Вялікі-Праслаў

Вялікі-Праслаў
	Герб
Краіна	Балгарыя
Рэгіён	Шуменская вобласць
Каардынаты	43°09′31″ пн. ш. 26°49′00″ у. д.HGЯO
Кмет	Рача Рачаў Кажухараў
Ранейшыя назвы	да 1878 — Эскі-Стамбул; да 1993 — Праслаў;
Горад з	1883
Плошча	76,76 км²;
Вышыня цэнтра	92 м
Насельніцтва	▼8 038 чал. (15 чэрвеня 2024);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Тэлефонны код	(+359) 538
Паштовы індэкс	9850
Аўтамабільны код	H
Афіцыйны сайт	bulgaria.domino.bg/velik… (балг.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вялі́кі-Прасла́ў (балг.: Велики Преслав, да 1878 — Эскі-Стамбул) — горад у Балгарыі, у Шуменскай вобласці, на левым беразе ракі Галяма-Камчыя.

Аднайменная сталіца Першага Балгарскага царства з 893 па 971 гады знаходзілася ў 3 км ад сучаснага горада.

Гісторыя

У 3 кіламетрах на поўдзень ад Праслава знаходзяцца разваліны аднайменнага старажытнага горада — сталіцы Першага Балгарскага царства.

Сталіца Першага Балгарскага царства

Візантыйцы штурмуюць Праслаў, хроніка XI стагоддзя, Іаан Скіліца

У 893 годзе пасля звяржэння Уладзіміра Расатэ, новы балгарскі цар Сімяон Вялікі пераносіць сталіцу ў горад Праслаў, якая ў процівагу старой язычніцкай сталіцы Пліска, становіцца цэнтрам хрысціянізацыі Балгарыі.

У 919 годзе на царкоўным саборы ў Праславе была абвешчана аўтакефалія Балгарскай Царквы і ўзвядзенне яе ў ранг патрыярхата.

У 968 годзе горад разам з усёй Балгарыяй, відавочна, акупаваў кіеўскі князь Святаслаў Ігаравіч. Сталіцай Святаслаў зрабіў горад Пераяславец, тоеснасць якога з Праславам не ўсталявана.

У 971 годзе візантыйскія войскі Іаана Цымісхія захопліваюць Праслаў, і Усходняя Балгарыя ўваходзіць у склад імперыі (гл. Руска-візантыйская вайна 970—971 гадоў).

Другое Балгарскае царства

У XI—XII стст., у перыяд візантыйскага валадарства, горад знаходзіўся ў стане заняпаду. Пасля паўстання братоў Пятра і Асеня ўплыў Праслава часткова аднаўляецца. Іван Асень кіраваў краінай з Тырнава, цэнтра паўстання, а яго брат Пётр з Праслава, сімвала аднаўлення Балгарскай дзяржаўнасці. У выніку ў якасці сталіцы канчаткова быў выбраны Тырнава і горад паступова пачаў пусцець. У канцы XIII стагоддзя горад быў канчаткова разбураны татарамі і апошнія жыхары Праслава перасяліліся на новае месца, тэрыторыю сучаснага Праслава.

Насельніцтва

Статыстыка колькасці насельніцтва з 1998 па 2024

Год	Колькасць
1998	10 449	^[2]
1998	10 676	^[2]
1999	10 270	^[3]
1999	10 642	^[3]
2000	10 482	^[4]
2000	10 187	^[4]
2001	10 328	^[5]
2001	10 194	^[5]
2002	10 221	^[6]
2002	10 143	^[6]
2003	10 069	^[7]
2003	10 169	^[7]
2004	10 118	^[8]
2004	9 957	^[8]
2005	9 869	^[9]
2005	10 050	^[9]
2006	9 779	^[10]
2006	10 001	^[10]
2007	9 921	^[11]

Год	Колькасць
2007	9 660	^[11]
2008	9 862	^[12]
2008	9 586	^[12]
2009	9 785	^[13]
2009	9 443	^[13]
2010	9 186	^[14]
2010	9 720	^[14]
2011	9 646	^[15]
2011	9 064	^[15]
2012	8 953	^[16]
2012	9 571	^[16]
2013	8 947	^[17]
2013	9 569	^[17]
2014	8 860	^[18]
2014	9 513	^[18]
2015	8 787	^[19]
2015	9 469	^[19]
2016	8 746	^[20]
2016	9 414	^[20]

Год	Колькасць
2017	8 659	^[21]
2017	9 350	^[21]
2018	8 605	^[22]
2018	9 279	^[22]
2019	8 535	^[23]
2019	9 215	^[23]
2020	9 196	^[24]
2020	8 506	^[24]
2020	9 119	^[25]
2020	8 412	^[25]
2021	9 101	^[26]
2021	8 388	^[26]
2021	9 061	^[27]
2021	8 338	^[27]
2021	9 041	^[28]
2021	8 315	^[28]
2021	8 276	^[29]
2021	9 007	^[29]
2022	8 238	^[30]

Год	Колькасць
2022	8 958	^[30]
2022	8 215	^[31]
2022	8 920	^[31]
2022	8 232	^[32]
2022	8 942	^[32]
2022	8 928	^[33]
2022	8 208	^[33]
2023	8 155	^[34]
2023	8 903	^[34]
2023	8 886	^[35]
2023	8 135	^[35]
2023	8 124	^[36]
2023	8 876	^[36]
2023	8 852	^[37]
2023	8 089	^[37]
2024	8 822	^[38]
2024	8 060	^[38]
2024	8 809	^[1]
2024	8 038	^[1]

Музей Вялікі-Праслаў

З канца XIX стагоддзя ў горадзе праводзяцца рэгулярныя археалагічныя раскопкі. Праслаў складаўся з дзвюх частак — знешняга горада, акружанага каменнай сцяной, вышынёй да 10 метраў і таўшчынёй 3,25 метраў з брамай і вежамі, і ўнутранага горада — комплексу царскіх будынкаў, таксама акружанага каменнай сцяной. Ва ўнутраным горадзе даследаваны руіны палацаў, складзеных з буйных камянёў (у тым ліку Вялікага палаца ці так званай Троннай палаты з рэшткамі калон, пліт з разьбяным раслінным арнаментам і пола з мармуру і парфіра). У вакольным горадзе — рэшткі жылых дамоў, майстэрняў, а таксама так званай Залатой (Круглай) царквы (X стагоддзе) з атрыумам і прытворам, багата ўпрыгожанай мармурам, мазаікамі, паліванымі ўзорнымі керамічнымі пліткамі. У наш час на тэрыторыі старажытнага горада знаходзіцца нацыянальны гісторыка-археалагічны музей Вялікі-Праслаў.

Галерэя

Крыніцы

Спасылкі

[_64a295823e711a72-1] а ^б ^в https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2024_2.txt

[_d1664e06e0402f10-2] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-1998.txt

[_f20c0fe905bcffb8-3] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-1999.txt

[_3e704962cb64245c-4] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2000.txt

[_30e1e80957e07ba8-5] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2001.txt

[_74fba6baa5320bfc-6] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2002.txt

[_79235b32cc3bdc28-7] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2003.txt

[_9e083838371d0484-8] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2004.txt

[_edb3033fe84ed888-9] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2005.txt

[_34c50f6516226814-10] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2006.txt

[_0a4b3ac4edf423b8-11] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2007.txt

[_4814ce86deda86dc-12] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2008.txt

[_d0b155c642d78cb8-13] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2009.txt

[_74d9b497ee135ee4-14] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2010.txt

[_e1edbdc360588d1c-15] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2011.txt

[_c7b313d655bf25a8-16] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2012.txt

[_11da67d03e5391a0-17] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2013.txt

[_eacbcfc00691defc-18] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2014.txt

[_b2fd9be3cedfe834-19] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2015.txt

[_e9ede89989fc6608-20] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2016.txt

[_f4d1285093e9f2e0-21] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2017.txt

[_83f7cdecb152a4f4-22] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2018.txt

[_01cbf62ebcd0df5c-23] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr-2019.txt

[_4b51f8ec07db39ea-24] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2020_2.txt

[_25730d20e1d3c2c4-25] а ^б https://www.grao.bg/tna/tadr2020.txt

[_1db70d7e4a2880e6-26] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2021_2.txt

[_5690b3cfef3e76a0-27] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2021_2.txt

[_8be370a0ce862002-28] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-09-2021_2.txt

[_28fb12e0abd03dda-29] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15.12.2021_2.txt

[_f9d96b4d96bfbee4-30] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2022_2.txt

[_affea4ecd24d2706-31] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2022_2.txt

[_fae3dd950a8adf38-32] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-09-2022_2.txt

[_bef9c1ce145a5978-33] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-12-2022_2.txt

[_d67db48447c714bc-34] а ^б https://grao.bg/tna/t41nm-15-03-2023_2.txt

[_018c93824492b39c-35] а ^б https://grao.bg/tna/isnt41nm-15-06-2023-2.txt

[_b5a37164a41974d8-36] а ^б https://grao.bg/tna/isnt41nm-15-09-2023-2.txt

[_8bba486f9b05dcb6-37] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-12-2023_2.txt

[_680097eb0c18ea70-38] а ^б https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2024_2.txt

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]