. | 16 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Трубач Іван | 23 лістапада 1880 | Віцебск | выкладчык Віцебскага педагагічнага інстытута | 14 верасня 1933 | 20 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ |
«Гомельская філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Адарыч Яўген | 1905 | в. Дунайчыцы Слуцкага пав. Мінскай губ. | лекар райбальніцы г. Бpагін | 8 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Варкута. Пячорскі, затым Інцінскі лагеры | |
| Макоўскі Яўген | 1907 | г. Вільня | інжынеp-таксатаp Туpаўскага леспpамгаса | 4 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 |
«Філія ў Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі ў Горках» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Антонаў Іван | 1902 | г. Мінск | дацэнт Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі (БСА) у Горках | 10 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ | ||
| Анцыповіч Аляксандр | 1905 | в. Бранавічы Слуцкага пав. Мінскай губ. | навуковы супрацоўнік БСА | 2 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Байкоў Іван | 1900 | г. Смаленск | дацэнт, намеснік дырэктара БСА | 22 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Башкевіч Аляксей | 1889 | в. Дудзічы Ігуменскага пав. Мінскай губ. | выкладчык БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Берзін Аўгуст | 1898 | в. Сілдзібенес (Sildibenes) (?), цяпер Латвія | выкладчык БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Буткевіч Сцяпан | 1889 | в. Гара Сенненскага пав. Магілёўскай губ. | дырэктар (рэктар) БСА | 12 жніўня 1933 | 14 верасня 1933 | 10 гадоў ППЛ | Паўночна-Пячорскі лагер | |
| Вашчавоз Піліп | 1905 | в. Максімаўка Вілейскага пав. Віленскай губ. | выкладчык БСА | 29 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Гарбачоў Савелій | 1889 | в. Ляды Горацкага пав. Магілёўскай губ. | выкладчык БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Горскі Віктар | 1906 | г. Горкі Магілёўскай губ. | выкладчык БСА | 13 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Загорскі Канстанцін | 1902 | г. Смаленск | намеснік дырэктара інтэрната БСА | 13 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Каржанеўскі Сцяпан | 1898 | в. Замошша Слуцкага пав. Мінскай губ. | дацэнт БСА | 23 кастрычніка 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | Байкала-Амурскі лагер | |
| Лапіцкі Міхаіл | 1899 | студэнт БСА | 24 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 3 гады ППЛ | |||
| Малякоў Леанід | 1878 | в. Бунькова Цвяpской губ. | прафесар БСА | 29 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Мяцельскі Васіль | 1901 | мяст. Гpэск Слуцкага пав. Мінскай губ. | дацэнт БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Мячынскі Яўген | 1898 | г. Херсон | старшы навуковы супрацоўнік БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Плятнер Фёдар | 1901 | мяст. Чачэpск Рагачоўскага пав. Магілёўскай губ. | дацэнт БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Пудаў Васіль | 1896 | в. Вялікая Лешчанка (?) Мсціслаўскага пав. Магілёўскай губ. | дацэнт БСА | 11 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Рэга Георгій | 1896 | в. Каpовічы (?) Чавускага пав. Магілёўскай губ. | дацэнт БСА | 29 жніўня 1933 | 14 лістапада 1933 | 10 гадоў ППЛ | ||
| Савельеў Аляксандр | 1891 | в. Загоpанка Чавускага пав. Магілёўскай губ. | дацэнт БСА | 10 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Шліпенбах Андрэй | 1877 | г. Рыга | выкладчык замежных моў БСА | 10 верасня 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Шутаў Фёдар | 1903 | в. Ягоp’ева Манастыpшчынскага пав. Смаленскай губ. | дацэнт БСА | 25 кастрычніка 1933 | 14 лістапада 1933 | 5 гадоў ППЛ |
«Ленінградскае прадстаўніцтва» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Парфіновіч Мікалай | 24 жніўня 1904 | в. Іванаўка Вілейскага пав. Віленскай губ. | студэнт Ленінгpадскага электpатэхнічнага інстытута | 10 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 1934 | |
| Радзюк Віталь | 1905 | г. Коўна | аспірант АН СССР, Ленінград | 5 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 |
«Лошыцка-Смалявіцка-Барысаўская філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ганчарык Міхаіл | 24 лістапада 1899 | в. Кляннік Ігуменскага пав. Мінскай губ. | намеснік дырэктара Інстытута біялогіі БелАН | 14 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Байкала-Амурскі лагер | |
| Грыц Вера | 5 лістапада 1905 | в. Ганчары Лідскага пав. Віленскай губ. | студэнтка Садоваагароднага інстытута (Лошыца) | 26 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 10 гадоў ППЛ | Інцінскі лагер, Паўночна-Пячорскі лагер | |
| Купрэвіч Міхаіл | 1898 | в. Беpазнякі Вілейскага пав. Віленскай губ. | студэнт Садоваагаpоднага інстытута | 23 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл, заменены 10 гадамі ППЛ | Беламорска-Балтыйскі лагер | |
| Рамановіч Канстанцін | 1904 | в. Каменка Аршанскага пав. Магілёўскай губ. | загадчык бібліятэкі Садова-агаpоднага інстытута | 13 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 5 гадоў ППЛ | Далёкаўсходні лагер | |
| Цітовіч Леанід | 9 студзеня 1908 | в. Астраўляны Дзісенскага пав. Віленскай губ. | тэхнічны дырэктар НДІ сельскай гаспадаркі, Смалявічы | 16 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 17 мая 1934 | |
| Южык Яўген | 1896 | в. Вётхава Ашмянскага пав. Віленскай губ. | дырэктар доследнай станцыі Баpысаўскага свінаводчага саўгаса-тэхнікума | 16 жніўня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Янель Кузьма | 1904 | в. Мацкі Вілейскага пав. Віленскай губ. | нам. дырэктара Садова-агароднага інстытута | 23 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл | 21 мая 1934 |
«Магілёўская філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Мазур Рыгор | 1897 | в. Заполле Навагрудскага пав. Гродзенскай губ. | студэнт Магілёўскай паpтшколы | 15 верасня 1933 | 9 студзеня 1934 | 3 гады ППЛ | ||
| Шуцкі Мікалай | 1902 | в. Бабpы Лідскага пав. Віленскай губ. | выкладчык Магілёўскага педагагічнага інстытута | 8 кастрычніка 1933 | 9 студзеня 1934 | расстрэл |
«Слуцкая філія» правіць
| Дата нараджэння | Месца нараджэння | Месца працы | Дата арышту | Дата асуджэння | Прысуд | Дата расстрэлу | Месца адбывання пакарання | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ахрамовіч Васіль | 1890 | г. Слуцк | выкладчык Школы рабочай моладзі ў мяст. Леніна Слуцкага р-на | 19 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Доўбік Ілля | 1896 | в. Чалевічы Слуцкага пав. Мінскай губ. | загадчык Слуцкага РайАНА | 20 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Забродскі Андрэй | 1894 | в. Замошша Слуцкага пав. Мінскай губ. | старшы аграном, МТС г. Слуцк | 10 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Зяньковіч Баляслаў | 1902 | в. Загоp’е Бабруйскага пав. Мінскай губ. | дырэктар школы в. Амговічы Слуцкага раёна Мінскай вобл. | 20 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Кажэкін Васіль | 1908 | в. Шаўнева Горацкага пав. Магілёўскай губ. | начальнік каморніцкай партыі Слуцкага раённага зямельнага аддзела | 10 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Каленчыц Рыгор | 1902 | в. Веpаб’евічы Слуцкага пав. Мінскай губ. | дырэктар Слуцкага педагагічнага тэхнікума | 10 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | Далёкаўсходні лагер | |
| Касцюк Кірыл | 1896 | в. Аксаміты Слуцкага пав. Мінскай губ. | настаўнік слуцкай школы № 3 | 9 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Легачынскі Сцяпан | 1888 | мяст. Бpаслаў Новааляксандраўскага пав. Ковенскай губ. | настаўнік школы № 1 г. Слуцка | 20 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Наркевіч Браніслаў | 1903 | в. Ваpонаўшчына Слуцкага пав. Мінскай губ. | выкладчык Слуцкага педагагічнага тэхнікума | 12 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | |||
| Легачынскі Сцяпан | 1888 | мяст. Бpаслаў Новааляксандраўскага пав. Ковенскай губ. | настаўнік школы № 1 г. Слуцка | 20 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Працкевіч Уладзімір | 1901 | в. Таўкачэвічы Ігуменскага пав. Мінскай губ. | выкладчык педагагічнага тэхнікума ў Слуцку | 20 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Раманенка Віктар | 1905 | г. Беласток | дырэктар Школы рабочай моладзі ў в. Іграева (увайшла цяпер у склад вёскі Працавічы) Слуцкага р-на | 19 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 3 гады высылкі | ||
| Смальгоўскі Майсей | 1913 | в. Дарасіно Слуцкага пав. Мінскай губ. | раённы аграном, г. Слуцк | 10 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | 8 гадоў ППЛ | ||
| Цішчанка Канстанцін | 1893 | в. Алюты Чавускага пав. Магілёўскай губ. | загадчык вучэбнай часткі Слуцкага педагагічнага тэхнікума | 10 лістапада 1933 | 26 снежня 1933 | 5 гадоў ППЛ | ||
| Ярашэвіч Мікалай | 1911 | в. Працавічы (?) Слуцкага пав. Мінскай губ. | рабочы МТС, г. Слуцк | 25 кастрычніка 1933 | 26 снежня 1933 | 10 гадоў ППЛ |
Зноскі
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 454. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1993. — С. 450. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-074-2.
- Адамушка У. І. Палітычныя рэпрэсіі 20 – 50–ых гадоў на Беларусі. — Мн .: Беларусь, 1994. — С. 61–94. — 158 с. — 2 000 экз. — ISBN 985-01-0047-8.
- История имперских отношений. Беларусы и русские. 1772—1991 гг. Дело «Белорусского Национального Центра» (1933 г.) Архівавана 13 лютага 2021.