Вялікабрытанія ў Першай сусветнай вайне
Першую сусветную вайну Вялікабрытанія прайшла ў складзе ваенна-палітычнага блока Антанта; бесперапынна развіваючыся, краіна дамаглася сваёй мэты, нанёсшы паражэнне блоку Цэнтральных дзяржаў (Германская імперыя, Аўстра-Венгрыя, Асманская імперыя і Балгарскае царства). На працягу вайны Брытанскія узброеныя сілы зведалі сур'ёзную рэарганізацыю, напрыклад, былі створаны Каралеўскія ваенна-паветраныя сілы; колькасць войскаў узрасла. Упершыню ў гісторыі краіны быў праведзены прымусовы прызыў [1]. З пачаткам вайны патрыятычныя пачуцці захліснулі ўсю краіну, сацыяльныя бар'еры паміж грамадскімі класамі эдвардзіянскай Англіі ў гэты перыяд панізіліся[2].
«Імперыі патрэбныя мужчыны!
Аўстралія, Канада, Індыя, Новая Зеландыя
Усе адгукніцеся на кліч.
падтрымліваемы маладымі львамі, стары леў кідае выклік сваім ворагам.
Запісвайцеся на службу сёння.»
Для дасягнення перамогі над ворагам прыйшлося пайсці на істотныя ахвяры. Каб папярэдзіць недахоп працоўных рук і дэфіцыт прадуктаў харчавання, урад распрацаваў шэраг законаў, такіх як закон аб абароне каралеўства, надзяляючы тым самым сябе дадатковымі паўнамоцтвамі па забеспячэнню бяспекі сваіх грамадзян. У працэсе вайны адбылося змяненне стаўлення да яе ўладаў. Ад першаснай палітыкі «бізнэс — як звычайна»[3] і захавання даваеннага статус-кво пры кабінеце Герберта Генры Асквіта [4] прыйшлося адмовіцца на карысць рэжыму татальнай вайны (уздзеяння дзяржавы на ўсе сферы грамадскага жыцця) пры прэм'еры Дэвідзе Лойд Джорджы[5], што ўпершыню назіралася на тэрыторыі Брытаніі. Брытанскія гарады ўпершыню сталі аб'ектамі паветраных бамбардзіровак.
Баявы дух ў грамадстве падтрымліваўся на даволі высокім узроўні, шмат у чым дзякуючы сродкам масавай інфармацыі; газеты ў ваенны час квітнелі [6]. Паспяхова ўкаранялася ўрадавая прапаганда, дзякуючы працы такіх журналістаў як Чарлз Масцерман і газетных выдаўцоў як лорд Бівербрук. Шляхам прыстасавання да дэмаграфічных змяненняў у рабочай сіле, звязаныя з вайной галіны прамысловасці хутка раслі, і вытворчасць павялічылася за кошт найму вялікай колькасці людзей [7]. Акрамя таго, упершыню пачалося масавае прымяненне жаночай працы, што вымусіла парламент у 1918 годзе прыняць закон, які прадаставіў права голасу значнай колькасці жанчын [8].
Падчас вайны Брытанская каралеўская сям’я на чале з Георгам V разарвала сувязі са сваімі германскімі сваякамі і зноў змяніла нямецкае найменне сваёй дынастыі — Саксен-Кобург-Гоцкая — на Віндзорская. Праблемы, якія зведваюцца краінай падчас вайны, сталі перашкодай для выратавання каралеўскіх сваякоў у Расіі, у тым ліку, і Мікалая II. З-за недахопу харчавання і эпідэміі «іспанкі», які ўдарыў па краіне ў 1918 годзе, узрос узровень смяротнасці [9]. Ваенныя страты перавысілі 850 000 чалавек [10]. Таксама лічыцца, што вайна ўзмацніла рост нацыянальнай самасвядомасці ў Канадзе і Аўстраліі, што скончылася, у канчатковым выніку, распадам Брытанскай імперыі. Так, і Аўстралія, і Канада ўжо тады лічылі за лепшае выкарыстоўваць нацыянальную сімволіку на палях бітваў. Аднак, з геаграфічнай пункту гледжання, імперыя дасягнула найвышэйшага росквіту ў выніку падпісання мірных дагавораў [11].
|
Вялікабрытанія ў Першай сусветнай вайне на Вікісховішчы |
|---|
Зноскі
- ↑ Encyclopedia of World War I / S. Tucker; P. Roberts. — 2005. — P. 504.
- ↑ The war and the changing face of British society (англ.)(недаступная спасылка). The National Archives. Архівавана з першакрыніцы 8 снежня 2011. Праверана 10 жніўня 2011.
- ↑ Вадим Серов. Словарь крылатых слов и выражений. М.: «Локид-Пресс» (25 красавіка 2003). Архівавана з першакрыніцы 21 мая 2012. Праверана 5 верасня 2011.
- ↑ Charles Whiting Baker. Government control and operation of industry in Great Britain and the United States during the World War. — 1. — New York, NY: Oxford University Press, 1921. — Р. 21
- ↑ Chris Trueman.. Total War (англ.)(недаступная спасылка). History Learning Site. Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2012. Праверана 10 жніўня 2011.
- ↑ Ian Beckett. The Great War. — Harlow: Pearson Education, 2007. — P. 394 — 395.
- ↑ Ian Beckett. The Great War. — Harlow: Pearson Education, 2007. — P. 341 — 343.
- ↑ Ian Beckett. The Great War. — Harlow: Pearson Education, 2007. — P. 455 — 460.
- ↑ HMSO. Statistics of the Military Effort of the British Empire During the Great War, 1914–1920 Архівавана 30 ліпеня 2012.. — 1922. — P. 237 — 362.
- ↑ Thomas Mitchell. Casualties and Medical Statistics of the Great War. — Battery Press, 1997. — P. 12.
- ↑ Ian Beckett. The Great War. — Harlow: Pearson Education, 2007. — P. 564.
Гл.таксама правіць
Літаратура правіць
- Зайончковский А.М. Первая мировая война. — СПб.: Полигон, 2000. — 878 с. — ISBN 5-89173-082-0.
- Бэзил Лиддел Гарт. 1914. Правда о Первой мировой. — М.: Эксмо, 2009. — 480 с. — 4 300 экз. — ISBN 978-5-699-36036-9.
- История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — в 2-х томах. — М.: Наука, 1975. — 25 500 экз.