Галаваногія

	Галаваногія
	; Ілюстрацыя з кнігі «Kunstformen der Natur» Эрнста Гекеля (1904).
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Першаснаротыя
Надтып:	Спіральныя
Тып:	Малюскі
Клас:	Галаваногія
Міжнародная навуковая назва
	Cephalopoda Cuvier, 1797
Падкласы
	† Ammonoidea; Nautiloidea; Coleoidea;
ITIS	82326
NCBI	6605
EOL	2312
FW	12315

Галаваногія, або цэфалаподы (Cephalopoda, ад стар.-грэч. Κεφαλή «галава» і стар-грэч. Πούς «нага») — клас найбольш высокаарганізаваных марскіх малюскаў.

Характарызуецца двухбаковай сіметрыяй і 8 ці 10 шчупальцамі вакол галавы, што развіліся з «нагі» малюскаў. Галавоногія маюць найбольш дасканалую з беспазваночных крывяносную сістэму і найбольш развітую нервовую сістэму. Вядома звыш 650 сучасных відаў (выкапнёвых відаў налічваюць каля 11 тыс.). Найбольш вядомыя васьміногі, кальмары, каракаціцы.

Апісанне

Даўжыня цела ад 1 см да 18 м (разам са шчупальцамі). Галава і вочы вялікія. Вакол рота 8 або 10 шчупальцаў («рук»), якія з'яўляюцца часткай змененай і перамешчанай на галаву нагі (адсюль назва). Канечнасці з прысоскамі. Тулава ўкрыта мантыяй. Каля шчылінападобнага ўваходу ў мантыйную поласць ёсць мускульны орган — канічная лейка — відазмененая частка нагі. Вада з мантыйнай поласці з сілай выкідваецца праз лейку, і малюскі рухаюцца па прынцыпе ракеты заднім канцом цела наперад. Ракавіна рэдукаваная або адсутнічае (за выключэннем караблікаў).

Пашырэнне

Пашыраны пераважна ў трапічных і субтрапічных морах і акіянах, трапляюцца таксама ва ўмераных і палярньгх водах. Жывуць паблізу берагоў і на вялікіх глыбінях каля дна, сярод камянёў, скал і водарасцей, у тоўшчы вады.

Асаблівасці біялогіі

Драпежнікі, бента- і планктафагі.

Раздзельналолыя. 3 дапамогай своеасабліва змененай рухі (гектакатыля) самец пераносіць капсулы (сперматафоры) з палавымі прадуктамі ў мантыйную поласць самкі. Звычайна размнажаюцца раз у жыцці, потым гінуць. Яйцы вялікія, самка прымацоўвае іх да падводных прадметаў.

Ёсць чарнільны мяшок, здольны хутка мяняць афарбоўку цела (ахоўная рэакцыя). Часта маюць органы свячэння.

Промысел

Аб'екты промыслу. Фармацэўтычная сыравіна.

Літаратура

Галаваногія малюскі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).