Бруна Шульц
Бруна Шульц (польск.: Bruno Schulz; 1892, Драгобыч, Аўстра-Венгрыя — 1942, Драгобыч) — польскі пісьменнік і мастак яўрэйскага паходжання.
| Бруна Шульц | |
|---|---|
| польск.: Bruno Schulz | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 12 ліпеня 1892[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 19 лістапада 1942[1][2][…] (50 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, мастак, літаратурны крытык, рысавальнік, графік |
| Гады творчасці | 1912[3] — 1942[3] |
| Мова твораў | польская |
| Узнагароды |
 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
У 1914—1915 гадах вучыўся жывапісу ў Вене. Потым выкладаў рысаванне ў гімназіі Караля Уладзіслава Ягайла ў Драгобычы.[4]
Падчас 2-й сусветнай вайны, 30 чэрвеня 1941 года Драгобыч акупаваны нацыстамі, якія стварылі драгобыцкага гета. Пад акупацыяй Бруна Шульцу спрыяў гаўптшарфюрэр Фелікс Ландау, у лістападзе 1942 года ён забіў асабістага дантыста іншага афіцэра СС Карла Гюнтэра, які 19 лістапада 1942 года ў помсту застрэліў Бруна Шульца на вуліцы гета, сказаўшы: «ты забіў майго яўрэя — я забіў твайго»[5][6].
Творчасць правіць
Найбольш вядомы аповесцямі ў навелах «Цынамонавыя крамы» (1934) і «Санаторыя пад клепсідрай» (1937).
Уплыў Бруна Шульца на сваю прозу прызнавалі Багуміл Грабал, Даніла Кіш, Філіп Рот, Іаак Башэвіс-Зінгер.
Тэксты Бруна Шульца, у якіх штодзённае жыццё правінцыйнага гарадка робіцца фантастычнай прыпавесцю пра лёс свету, перанесены на тэатральную сцэну («Памерлы клас» Тадэвуша Кантара), экранізаваны («Санаторый пад клепсідрай» Ежы Войцеха Хаса), сталі асновай анімацыйных фільмаў («Вуліца Кракадзілаў» Стывена і Цімаці Куай[7], 1996), музычных твораў (опера Дж. Вулрыча «Вуліца Кракадзілаў»).
У пачатку 2001 года знойдзены фрэскі па матывах казак братоў Грым, зробленыя Шульцам у 1941—1942 гадах для сына гаўптшарфюрэра Фелікса Ландау на яго віле ў Драгобычы.
Прызнанне правіць
У 1938 годзе Польская акадэмія літаратуры ўганаравала Бруна Шульца залатымі Акадэмічнымі лаўрамі.
Нібыта знойдзенай кнізе Шульца «Месія» прысвечаны раман амерыканскай пісьменніцы Сінція Озік «Месія са Стакгольма» (1987), самому Шульцу — раман ізраільскага пісьменніка Давіда Гросмана «Бруна» (1986), аповесць-хроніка Барыса Хазанава «Цудатворац» (1990), раман італьянскага празаік Уга Рыкарэлі «Чалавек на імя, здаецца, Шульц» (1998).
У ЗША заснавана прэмія Бруна Шульца найлепшаму замежнаму аўтару года.
У Драгобычы ёсць музей Бруна Шульца.
У маі 2001 года тры фрэскі па матывах казак братоў Грым былі зняты супрацоўнікамі цэнтра Яд ва-Шэм і нелегальна вывезены з Украіны, астатнія пяць выстаўлены ў Драгобычы і цяпер адна з галоўных славутасцяў горада.[4]
Беларускія пераклады правіць
Паасобныя творы на беларускую пераклаў Сяргей Шупа.
- Цынамонавыя крамы: выбраная проза: [пераклад з польскай] / Бруна Шульц. — Мінск : Выдавец Колас, 2006. — 175 с.
Экранізацыі твораў правіць
- «Санаторый пад клепсідрай» (Sanatorium pod klepsydrą), Польшча, 1973.
Літаратура пра Бруна Шульца правіць
- Надія Степула Бруно Шульц: Епілог життєпису // Художньо-публіцистичний альманах «Єгупець» № 17
- Schulz Bruno: Listy, fragmenty; Wspomnienia o pisarzu /Zebrał i oprac. Jerzy Ficowski. Kraków ; Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984.
- Ficowski Jerzy. Okolice sklepów cynamonowych: szkice, przyczynki, impresje. Kraków Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
- Teatr pamięci Brunona Schulza /Pod red. Jana Ciechowicza, Haliny Kasjaniuk. Gdynia: Władze Miasta, 1993.
- Bruno Schulz in memoriam 1892—1942. Lublin: FIS, 1994.
- Bartosik M. Bruno Schulz jako krytyk. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych «Universitas», 2000.
- Budzyński Wiesław: Schulz pod kluczem. Warszawa: Bertelsmann Media, 2001.
- Mityzacja rzeczywistosci. Bruno Schulz 1892—1942. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2002.
- Bruno Schulz, das Wort und das Bild. Ausstellungskatalog//Lukasz Kossowski, Hrsg. Warschau: Deutsches Poleninstitut, 2003.
- Słownik schulzowski / Оpracowanie i redakcja Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek. Warszawa: Slowo/Obraz/Terytoria, 2003 (Wyd. 2-e — 2006).
- Schulte J.Eine Poetik der Offenbarung. Isaak Babel, Bruno Schulz, Danilo Kis. Wiesbaden: Harrassowitz, 2005.
- Портрет в зеркалах: Бруно Шульц // Иностранная литература, 1996, № 8
- Клех И. Введение в галицийский контекст. О Кафках польских, чешских и русских// Он же. Инцидент с классиком. М.: Новое литературное обозрение, 1998, с.174-178, 190—194
- Бруно Шульц: Библиографический указатель. Москва; Иерусалим, 1998
- Дубин Б. Окраина как основа // Дубин Б. На полях письма: Заметки о стратегиях мысли и слова в XX веке. М.: Emergency Exit, 2005, с.183-187
- Ежи Фицовский. Приготовления к путешествию, или Последний путь Бруно Шульца
- Вера Меньок. Бруно Шульц и его «особенная провинция»
- Фицовский Е. Регионы великой ереси и окрестности. Бруно Шульц и его мифология. Москва; Иерусалим: Мосты культуры/ Гешарим, 2012
Зноскі
- ↑ а б Bruno Schulz // Internet Speculative Fiction Database — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Bruno SCHULZ // NooSFere — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б RKDartists Праверана 5 кастрычніка 2022.
- ↑ а б Helga Hirsch, «Wie haben Sie den Krieg ueberlebt, Herr Schreyer?» — Im Gespraech, Frankfurter Allgemeine Zeitung, 8 Mai 2010, Nr. 106, стр. Z6.
- ↑ Lower, Wendy. Hitler's furies : German women in the Nazi killing fields. — 270 p. — ISBN 978-0-547-86338-2.
- ↑ Eisenstein, Paul. Traumatic encounters : Holocaust representation and the Hegelian subject. — State University of New York Press, 2003. — 236 p. — ISBN 0-7914-5799-0.
- ↑ The thirteenth freak month. The influence of Bruno Schulz on the Brothers Quay
Спасылкі правіць
- Бруна Шульц. Вэб-калекцыя (польск.)
- Падрабязная бібліяграфія Архівавана 29 лістапада 2021. (польск.)
- Жывапіс і графіка Бруна Шульца (польск.)
- Бруна Шульц у бібліятэцы Максіма Машкова (руск.)
- Бруна Шульц у «Журнальном зале» (руск.)
- Шульц, або агульная сістэматыка восені Часопіс «Чайка» (руск.)
- Запіскі пра графіку і прозу Бруна Шульца (руск.)