ГАВАНА (ісп.: La Habana [aβana], цалкам San Cristóbal de La Habana) — сталіца Рэспублікі Куба, палітычны, эканамічны і культурны цэнтр краіны, адміністрацыйны цэнтр правінцыі Гавана. Плошча вялікай Гаваны складае 724 км², горад падзелены на 6 адміністрацыйных раёнаў.

Горад
Гавана
La Habana
Герб[d] Сцяг
Герб[d] Сцяг
Краіна
Каардынаты
Кіраўнік
Заснаваны
1515
Першая згадка
Плошча
721 км²
Вышыня цэнтра
59 м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
2,35 млн. чалавек (2006)
Шчыльнасць
3053 чал./км²
Часавы пояс
Тэлефонны код
(+53) 7
Паштовыя індэксы
10xxx-19xxx
Афіцыйны сайт
lahabana.com (ісп.)
Гавана на карце Кубы
Гавана (Куба)
Гавана
Гавана (Куба)
Гавана

Прыродныя ўмовы правіць

Гавана знаходзіцца на паўночным захадзе вострава Куба, на беразе Мексіканскага заліва Карыбскага мора. Горад раскінуўся ў маляўнічым месцы паблізу бухт Гавана і Сан-Лісаро. Прыродныя ўмовы фармуюцца пад уплывам трапічнага мусоннага клімату. У студзені сярэдняя тэмпература паветра складае +25 градусаў, у ліпені каля 29. Сухі сезон доўжыцца з лістапада па красавік, а з мая па кастрычнік выпадаюць багатыя дажджы. Сярэднегадавая норма дажджоў складае прыкладна 1500 мм.

Натуральная расліннасць прадстаўлена рознымі відамі пальмаў, пасіфлорай, цытрусавымі, таполяй, сандалавым дрэвам і інш.

Прыбярэжныя воды Гаваны багатыя рыбай. Усяго тут звыш 700 відаў рыб і малюскаў.

Насельніцтва, мова, веравызнанне правіць

У Гаване — каля 2,5 млн чалавек. Доля сталіцы ў агульнай колькасці насельніцтва Кубы — 21 %. Каля сямі з дзесяці жыхароў сталіцы з’яўляюцца нашчадкамі іспанскіх перасяленцаў. Астатнія маюць змяшанае афрыкана-іспанскае або азіяцкае паходжанне. Дзяржаўны мова — іспанская. Больш за палову вернікаў Гаваны вызнаюць каталіцтва, частка жыхароў горада прытрымліваецца сінкрэтычных вераванняў, якія ўзніклі на аснове змешвання хрысціянства і шэрагу афрыканскіх паганскіх культаў.

Гісторыя горада правіць

Гавану заснавалі іспанскія пасяленцы ў 1515 годзе. Да заваёвы іспанцамі на гэтым месцы жылі індзейцы (у прыватнасці сібанеі і таіна), аднак жорсткі прыгнёт каланізатараў, хваробы і голад прывялі да амаль поўнага знішчэння карэннага насельніцтва. Недахоп працоўнай сілы ў горадзе іспанскія заваёўнікі дапаўнялі неграмі-рабамі, якія ўжо ў пачатку XVII стагоддзя былі значнай часткай насельніцтва Гаваны.

У канцы XVI стагоддзя Гавана стала адміністрацыйным цэнтрам іспанскай калоніі вострава Куба, які атрымаў да таго часу статус генерал-капітанства. З канца XVI стагоддзя ён быў галоўным фарпостам Іспаніі на Антыльскіх астравах і перавалачнай базай для адпраўкі ў Іспанію нарабаванага ў Амерыцы золата. У 1728 годзе ў горадзе быў заснаваны ўніверсітэт.

У 1762 горад захапілі войскі брытанскай арміі, аднак вайна працягвалася нядоўга, і захопнікі пакінулі Гавану ўжо ў 1763 годзе. Да канца XIX стагоддзя Гавана стала цэнтрам вызваленчага руху супраць улады іспанскіх каланізатараў, а ў лютым 1895 года ў горадзе ўспыхнула рэвалюцыя, а затым «народна-вызваленчая» вайна, якая ахапіла ўсю краіну.

У верасні 1895 года ў Гаване была абвешчаная незалежнасць Кубы ад Іспаніі. У 1898 годзе іспанскі ўрад прызнаў самастойнасць Кубы, аднак пакінуў за сабой права прызначаць генерал-губернатара. У тым жа годзе ў канфлікт паміж Іспаніяй і кубінскімі рэспубліканцамі ўмяшаліся ЗША, якія абвясцілі вайну Іспаніі. У 1898, у часы ваенных дзеянняў паміж Іспаніяй і ЗША, у Гавану ўварваліся амерыканскія войскі, заняўшы горад і блакаваўшы прыбярэжныя раёны вострава. Амерыканскі акупацыйны рэжым працягваўся ў Гаване да 1902 года.

У 1902 годзе, калі вызваленая Куба атрымала незалежнасць і на яе тэрыторыі была ўведзена рэспубліканская форма праўлення, Гавану абвясцілі сталіцай зноў утворанай Рэспублікі Кубы.

Культурнае значэнне правіць

Гавана з’яўляецца адной з самых прыгожых астраўных сталіц свету. Стары цэнтр горада да гэтага часу захоўвае сваё самабытнае каланіяльнае аблічча. Тут маецца шэраг старадаўніх архітэктурных помнікаў, якія прадстаўляюць немалую гістарычную каштоўнасць. У 1984 г. славутасці сталіцы былі ўнесены ў Спіс сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА. Сярод іх варта асоба вылучыць крэпасць Ла-Фуэрса (1583), манастыр Санта-Клара (1644 г.), сабор Беззаганнага Зачацця (1656), гарадскую Ратушу (1792 г.), кафедральную плошчу з саборам, які быў пабудаваны ў XVIII ст.

У цэнтры размешчана плошча з мемарыяльным комплексам імя Хасэ Марці. Адзін з галоўных архітэктурных помнікаў — бульвар Прада, дамы пабудаваныя ў стараіспанскім стылі. Тут размешчаны будынак Нацыянальнага Капітолія, пабудаванага ў 1920-х гг. на ўзор будынка ў Вашынгтоне, а таксама Вялікі тэатр Гаваны.

У Гаване размешчана і некалькі музеяў: Нацыянальны, каланіяльны, Музей антрапалогіі, Музей керамікі, экспазіцыя якога знаходзіцца ў замку Касціла-дэ-ла-Рэал-Фуэрса, Напалеонаўскі музей (змяшчае выдатную калекцыю экспанатаў, якія адносяцца да перыяду 1789—1815 гг.), Музей дэкаратыўнага мастацтва, этналагічны музей, Музей Рэвалюцыі. Найбольш вядомы Нацыянальны музей, у якім захоўваюцца калекцыі твораў мастацтва мінулых стагоддзяў (у тым ліку і перыяду Антычнасці) і сучаснасці. Уяўляюць цікавасць і музей барацьбы з непісьменнасцю, Музей горада Гаваны, Дом-музей Эрнеста Хэмінгуэя, гістарычны музей Гуанабакоа, дзе сабраны экспанаты афра-кубінскіх традыцыйных рытуалаў.

У апошнія гады праводзіліся работы па рэстаўрацыі архітэктурных помнікаў горада. Мэтай рэстаўратараў з’яўлялася аднаўленне першапачатковага аблічча старадаўніх твораў дойлідства і скульптуры. Велізарнае культурнае значэнне для сталіцы мела рэстаўрацыя збудаванняў на Старой плошчы Гаваны.

Вядучай вышэйшай навучальнай установай горада з’яўляецца Гаванскі ўніверсітэт. З 1962 г. у Гаване працуе Акадэмія навук Кубы, навукова-даследчыя работы фінансуюцца дзяржавай.

Гавана на ўвесь свет знакамітая сваімі шумнымі і шматлюднымі святамі, фестывалямі і кірмашамі, у лютым у горадзе праходзяць маляўнічы карнавал і Міжнародны фестываль Джаза. У снежні ў сталіцы праходзіць штогадовы Фестываль лацінаамерыканскага кіно, а 1 студзеня Гавана адзначае нацыянальнае свята — Дзень Рэвалюцыі, які суправаджаецца святочнымі мерапрыемствамі, выступамі музыкантаў і танцораў.

Горад мае 2 аэрапорты — Міжнародны аэрапорт Хасэ Марці, які з’яўляецца галоўнымі паветранымі варотамі Кубы і Аэрапорт Плая Баракоа, які выкарыстоўваецца толькі для ўнутраных рэйсаў.