Бялянка капусная

Капу́сная бяля́нка, капу́сніца (Pieris brassicae) — матыль з сямейства бялянак.

Бялянка капусная
Самка капусніцы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Papilionoidea Серыя:  Papilioniformes Сямейства:  Бялянкі Падсямейства:  Pierinae Трыба:  Pierini Падтрыба:  Pierina Род:  Pieris Від:  Бялянка капусная
Міжнародная навуковая назва
Pieris brassicae Linnaeus, 1758
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   778274 NCBI   7116 EOL   175000

Апісанне

Крылы шырокія, белыя, пярэднія крылы з чорнымі вугалкамі. Размах крылаў да 6 см. Даўжыня пярэдняга крыла 25-33 мм.

• 

  Pieris brassicae ♂

• 

  Pieris brassicae ♂ △

• 

  Pieris brassicae ♀

• 

  Pieris brassicae ♀ △

Выражаны палавы дымарфізм. У самак ёсць 2 чорныя плямы на кожным пярэднім крыле і булавападобная пляма — на заднім. У самцоў па адной чорнай пляме толькі на кожным з задніх крылаў. Акрамя таго, полавыя адрозненні добра бачныя на сподзе, які ў самак жаўтаваты (асабліва яркі жоўты колер у матылёў другога пакалення).

Дае дзве генерацыі, якія адраджаюцца ў сярэдзіне лета. Маладыя вусені жаўтаватыя, дарослыя жоўта-зялёныя. На целе вусеняў ёсць залозы, выдзяленні якіх небяспечныя, могуць раздражняць скуру чалавека.

Пашырэнне

Арэал вельмі шырокі: Паўночная Афрыка, Еўропа, умераны пояс Азіі на ўсход да Японіі. Мігрантныя асобіны трапляюцца на поўнач ад палярнага круга.

Асаблівасці біялогіі

Жыве ў агародах, садах, на палях, узлесках, палянах, узбочынах дарог. Лёт у маі—жніўні. Найбольш часта сустракаецца паблізу паселішчаў, дзе вырошчваюцца крыжакветныя.

Вусені ў чэрвені верасні, небяспечныя шкоднікі капусты, бручкі, радыскі, рэпы, аб'ядаючць лісце, пакідаючы больш грубыя жылкі. Назіраюцца два пакаленні за год, на поўдні можа з'яўляцца трэцяе пакаленне.

Вусень

Маладыя вусені некаторы час нерухомыя, трымаюцца разам. Затым, распаўзаючыся, пачынаюць саскрабаць мякаць з ніжняга боку ліста, ліняюць 4 разы, стадыя развіцця, у залежнасці ад умоў надвор'я, працягваецца 13-38 дзён. Маладыя вусені аб'ядаюць пераважна ніжні бок лістоў кармавой расліны, а старэйшых узростаў — верхні. Яны выядаюць адтуліны ў лістах і качанах капусты, якія фарміруюцца, забруджваюць іх экскрэментамі. У пошуках пажывы могуць міграваць, засяляючы суседнія ўчасткі.

Поўны цыкл развіцця завяршаецца за 26-73 дзён. Зімуюць кукалкі на раслінных рэштках.

Меры барацьбы

Знішчэнне пустазелля, ручны збор вусеняў. Апырскванне мікрабіялагічнымі прэпаратамі супраць вусеняў малодшага ўзросту.

Літаратура

• Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Энцыклапедыя сельскага гаспадара / Рэдкал. М. А Ткачоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993. — 732 с. — ISBN 5-85700-079-3