Томас Вудра Вільсан

Томас Вудра Вільсан, або Уільсан (англ.: Thomas Woodrow Wilson; 28 снежня 1856 — 3 лютага 1924) — дзяржаўны і палітычны дзеяч, 28-ы прэзідэнт ЗША, ініцыятар стварэння Лігі Нацый, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру (1919).

Томас Вудра Вільсан
Thomas Woodrow Wilson
28-ы прэзідэнт ЗША 4 сакавіка 1913 — 4 сакавіка 1921
Віцэ-прэзідэнт	Томас Маршал
Папярэднік	Уільям Тафт
Пераемнік	Уорэн Гардзінг
34-ы губернатар Нью-Джэрсі 17 студзеня 1911 — 1 сакавіка 1913
Папярэднік	Джэймс Філдэр
Пераемнік	Джон Форт
Нараджэнне	28 снежня 1856(1856-12-28)[…] Стантан[d], ЗША
Смерць	3 лютага 1924(1924-02-03)[…] (67 гадоў) Вашынгтон, ЗША
Месца пахавання	Вашынгтонскі кафедральны сабор
Імя пры нараджэнні	англ.: Woodrow Wilson
Бацька	Джозеф Руглз Вільсан[d]
Маці	Джанет Вудра
Жонка	Эдзіт Вільсан і Элен Вільсан
Дзеці	Маргарэт Вудра Вільсан[d], Джэсі Вудра Вільсан[d] і Элеанор Вільсан Макаду[d]
Веравызнанне	прэсвітэрыянства
Партыя	Дэмакратычная партыя ЗША
Член у	Амерыканскае філасофскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі American Historical Association[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Турынская акадэмія навук[d]
Адукацыя	Дэвідсан-каледж[d] (1874) Прынстанскі ўніверсітэт (1879) Універсітэт Джонса Хопкінса (1886) Вірджынскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Дзейнасць	палітык, выкладчык універсітэта, адвакат, навуковы работнік, дзяржаўны дзеяч, палітолаг, юрыст, настаўнік, пісьменнік
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт Уэсліянскі ўніверсітэт[d] Вірджынскі ўніверсітэт Каледж Брын-Мар[d]
Аўтограф
Бітвы	Першая сусветная вайна
Узнагароды	Нобелеўская прэмія міру (1919)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Скончыў Прынстанскі ўніверсітэт (1879), прафесар права і палітычнай эканоміі (1890—1902), рэктар (1902—10) у ім.

Губернатар штата Нью-Джэрсі (1910—12). Двойчы перамагаў на прэзідэнцкіх выбарах ад Дэмакратычнай партыі, 28-ы прэзідэнт ЗША (1913—21).

Адміністрацыя Т. Вільсана ў першыя гады яго прэзідэнцтва правяла шэраг прагрэсіўных рэформ (прыняцце закону аб тарыфах і падаходным падатку, антытрэстаўскага закону, увядзенне 8-гадзіннага працоўнага дня на чыгунцы і інш.). У міжнароднай палітыцы дэклараваў імкненне зрабіць ЗША вядучым абаронцам міру, аднак пры Т. Вільсане ЗША ажыццявілі інтэрвенцыю ў Мексіку, акупіравалі Гаіці і Санта-Дамінга. У І сусветную вайну Т. Вільсан, урад якога да 1917 прытрымліваўся нейтралітэту, спрабаваў ініцыіраваць мірныя перагаворы варагуючых бакоў, у пач. 1917 ён прапанаваў кангрэсу ЗША план усталявання міру шляхам стварэння Лігі Нацый. Пры Т. Вільсане ЗША аб'явілі вайну Германіі (красавік 1917), ажыццявілі інтэрвенцыю ў Савецкую Расію. Т. Вільсан — аўтар праграмы міру з 14 пунктаў (уключала і пункт аб стварэнні Лігі Нацый), актыўны ўдзельнік распрацоўкі і прыняцця Версальскага мірнага дагавора (1919).