Будынак акруговага суда (Магілёў)
Будынак акруговага суда, таксама будынак Ніжняга суда, Урачэбнай управы і архіва — будынак у Магілёве на плошчы Славы, 1. Помнік архітэктуры класіцызму. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэспубліканскага значэння.
| Славутасць | |
| Будынак акруговага суда | |
|---|---|
 | |
| 53°53′42″ пн. ш. 30°19′47″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Магілёў, пл. Савецкая, 1 |
| Архітэктурны стыль | класіцызм |
| Архітэктар | Мікалай Паўлавіч Высоцкі |
| Дата пабудовы | 1778 год |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 512Г000045 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
_(2).jpg)
Пабудаваны ў 1778 годзе на Губернатарскай плошчы (сучасная пл. Савецкая) як будынак ніжняга земскага суда, урачэбнай управы і архіва. У 1883 г. будынак часткова перабудаваны і прыстасаваны пад акруговы суд[1] паводле праекта М. П. Высоцкага[2].
Калі ў час Першай сусветнай вайны ў Магілёве знаходзілася Стаўка Вярхоўнага галоўнакамандуючага, у будынку размяшчалася частка світы Цара і чыны міністэрства двара, знаходзілася ўпраўленне дзяжурнага генерала. Тут размяшчаліся камандзір канвою граф Грабэ-Нікіцін, генерал Д. М. Дубенскі і цырымоніймайстар барон Штакельберг[3].
У ліпені-жніўні 1919 г. у будынку размяшчаўся штаб 16-й арміі, якая ў 1919—1920 гг. вяла на тэрыторыі Беларусі баі супраць войскаў Польскай Рэспублікі. У ліпені 1919 г. членам Рэўваенсавета 16-й арміі прызначаны Р. К. Арджанікідзэ, які некаторы час працаваў у будынку, дзе размяшчаўся штаб[4].
Разбураны ў гады Другой сусветнай вайны. У 1950-я гады адноўлены і пераабсталяваны пад Магілёўскі абласны краязнаўчы музей[1].
У 1975 г. на будынку ўстаноўлена мемарыяльная дошка Рыгору Канстанцінавічу Арджанікідзэ[4].
Архітэктура правіць
.jpg)
Уяўляе сабой мураваны прамавугольны ў плане будынак, які быў падзелены капітальнымі сценамі на тры часткі (для кожнай установы). З боку дваровага фасада кожная з устаноў мела асобны дворык, абнесены мураванай сцяной (не захаваліся). У 1883 г. часткова перабудаваны, надбудаваны трэці паверх, дэкарыраваны галоўны фасад, змененая ўнутраная планіроўка, будынак прыстасаваны пад акруговы суд[1].
Галоўны трохпавярховы (з паўпадвальным паверхам) фасад выходзіць на плошчу. Паверхі падзелены карнізнымі цягамі. У цэнтры галоўнага фасада — уваходны партал, раней існавалі тры асобныя ўваходы, адпаведна фасад быў аздоблены трыма рызалітамі, завершанымі атыкамі з франтонамі. Цэнтральная частка фасада завершана над карнізам прамавугольным прафіляваным атыкам і дэкарыраваная плоскімі пілястрамі па тры паабапал увахода. На першым паверсе пілястры руставаныя, на другім — парныя, на трэцім — гладкія. Падобныя пілястры захаваліся на бакавых частках будынка, абапал першапачатковых уваходаў, і на вуглах фасадаў. Прамавугольныя аконныя праёмы ў простых ліштвах на першым і трэцім паверхах аздобленыя замковым каменем, на другім завершаны праз адно прамавугольнымі сандрыкамі або трохвугольнымі франтонамі. Будынак завершаны тонкапрафіляваным карнізам. Дэкаратыўныя дэталі, як то пілястры, паясы, ліштвы, сандрыкі, вылучаны асобным колерам[1].
Зноскі
- ↑ а б в г Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- ↑ Барановский Г. В. Юбилейный сборник сведений о деятельности бывших воспитанников Института гражданских инженеров (Строительного училища) 1842—1892. с. 70 (руск.)
- ↑ Дубенский Дмитрий Николаевич. Революция, или Как произошел переворот в России. — АСТ, 2017. — 432 с. — ISBN 978-5-17-101779-8.
- ↑ а б Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
Літаратура правіць
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
- Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
- Т. І. Чарняўская. Магілёўскага акруговага суда будынак // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Будынак акруговага суда (Магілёў)- Будынак акруговага суда (Магілёў) на сайце Глобус Беларусі (руск.)
- Будынак акруговага суда (Магілёў) на сайце «Архіварта»
