Галічы

Галічы
Краіна	Беларусь
Вобласць	Магілёўская
Раён	Клімавіцкі
Сельсавет	Мілаславіцкі
Каардынаты	53°34′47″ пн. ш. 32°19′51″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1604
Вышыня цэнтра	201 м
Насельніцтва	141 чалавек (2020)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 2244
Аўтамабільны код	6
СААТА	7228808011
	Галічы на Вікісховішчы

Га́лічы^[2] (трансліт.: Haličy, руск.: Галичи) — вёска ў Клімавіцкім раёне Магілёўскай вобласці. Уваходзіць у склад Мілаславіцкага сельсавета.

Геаграфія правіць

Знаходзіцца на рацэ Сураў, за 28 км на ўсход ад Клімавічаў, за 21 км ад чыгуначнай станцыі Шасцёраўка, на аўтамабільнай дарозе Клімавічы — Галічы. Каля вёскі — найвышэйшы пункт раёна — 211.7 м.

Гісторыя правіць

Упамінаецца ў крыніцах у 1604 годзе як сяло Чыста Поле-Галічы ў Крычаўскай воласці Вялікага Княства Літоўскага, дзяржаўная ўласнасць^[3]. У 1737 годзе згадваецца царква.

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе Галічы ўвайшлі ў склад Клімавіцкага павета Магілёўскай губерні Расійскай імперыі як памешчыкае ўладанне. Сяло моцна пацярпела ў час французска-рускай вайны 1812 года — ацалеў толькі 1 двор і 6 жыхароў^[3].

Гаспадар маёнтка (у 1811—1834 гадах — Іван Краеўскі, з 1858 года — Вікенцій Каміёнка^[4]) меў тут 4123 дзесяцін зямлі і ветраны млын. Да таго ж ён запрасіў з Латвіі 60 сем’яў для вядзення гаспадаркі, якія ў 1926 годзе ўтварылі Галіцкамызскі нацыянальны латышскі сельсавет^[4]. Частка вяскоўцаў займаліся кравецкім промыслам. У 1885 годзе ў вёсцы дзейнічалі бровар, вадзяны і ветраны млыны, штогод праводзіўся кірмаш. У 1886 годзе адкрылася царкоўнапрыходская школа.

У ходзе рускай рэвалюцыі 1905—1907 гадоў сяляне знішчылі кантору лесапільні. У 1909 годзе была адкрыта казённая вінная лаўка.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай Галічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі, яны ўвайшлі ў склад БССР. 16 студзеня вёска апынулася ў складзе РСФСР, дзе 26 красавіка таго ж года яна ўвайшла ў Клімавіцкі павет Гомельскай губерні.

У выніку першага ўзбуйнення БССР вёску вярнулі БССР, дзе 20 жніўня 1924 года яна сталі цэнтрам сельсавета ў Мілаславіцкім, потым Клімавіцкім раёне Калінінскай (у 1927—1930 гадах — Магілёўскай) акругі, з 20 лютага 1938 года — Магілёўскай вобласці.

У 1924 годзе ў будынку дарэвалюцыйнай адкрылася пачатковая школа, дзе ў 1925 годзе налічвалася 58 вучняў. Школе быў перададзены дом памешчыка. Дзейнічалі бібліятэка і хата-чытальня. У 1931 годзе ўзнік калгас «Шлях да сацыялізацыі», які ў 1932 годзе аб’ядноўваў 75 гаспадарак і 368 га ворыва, меў кузню і млын^[3].

З сярэдзіны ліпеня 1941 да 28 верасня 1943 года Галічы знаходзіліся пад нямецкай акупацыяй. 30 снежня 1942 года партызаны атрада «За Савецкую Беларусь» ліквідавалі ў вёсцы паліцэйскі гарнізон. На ўшанаванне 252 ураджэнцаў сельсавета, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну, у 1969 годзе быў пастаўлены абеліск.

У 1980-я гады ў вёсцы працавалі аддзяленне сувязі, бальніца, бібліятэка з фондам звыш 11.9 тысяч кніг, дзіцячы сад, камбінат побытавага абслугоўвання насельніцтва, крама, клуб, сталовая, стацыянарная кінаўстаноўка, рамонтныя майстэрні, сярэдняя школа, фельчарска-акушэрскі пункт, ферма буйной рагатай жывёлы^[3]. Па звестках 1997 года, дзейнічалі аддзяленне сувязі, амбулаторыя, бібліятэка, камбінат бытавога абслугоўвання, клуб і школа^[5].

З 2 чэрвеня 2023 года вёска ў складзе Мілаславіцкага сельсавета^[6].

Насельніцтва правіць

XVIII стагоддзе: 1779 год — 26 двароў, 231 жыхар; 1784 год — 31 двор, 229 жыхароў.
XIX стагоддзе: 1816 год — 1 двор, 6 жыхароў; 1850 год — 15 двароў, 73 жыхары; 1885 год — 21 двор, 119 жыхароў; 1897 год — 36 двароў, 280 жыхароў у сяле Галічы, 1 двор, 46 жыхароў у фальварку Галічы.
XX стагоддзе: 1909 год — 35 двароў, 253 жыхары; 1926 год — 74 двары, 476 жыхароў; 1986 год — 104 двары, 283 жыхары; 1996 год — 147 двароў, 425 жыхароў^[5]</ref>.
XXI стагоддзе: 2007 год — 123 двары, 311 жыхароў; 2009 год — 211 жыхароў^[7]; 2020 год — 77 двароў, 141 жыхар^[1].

Інфраструктура правіць

Дзейнічаюць клуб, крама, пошта, праваслаўная царква^[8], фельчарска-акушэрскі пункт^[1].

Забудова правіць

Галічы забудоўваюцца паводле плана, распрацаванага «Белкалгаспраектам» у 1968 годзе. Планіровачна вёска складаецца з чатырох прамалінейных, амаль паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з паўднёвага ўсходу на паўночны захад і злучаных крывалінейнай вуліцай з завулкамі. Забудавана пераважна традыцыйнымі сялянскімі хатамі, у цэнтры — мураванымі жылымі дамамі. На ўсходняй ускраіне размешчаны гаспадарчыя будынкі^[3].

Славутасці правіць

Свята-Духаўская царква (1882 год, дзейнічае).
Курган (XI—XII стагоддзі) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513В000831шыфр 513В000831.

Зноскі правіць

↑ ^а ^б ^в Галіцкі сельскі Савет (руск.). Клімавіцкі раённы выканаўчы камітэт (1 студзеня 2020). Праверана 27 ліпеня 2020.
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. — ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 6, кн. 2. Магілёўская вобласць / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2009. — 592 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0440-2. — С. 87—88.
↑ ^а ^б Людміла Андрушкова.. Адкуль на Клімавіччыне латышскае піва? (бел.). «Культура» № 12 (1035) 24.03.2012 — 31.03.2012 (31 сакавіка 2012). Праверана 22 ліпеня 2020.
↑ ^а ^б БелЭн 1997.
↑ Решение Могилевского областного Совета депутатов от 2 июня 2023 г. № 47-12 Об изменении административно-территориального устройства Климовичского района Могилевской области
↑ Насельніцтва Магілёўскай вобласці па выніках перапісу 2009 года (руск.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 жніўня 2018. Праверана 27 ліпеня 2020.
↑ Этнаканфесійная сітуацыя ў Клімавіцкім раёне. — Клімавіцкі раённы выканаўчы камітэт. (руск.)

Літаратура правіць

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 465. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 6, кн. 2. Магілёўская вобласць / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2009. — 592 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0440-2. — С. 87—88.

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Галічы

[Klimavichy-1] а ^б ^в Галіцкі сельскі Савет (руск.). Клімавіцкі раённы выканаўчы камітэт (1 студзеня 2020). Праверана 27 ліпеня 2020.

[2] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. — ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)

[gvb-3] а ^б ^в ^г ^д Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 6, кн. 2. Магілёўская вобласць / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2009. — 592 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0440-2. — С. 87—88.

[kultura-4] а ^б Людміла Андрушкова.. Адкуль на Клімавіччыне латышскае піва? (бел.). «Культура» № 12 (1035) 24.03.2012 — 31.03.2012 (31 сакавіка 2012). Праверана 22 ліпеня 2020.

[FOOTNOTEБелЭн1997-5] а ^б БелЭн 1997.

[6] Решение Могилевского областного Совета депутатов от 2 июня 2023 г. № 47-12 Об изменении административно-территориального устройства Климовичского района Могилевской области

[7] Насельніцтва Магілёўскай вобласці па выніках перапісу 2009 года (руск.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 жніўня 2018. Праверана 27 ліпеня 2020.

[8] Этнаканфесійная сітуацыя ў Клімавіцкім раёне. — Клімавіцкі раённы выканаўчы камітэт. (руск.)

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]