Вялікі Лондан (англ.: Greater London) — адміністрацыйная адзінка ў Англіі, звычайна таксама вядомая як Лондан. Складаецца з 32 раёнаў (лонданскіх бора) і Лонданскага Сіці. Быў утвораны ў 1965 годзе з Лонданскага графства і частак іншых суседніх графстваў. Сама назва Вялікі Лондан у розных значэннях існавала да ўтварэння цяперашняй адміністрацыйнай адзінкі.

Вялікі Лондан
англ.: Greater London


Афіцыйныя сімвалы

Герб
Герб

Сцяг
Сцяг
Вялікі Лондан на карце Англіі
Гл. таксама Іншыя графствы Англіі
Статус рэгіён і цырыманіяльнае графства
Краіна Вялікабрытанія
Рэгіён Лондан
Уваходзіць у Англію
Уключае 32 раёны і Лонданскі Сіці
Дата ўтварэння 1 красавіка 1965
Плошча, усяго 1572[1] км² (9-е месца)
Код ONS H
Код NUTS UKI
Дэмаграфія (2012)
Насельніцтва, усяго 8 308 400 (1-е месца)
Шчыльнасць 5285,24/км²
Палітыка
Афіцыйны сайт
Адміністрацыйны падзел
Раёны ЛонданаСіціВэстмінстэрКенсінгтон і ЧэлсіХамерсміт і ФулемУондсуэртЛамбетСаўтуаркТаўэр-ХамлетсХакніІслінгтанКамдэнБрэнтІлінгХаўнслауРычманд-эпон-ТэмсКінгстан-эпон-ТэмсМертанСатанКройданБромліЛуішамГрынвічБексліХаверынгБаркінг і ДагенемРэдбрыджНьюэмУолтэм-ФорэстХарынгіЭнфілдБарнетХарауХілінгдан
Раёны Лондана

1. Лонданскі Сіці
2. Вэстмінстэр
3. Кенсінгтон і Чэлсі
4. Хамерсміт і Фулем
5. Уондсуэрт
6. Ламбет
7. Саўтуарк
8. Таўэр-Хамлетс
9. Хакні
10. Іслінгтан
11. Камдэн
12. Брэнт
13. Ілінг
14. Хаўнслау
15. Рычманд-эпон-Тэмс
16. Кінгстан-эпон-Тэмс
17. Мертан

18. Сатан
19. Кройдан
20. Бромлі
21. Луішам
22. Грынвіч
23. Бекслі
24. Хаверынг
25. Баркінг і Дагенем
26. Рэдбрыдж
27. Ньюэм
28. Уолтэм-Форэст
29. Харынгі
30. Энфілд
31. Барнет
32. Харау
33. Хілінгдан

 Катэгорыя на Вікісховішчы: Greater London

З 1994 года (пад назвай Лондан) таксама з'яўляецца адным з дзевяці рэгіёнаў Англіі і пасля адзінкай першага ўзроўню ў рамках Наменклатуры тэрытарыяльных адзінак для мэт статыстыкі Еўрапейскага Саюза.

Энцыклапедыя Брытаніка вызначае Вялікі Лондан як метрапальнае графства[2], хоць афіцыйна ён гэтага статусу не мае.

Сіці мае асобы палітычны статус і ўзначальваецца лорд-мэрам Лонданскага Сіці. Манарх пакідае за сабой права на стварэнне Лейтэнанцкай камісіі з функцыямі лорд-лейтэнанта.

Гісторыя правіць

Лондан падзелены на Сіці і нашмат буйнейшы Вялікі Лондан. Гэты падзел існуе, паколькі пасля таго, як Лондан вырас і паглынуў шэраг суседніх населеных пунктаў, некалькі праведзеных адміністрацыйных рэформаў не змаглі аб'яднаць Сіці з астатняй сталіцай, і яго ўнікальная палітычная структура захавалася да нашых дзён. Пашырэнне Лондана працягнулася, розныя дамоўленасці, якія прымаюцца з 1855 года, дазволілі яму рэгуляваць усё большую і большую плошчу, пакуль у 1965 годзе не была створана новая адміністрацыйная адзінка — Вялікі Лондан.

Тэрмін Вялікі Лондан выкарыстоўваўся і да 1965 года, пазначаючы тэрыторыю, якая супадала з гарадскім паліцэйскім дыстрыктам (напрыклад, у перапісе 1901 года),[3] гарадскім водным саветам (ухвалена саветам лонданскага графства ў мэтах статыстыкі),[4] лонданскай тэрыторыяй пасажырскага транспарту і плошчай, вызначанай генеральным рэгістратарам як агламерацыя Вялікага Лондана.[5] Паміж 1913 і 1916 гадамі была распрацавана Праграма магістраляў Вялікага Лондана.[6] Самай ранняй формай новай адміністрацыйнай адзінкі быў План рэгіёна Вялікі Лондан, распрацаваны ў 1927 годзе. Тады па плане рэгіён уключаў 4810 км2 і ў ім пражывала 9 мільёнаў чалавек.[4]

Афіцыйнае стварэнне Вялікага Лондана правіць

Вялікі Лондан утвораны ў 1965 годзе шляхам аб'яднання адміністрацыйнага графства Лондан, горада-графства Лонданскі Сіці, большай часткі адміністрацыйнага графства Мідлсекс і частак адміністрацыйных графстваў Кент, Сурэй, Эсэкс і Хартфардшыр у адну асобую адміністрацыйна-тэрытарыяльную адзінку.

Геаграфія правіць

Самы маленькі па плошчы рэгіён Англіі, займае тэрыторыю 1572 км2 і мяжуе на поўначы з рэгіёнам Усходняя Англія, на поўдні з рэгіёнам Паўднёва-Усходняя Англія.

Гарадскія агламерацыі правіць

На тэрыторыі рэгіёна Вялікі Лондан размешчана асноўная частка найбуйнейшай у Англіі гарадской агламерацыі Вялікі Лондан, у якой, паводле даных міністэрства статыстыкі ад 2012 года, пражывае 8 308 400 чалавек [7].

Дэмаграфія правіць

На тэрыторыі Вялікага Лондана паводле даных 2012 года пражывае 8 308 400 чалавек (другое месца сярод рэгіёнаў), пры сярэдняй шчыльнасці насельніцтва 5285,24 чал./км².

Палітыка і адміністрацыйная прылада правіць

 
Адміністрацыя Вялікага Лондана размяшчаецца ў London City Hall
 
Лагатып адміністрацыі Вялікага Лондана

Улада і мясцовае самакіраванне правіць

Адміністрацыя Вялікага Лондана (Greater London Authority) створана 3 ліпеня 2000 года (замест скасаванага ў 1986 годзе Савета Вялікага Лондана) і забяспечвае падтрымку ў працы Мэру Лондана і яго камандзе, а таксама Лонданская асамблеі ў прадстаўленні інтарэсаў жыхароў Лондана. У адрозненне ад выбарнай пасады Мэра і выбарнай Асамблеі, Адміністрацыя Вялікага Лондана з'яўляецца органам, які дзейнічае ўвесь час[8].

Мэр Лондана выбіраецца жыхарамі Вялікага Лондана шляхам прамога галасавання. 6 мая 2008 года другім Мэрам Лондана стаў Барыс Джонсан, які нарадзіўся ў 1964 годзе ў Нью-Ёрку (ЗША), член кансерватыўнай партыі Вялікабрытаніі[9].

Асамблея Лондана складаецца з 25 членаў:

  • 14 членаў Асамблеі — па адным ад кожнай з 14 выбарчых акруг Вялікага Лондана
  • 11 членаў Асамблеі — ад кожнай з партый, прапарцыйна набраным галасам ва ўсялонданскім галасаванні, партыя павінна набраць не менш за 5 % галасоў

У выніку апошніх выбараў, 12 членаў Асамблеі — прадстаўнікі лейбарысцкай партыі[10]

Раёны Лондана правіць

Вялікі Лондан складаецца з 32 адміністрацыйных адзінак, званых бора (у спісе са 2 па 33) і цырыманіяльнага графства Лонданскі Сіці (першае ў спісе). 12 бора і Сіці ўтвараюць Унутраны Лондан (англ.: Inner London), астатнія 20 — Знешні Лондан (англ.: Outer London). Сіці не з'яўляецца бора, гэта адміністрацыйная адзінка з асобым статусам «Sui generis».

У спісе ў дужках пазначаны даныя пра насельніцтва паводле перапісу 2011 года[11].

  1. Лонданскі Сіці (7 375)
    (не з'яўляецца бора)
  2. Вэстмінстэр (219 600)
  3. Кенсінгтон і Чэлсі (158 300)
  4. Хамерсміт і Фулем (182 400)
  5. Уондсуэрт (307 700)
  6. Ламбет (304 500)
  7. Саўтуарк (288 700)
  8. Таўэр-Хамлетс (256 000)
  9. Хакні (247 200)
  10. Іслінгтан (206 300)
  11. Камдэн (220 100)
  12. Брэнт (312 200)
  13. Ілінг (339 300)
  14. Хаўнслау (254 900)
  15. Рычманд-эпон-Тэмс (187 500)
  16. Кінгстан-эпон-Тэмс (160 400)
  1. Мертан (200 500)
  2. Сатан (191 100)
  3. Кройдан (364 800)
  4. Бромлі (310 600)
  5. Луішам (276 900)
  6. Грынвіч (255 500)
  7. Бекслі (232 800)
  8. Хаверынг (237 900)
  9. Баркінг і Дагенем (187 000)
  10. Рэдбрыдж (281 400)
  11. Ньюэм (310 500)
  12. Уолтэм-Форэст (259 700)
  13. Харынгей (255 500)
  14. Энфілд (313 900)
  15. Барнет (357 500)
  16. Харау (240 500)
  17. Хілінгдан (275 500)
 СіціВэстмінстэрКенсінгтон і ЧэлсіХамерсміт і ФулемУондсуэртЛамбетСаўтуаркТаўэр-ХамлетсХакніІслінгтанКамдэнБрэнтІлінгХаўнслауРычманд-эпон-ТэмсКінгстан-эпон-ТэмсМертанСатанКройданБромліЛуішамГрынвічБексліХаверынгБаркінг і ДагенемРэдбрыджНьюэмУолтэм-ФорэстХарынгіЭнфілдБарнетХарауХілінгдан
Раёны Лондана

Статус Сіці:

Цырыманіяльныя функцыі правіць

Цырыманіяльныя функцыі ў рэгіёне падзелены паміж двума цырыманіяльнымі графствамі — Вялікі Лондан і Лонданскі Сіці. Прадстаўнікамі манарха ў гэтых цырыманіяльных графствах з'яўляюцца Лорд-лейтэнант Вялікага Лондана[15] і Яе Вялікасці Лейтэнанцкая камісія ў Лонданскім Сіці, якую ўзначальвае Лорд-мэр Лонданскага Сіці[16][17].

Гарады-пабрацімы правіць

Краіна горад Краіна / Раён / Рэгіён / Акруга Дата
  Кітай Пекін Пекінскі муніцыпалітэт 2006[18]
  Францыя Парыж Іль-дэ-Франс
  Германія Берлін Берлін 2000
  Расія Масква Горад федэральнага значэння Масква 1561
  Злучаныя Штаты Нью-Ёрк Нью-Ёрк 2001[19]
  Японія Токіа Токіа 2005

Гл. таксама правіць

Заўвагі правіць

  1. Greater London - Overview (англ.). STEMNET. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2012. Праверана 20 снежня 2011.
  2. Greater London
  3. Vision of Britain -Перапіс 1901 года: Папярэдняя справаздача
  4. а б Young, K. & Garside, P., Metropolitan London: Politics and Urban Change, (1982)
  5. Westergaard, J., The Structure of Greater London, London: Aspects of Change, (1961)
  6. The Motorway Archive — The origins of the London Orbital Motorway (M25) Архівавана 20 ліпеня 2009 года.
  7. 2011 Census, Population and Household Estimates for the United Kingdom: (2011 Census: QS211EW Ethnic group (detailed), wards in England and Wales (ZIP 7239Kb))
  8. Адміністрацыя Вялікага Лондана Архівавана 26 лістапада 2010.
  9. Барыс Джонсан на сайце Адміністрацыі Вялікага Лондана Архівавана 26 лістапада 2010.
  10. Склад Лонданскай Асамблеі Архівавана 26 лістапада 2010.
  11. "Table 8a Mid-2011 Population Estimates: Selected age groups for local authorities in England and Wales; estimated resident population;" (англ.) Перапіс насельніцтва Англіі і Уэльса, 2011 год, ONS
  12. Гісторыя мясцовага самакіравання Лонданскага Сіці Архівавана 19 верасня 2010.
  13. Гісторыя Лорд-Мэрства Лонданскага сіці Архівавана 28 верасня 2011.
  14. Гісторыя Лорд-Мэрства ў Вэстмінстэры Архівавана 13 жніўня 2012.
  15. Лорд-лейтэнант Вялікага Лондана
  16. Не варта блытаць з мэрам Лондана
  17. Функцыі Лорд-мэра Лонданскага Сіці Архівавана 28 кастрычніка 2012.
  18. "Beijing, London to be sister cities", China Daily, 11 April 2006. Retrieved on 6 June 2006.
  19. Sister City — London(недаступная спасылка). nyc.gov. Архівавана з першакрыніцы 14 студзеня 2007. Праверана 3 лютага 2007.

Спасылкі правіць