Гарадская агламерацыя

Гарадская агламерацыя (ад лац.: agglomeratio — «назапашванне») — марфалагічная адзінка, якая стварае цэласную сукупнасць са узаемазвязаных адзінак населеных пунктаў, створанаю ў выніку канцэнтрацыі жылой, адміністрацыйнай і гаспадарча-прамысловай забудовы.

Агульная характарыстыка

правіць

Ва ўрбаністыцы гэта тэрыторыя з інтэнсіўнай забудовай, якая таксама характарызуецца высокай колькасцю людзей, якія перыядычна (напрыклад, на працягу дня) або пастаянна знаходзяцца на гэтай тэрыторыі. Агламерацыі характарызуюцца вялікімі патокамі людзей і тавараў і значнай колькасцю паслуг.

Агламерацыі звычайна ўтвараюцца населенымі пунктамі асобных адміністрацыйных адзінак.

У больш гутарковай мове агламерацыя - гэта група суседніх гарадоў, мястэчак і прылеглых вёсак, якія ўтвараюць агульны ўрбаністычны "арганізм" праз інтэграцыю або дапаўненне розных формаў інфраструктуры гэтых населеных пунктаў і ўзаемнае выкарыстанне патэнцыялу, якімі валодаюць гэтыя населеныя пункты.

Прасторавая і дэмаграфічная інтэграцыя агламерацыі не з'яўляецца дастатковай умовай для пераўтварэння яе ў метрапалітарную вобласць. Асноўнай асаблівасцю агламерацыі з'яўляецца сувязь паміж урбанізаванымі раёнамі, а метрапалітарнай вобласці - функцыянальная інтэграцыя і знешнія метрапалітарныя (сталічныя/адміністрацыйныя) функцыі.

Тыпалогія гарадскіх агламерацый

правіць

Паводле характару цэнтра вылучаюцца:

  • монацэнтрычная агламерацыя (уласна агламерацыя ў вузкім сэнсе) — з адным дамінуючым гарадскім цэнтрам;
  • поліцэнтрычная агламерацыя (канурбацыя ў шырокім сэнсе) — з двума ці больш гарадскімі цэнтрамі з аднолькавым патэнцыялам:
  1. біцэнтрычная агламерацыя — з двума гарадскімі цэнтрамі з падобным патэнцыялам,
  2. канурбацыя (канурбацыя ў вузкім сэнсе) – з трыма або больш гарадскімі цэнтрамі з падобным патэнцыялам,
  • метраполія (метрапалітарная вобласць) - функцыянальна цэласная гарадская сістэма шматлікіх паселішчаў і высокаўрбанізаваных тэрыторый, галоўнай асаблівасцю якой з'яўляецца наяўнасць ядра з функцыямі адміністрацыйнага цэнтра, а таксама функцыянальна-эканамічных сувязей;
  • мегаполіс – шырокі поліцэнтрычны комплекс узаемазвязаных гарадскіх агламерацый без дамінуючага цэнтра.

Буйнейшыя агламерацыі свету

правіць
Горад Арыгінальная назва Краіна Частка свету Насельніцтва
агламерацыі
Насельніцтва
горада
1 Токіа 東京 (Tōkyō)   Японія Азія 34 600 000 8 700 000
2 Мехіка Ciudad de México   Мексіка Паўночная Амерыка 27 700 000 8 800 000
3 Шанхай 上海 (Shànghǎi)   Кітай Азія 25 800 000 13 400 000
4 Нью-Ёрк New York   ЗША Паўночная Амерыка 23 600 000 11 100 000
5 Мумбаі मुंबई (Mumbaī)   Індыя Азія 22 900 000 12 400 000
6 Сеўл 서울 (Sŏul)   Рэспубліка Карэя Азія 21 500 000 10 400 000
7 Сан-Паўлу São Paulo   Бразілія Паўднёвая Амерыка 21 300 000 8 300 000
8 Карачы كراچى (Karaći)   Пакістан Азія 21 100 000 11 200 000
9 Джакарта Jakarta   Інданезія Азія 19 800 000 8 500 000
10 Дэлі नई दिल्ली (Dilli)   Індыя Азія 19 500 000 12 200 000
11 Лос-Анджэлес Los Angeles   ЗША Паўночная Амерыка 18 100 000 3 800 000
12 Осака 大阪市 (Ōsaka-shi)   Японія Азія 17 400 000 2 600 000
13 Каір القاهرة (al-Qāhira)   Егіпет Афрыка 16 800 000 6 700 000
14 Пекін 北京 (Běijīng)   Кітай Азія 16 700 000 10 100 000
15 Маніла Maynila   Філіпіны Азія 16 300 000 1 600 000
16 Калькута কলকাতা (Kolkata)   Індыя Азія 16 100 000 5 000 000
17 Дака ধাক (Dhākā)   Бангладэш Азія 15 900 000 6 700 000
18 Стамбул İstanbul   Турцыя Азія / Еўропа 15 300 000 11 300 000
19 Масква Москва   Расія Еўропа 15 000 000 10 400 000
20 Лагас Lagos   Нігерыя Афрыка 14 900 000 7 900 000
21 Буэнас-Айрэс Buenos Aires   Аргенціна Паўднёвая Амерыка 14 700 000 7 500 000
22 Лондан London   Вялікабрытанія Еўропа 13 700 000 8 100 000
23 Рыа-дэ-Жанэйра Rio de Janeiro   Бразілія Паўднёвая Амерыка 12 400 000 6 000 000
24 Тэгеран تهران (Tehrān)   Іран Азія 12 200 000 7 100 000
25 Парыж Paris   Францыя Еўропа 12 000 000 2 200 000

Гл. таксама

правіць

Спасылкі

правіць