Валодша

Валодша (ст.-рус.: Володьша; пачатак XII ст. — да 1180) — напэўна, князь ізяслаўльскі (2-я палова XII ст.).

Валодша
Нараджэнне невядома
Смерць не пазней за 1180
Бацька Давыд Усяславіч
Дзеці Андрэй Валодшыч[d] і Брачыслаў Валодшыч[d]

На думку Ф. Успенскага, імя Валодша магло быць як самастойным, так і памяншальнай формай імёнаў з пачаткам на аснову Валод-/Улад- (Волод-)[1]. Самастойнае, напэўна, было б выпадкам вар’іравання асновы «-волод-» родавых імёнаў, як у сучаснай мове Слава→Слаўка ёсць формай ад кожнага імя з асновай -слав-/-слаў-[2]. За памяншальную форму сведчыць гіпакарыстычны суфікс, вядомы, напрыклад, і ў выпадку Святаслаў→Святоша[3]. Утварэнне імя па бацьку ад памяншальнай формы (Володьша→Володьшичь) не супярэчыць тагачаснай практыцы[4].

Упершыню згадваецца Іпацьеўскім летапісам пад 1159 годам[5], калі разам з братам кн. Брачыславам быў у Ізяслаўлі[5], названым іх «отчынай», т.б. бацькоўскім уладаннем. Паводле Васкрасенскага летапісу, у 1159 годзе менскія князі Глебавічы напалі на Ізяслаўль, Валодша трапіў у палон, а Брачыслаў закаваны ў жалеза[5]. У 1160 годзе, падчас паходу полацкага князя Рагвалода-Васіля на Менск, братоў вызвалілі[5].

У 1180 годзе у паходзе на Друцк браў удзел кн. Андрэй Валодшыч (ст.-рус.: Андрѣи Володьшичь), напэўна, сын кн. Валодшы. У тым жа паходзе бралі ўдзел і пляменнікі кн. Андрэя Валодшыча — Ізяслаў і Васілька Брачыславічы. Такім чынам, кн. Валодша меў прынамсі яшчэ аднаго сына — Брачыслава Валодшыча, які асобна крыніцамі не згадваецца.

На думку М. М. Карамзіна, М. П. Пагодзіна, П. М. Строева, А. М. Рапава[5], С. М. Салаўёва[6], М. Баўмгартэна[7] і іншых, кн. Валодша быў сынам полацкага кн. Васількі Святаславіча. Такая генеалогія не адпавядае простаму сведчанню летапіса пра Ізяслаўль як «отчыну» кн. Брачыслава і Валодшы, бо валоданне гэтым ўдзелам кн. Васількам Святаславічам, ці прынамсі кн. Святаславам Усяславічам, супярэчыць крыніцам. Гэта неадпаведнасць у асноўным усведамляецца вышэйназванымі даследчыкамі. Ёсць і іншыя думкі, так М. І. Ермаловіч атаясняе кн. Валодшу з полацкім кн. Вальдэмарам, згаданым у «Хроніцы Лівоніі» Генрыха Латвійскага. Атаясненне М. Ермаловіча, аднак, храналагічна праблемнае, бо кн. Вальдэмар вядомы з 1186 года, калі кн. Валодшы ўжо не было сярод жывых.

Зноскі

  1. ↑ Литвина, Успенский. С. 62, 133—134 прим. 77.
  2. ↑ Литвина, Успенский. С. 62, 133—134 прим. 77.
  3. ↑ Литвина, Успенский. С. 62.
  4. ↑ Литвина, Успенский. С. 132.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Рапов, 1977, с. 63.
  6. ↑ Соловьёв, 1988, С. 502, 503.
  7. ↑ Baumgarten, 1927, C. 33, Табл. VIII. № 32.

ЛітаратураПравіць

  • Рапов О. Княжеские владения на Руси в X — первой половине XIII в.. — М.: Изд-во МГУ, 1977. — 268 с.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Валодша&oldid=3479602"