Буэнавентура Дуруці

Хасэ Буэнавентура Дуруці Думанхэ (ісп.: José Buenaventura Durruti Dumange; 14 ліпеня 1896 — 20 лістапада 1936) — грамадска-палітычны дзеяч Іспаніі, ключавая фігура руху анархістаў да і ў перыяд грамадзянскай вайны 1936—1939 гадоў. Загінуў падчас абароны Мадрыда.

Буэнавентура Дуруці
Дата нараджэння	14 ліпеня 1896(1896-07-14)
Месца нараджэння	Леон, Іспанія
Дата смерці	20 лістапада 1936(1936-11-20) (40 гадоў)
Месца смерці	Мадрыд, Іспанія
Месца пахавання	Манжуікскія могілкі[d] Grave of Buenaventura Durruti[d]
Жонка	Эмільена Марын[d]
Месца працы	Compañía de los caminos de hierro del Norte[d]
Грамадзянства	Іспанія
Бітвы/войны	грамадзянская вайна ў Іспаніі
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Творы ў Вікікрыніцах

Раннія гады

Дуруці нарадзіўся ў горадзе Леон у раёне Санта-Ана. Ён пачаў працаваць у 14 гадоў на чыгуначнай станцыі слесарам і ў прамывачным цэху на шахтах. У 1917 годзе сацыялістычны Усеагульны саюз працоўных абвясціў страйк, актыўным і прыкметным членам якога быў Дуруці. Урад накіраваў армію на падаўленне страйку: было забіта 70 чалавек і паранена больш за 500 рабочых. 2000 страйкоўцаў было пасаджана ў турму без суда і якіх-небудзь законных працэдур. Дуруці быў вымушаны бегчы ў Францыю.

За мяжой да 1920 года Дуруці працаваў у Парыжы механікам на заводах Renault. Затым ён адправіўся ў Барселону і ўступіў у Нацыянальную канфедэрацыю працы. У 1922 годзе разам з Хуанам Гарсіяй Оліверам, Франсіска Аскаса і іншымі анархістамі ён заснаваў групу «Салідарныя» (Los Solidarios). Члены гэтай групы здзейснілі няўдалую спробу выбуху караля Альфонса XIII. У 1923 годзе група арганізавала забойства кардынала ў якасці помсты за забойства Сальвадора Сегуі (актывіста Нацыянальнай канфедэрацыі працы) і экспрапрыяцыю банка ў Хіхоне. Дуруці, Франсіска Аскаса і Олівер беглі ў Аргенціну, а затым у Чылі. Там разам з іншымі анархістамі арганізаваў першую экспрапрыяцыю ў краіне. Налёт меў на мэце дастаць рэсурсы для вызвалення таварышаў, якія знаходзяцца ў турмах Іспаніі. Пасля гэтага Дуруці працягнуў шлях па краінах Еўропы і Лацінскай Амерыкі. У Парыжы адбылася сустрэча з пражываючым там у эміграцыі Нестарам Махно. Тут жа ў 1927 годзе ён падвяргаецца арышту і на працягу некалькіх гадоў высылаецца з шэрагу еўрапейскіх краін. Так, у 1928 годзе Дуруці быў высланы пад канвоем з Германіі. У 1930 годзе ён атрымае дазвол на пражыванне ў Бельгіі, дзе і застаецца на два гады.

Пасля абвяшчэння ў Іспаніі Другой Рэспублікі Дуруці вяртаецца ў краіну 10 лютага 1932 года. Практычна адразу пасля прыбыцця новыя ўлады высылаюць яго ў іспанскую Заходнюю Афрыку. Зноў вярнуцца ў Каталонію дапамагла толькі ўсеагульная забастоўка членаў Нацыянальнай канфедэрацыі працы. Прыбыўшы ў Барселону, Дуруці стаў самым уплывовым актывістам у дзвюх найбуйнейшых анархісцкіх арганізацыях у Іспаніі на той перыяд — у Федэрацыі анархістаў Іберыі і ў Нацыянальнай канфедэрацыі працы. Усё большы ўплыў групы Дуруці прывёў да расколу ў апошняй, у выніку якога ў 1931 годзе з арганізацыі выйшла ўмеранае крыло на чале з Анхелем Пестаньей і пераўтварылася ў Сіндыкалісцкую партыю. Федэрацыя анархістаў Іберыі ўдзельнічала ў паўстанні супраць Другой Рэспублікі ў 1932 і 1933 гадах, у якіх Дуруці прымаў удзел.

У грамадзянскай вайне

Разам з таварышамі Дуруці дапамог скаардынаваць супраціў мецяжу вайскоўцаў на чале з Франсіска Франка, у выніку чаго былі спынены спробы паўстанцаў захапіць Барселону. Удзельнічаў у падаўленні бунту ў складзе сваёй групы «Мы» (раней звалася «Салідарныя»). Падчас бою ў Атаразанскіх казармах быў застрэлены блізкі сябар і таварыш Дуруці Франсіска Паскасіа.

20 ліпеня, калі мяцеж у Барселоне быў ужо канчаткова падаўлены, прэзідэнт Жэнералітата Каталоніі Луіс Кампаніс ініцыяваў стварэнне агульнакаталонскага рэспубліканскага органа. На раённым узроўні Нацыянальная канфедэрацыя працы ўхваліла ўступленне ў гэты орган.

Не жадаючы ўлівацца ва ўладную структуру, Дуруці павёў больш за 3000 узброеных анархістаў (гл. Калона Дуруці) з Барселоны на Сарагосу. Яна была занята войскамі нацыяналістаў, хоць у горадзе сярод насельніцтва былі моцныя анархісцкія настроі. Пасля кароткага, але кровапралітнага бою пры Каспэ (у Арагоне) яны спыніліся пры Піна-дэ-Эбра, адклаўшы штурм Сарагосы. Асноўнай прычынай стабілізацыі лініі фронту на Арагонскім напрамку быў байкот калоны рэспубліканскім і каталонскім урадамі, у выніку якога назіраўся востры недахоп боепрыпасаў.

На адбітай у нацыяналістаў тэрыторыі адбывалася экспрапрыяцыя зямель памешчыкаў і заахвочвалася стварэнне добраахвотных камунальных гаспадарак. Таксама адмянялася прыватная ўласнасць і ў якасці ідэалогіі ўсталёўваўся лібертарны камунізм.

У лістападзе 1936 года Дуруці павёў больш за 1800 апалчэнцаў на Мадрыд, каб дапамагчы абложаным абаронцам горада. Яго саветнікам быў Хаджы-Умар Мамсураў. Дуруці быў смяротна паранены 19 лістапада 1936 года падчас абароны Мадрыда пры нявысветленых абставінах. Ён памёр у часовай аперацыйнай, абсталяванай у будынку былога гатэля Ritz, ва ўзросце 40 гадоў. Цела Дуруці было перавезена праз усю краіну ў Барселону.

Спасылкі

• Дуррути о борьбе против фашизма Архівавана 24 студзеня 2022. // Выбить фашизм: анархистский антифашизм в теории и на практике. / Предисл. В. Тупикина. Под ред. А. Ки. — СПб.: Реноме, 2009. — ISBN 978-5-904045-40-1
• Вспомним Дуррути
• К. Л. Портреты анархистов: Буэнавентура Дуррути Архівавана 8 сакавіка 2016. // Прямое действие № 23, 2003. — С. 22-25.
• Франсиско Пикерас. Манифест «Друзей Дурутти»