Брылёўскі скарб

Брылёўскі скарб — адзін з найбольш адметных манетна-рэчавых комплексаў эпохі вікінгаў на тэрыторыі Беларусі. Скарб адлюстроўвае падзеі, якія адбываліся на беларускіх землях у канцы IX стагоддзі: фарміраванне гандлёвых шляхоў, якія злучылі паміж сабой першыя гарады, — цэнтры дзяржаваўтваральных працэсаў, месцы сувязяў паміж прадстаўнікамі розных народаў. Прысутнасць у складзе скарбу арабскіх манет і франкскага мяча паказвае, наколькі шырокімі былі гандлёвыя зносіны нашых продкаў ужо ў тыя далёкія часы.

Гісторыя

Быў знойдзены на Брылёўскім поле каля вёскі Брылі Барысаўскага раёна, вядомым як месца пераправы праз раку Бярэзіну войскаў Напалеона падчас вайны 1812 года. Вясной 2000 г. у пошуках дэталей вайсковага рыштунку і ўзбраення мастак-рэстаўратар Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны Сяргей Захараў у пойме ракі выявіў фрагменты мяча, моцна пашкоджанага карозіяй. Мяркуючы, што да яго ў рукі трапілі дрэнна захаваныя матэрыялы 1812 года, мячу не было нададзена першапачаткова асаблівай увагі, але, калі высветлілася, што знаходка мае значна большы ўзрост, прадоўжыў раскопкі. У 2002 годзе ўзровень вады ў Бярэзіне моцна ўпаў, і з'явілася магчымасць абледваць затопленыя ўчасткі. Знойдзены скарб быў рассыпаны авальнай плямай каля 2-3 м на глыбіні 30-35 см. Асобныя прадметы ў гэтай жа мясцовасці былі пазней выяўлены Валянцінам Рабцэвічам і Алегам Іовым. Паступіў у фонды Нацыянальнага гістарычнага музея Беларусі ў 2003 годзе.

Апісанне

Брылёўскі скарб складаецца з 290 сярэбраных арабскіх манет дырхамаў і іх фрагментаў, фрагментаў шыйнай грыўні, франкскага мяча IX ст. і набору з дзесяці гірак для ўзважвання срэбра. На падставе аналізу манетнай часткі Валянцін Рабцэвіч прыйшоў да высновы, што найстарэйшая манета адчаканена ў 125 г. мусульманскага летазлічэння, што адпавядае 742 ці 743 году нашай эры, а найноўшая, адпаведна, - 890 ці 891 году. Такім чынам, гэта дазваляе датаваць скарб 890 - 892 гг.

Лічыцца, што Брылёўскі скарб быў г.зв. вотыўным дарам — тыповай скандынаўская старажытнагерманская традыцыяй ахвярапрынашэння багам у абмен на дапамогу. Меч пры гэтым звычайна ламаўся ў некалькіх месцах, што рабіла яго непрыдатным для будучага выкарыстання.

Спасылкі

• Выйшаў альбом, прысвечаны Брылёўскаму скарбу Архівавана 13 студзеня 2017.
• Каталог «Брылёўскі скарб»(недаступная спасылка)